«Πίνω καφέ παρέα με τον Δία»!

Ο πρώην ναυτικός Τάκης Ζορμπάς ζει στον Όλυμπο σε ύψος 2.760 μέτρων!
του Κώστα Κουκουμάκα.

«Για να ζήσεις εκεί όπου το οξυγόνο πέφτει κατά 20%, πρέπει να το αγαπάς και να το επιλέξεις. Όταν χαλάει ο καιρός το φθινόπωρο και το καταφύγιο κλείνει, δεν θέλω να κατέβω στο Λιτόχωρο. Ακούω κόρνες και τρομάζω. Μακάρι να μπορούσα να ζήσω δίπλα στην κορυφή ολόκληρο τον χρόνο. Δεν θα άλλαζα με τίποτα ένα φλιτζάνι καφέ με θέα τη μισή Ελλάδα».

O 49χρονος Τάκης Ζορμπάς ζει στη «στέγη της Ελλάδας», στο υψηλότερο σημείο που κατοικεί άνθρωπος. Είναι ο φύλακας στο πιο απομακρυσμένο ορειβατικό καταφύγιο του Ολύμπου, το «Γιόσος Αποστολίδης». Από ΄κει έχει θέα τη Χαλκιδική, τη Θάσο και τις Σποράδες. Κι όταν δεν μαγειρεύει βραστά και όσπρια για τους χιλιάδες επισκέπτες ορειβάτες, απολαμβάνει τον καφέ του παρέα... με τον Δία.

Το καταφύγιο «Γιόσος Αποστολίδης» βρίσκεται στα 2.760 μέτρα, μόλις 157 χαμηλότερα από την κορυφή του Μύτικα. Στο διάσελο μεταξύ των κορυφών Προφήτης Ηλίας και Τούμπα, το χιόνι στρώνεται στις αρχές Οκτωβρίου, ωστόσο από τον Ιούνιο διανυκτερεύουν κάθε χρόνο περίπου 2.500 επισκέπτες. «Δεν έχω συνειδητοποιήσει ότι για τέσσερις μήνες τον χρόνο μαγειρεύω, καθαρίζω, κοιμάμαι στο ψηλότερο σημείο της Ελλάδας αλλά και των Βαλκανίων που διαβιοί άνθρωπος. Πρώτη φορά ανέβηκα στον Όλυμπο σε ηλικία 11 ετών. Αργότερα δούλεψα για κάποια χρόνια ως φύλακας στο καταφύγιο κι έπειτα από ένα διάλειμμα επτά ετών, κατά το οποίο γνώρισα τον κόσμο ταξιδεύοντας στα καράβια, επέστρεψα το 1997 στο βουνό: μπορεί τώρα να ζω στο ψηλότερο σημείο του Ολύμπου, αλλά ήμουν ναυτικός», λέει ο φύλακας του Ολύμπου, αναπολώντας χιλιάδες βουνίσιες στιγμές και ιστορίες: όπως τα χρώματα της ανατολής που βγαίνουν από τη θάλασσα, τον ήχο του αέρα που τσακίζει το πρόσωπο στα 2.760 μέτρα, τις ξαφνικές χιονοθύελλες του Ολύμπου, τα γλέντια στο καταφύγιο δίπλα στο τζάκι, αλλά και τα συχνά ορειβατικά ατυχήματα.

Στην υπηρεσία των ορειβατών.

«Την περασμένη Πρωτομαγιά χτύπησε το τηλέφωνο στις 9 το βράδυ, ενώ τρώγαμε με φίλους. “Δεν είναι καλό τηλεφώνημα”, είπα στη γυναίκα μου και πράγματι ήταν ορειβάτες, μέλη του συλλόγου που με καλούσαν για βοήθεια. Ένας γιατρός είχε σπάσει το πόδι του κι έπρεπε να μεταφερθεί με ασφάλεια. Ανέβηκα στο μουλάρι και έκανα το καθήκον μου. Δεν ήταν η πρώτη φορά, έχω μεταφέρει και νεκρούς ορειβάτες», θυμάται ο «αγωγιάτης του Ολύμπου», όπως αλλιώς τον γνωρίζουν οι ορειβάτες. Λίγες μέρες τώρα που κατέβηκε από το καταφύγιο λόγω κακοκαιρίας, φροντίζει μαζί με τον γιο του, τον Παναγιώτη, τα μουλάρια σε μία ανοιχτωσιά έξω από το Λιτόχωρο.

Τον χειμώνα, όταν το καταφύγιο κλείνει, ο κ. Ζορμπάς ταξιδεύει στα Βαλκάνια ως οδηγός φορτηγών. «Το μονοπάτι για το καταφύγιο ξεκινά από τη θέση Γκορτσιά, περίπου 14 χιλιόμετρα έξω από το Λιτόχωρο. Πάνω στο μουλάρι χρειάζονται τρεισήμισι ώρες, ενώ με τα πόδια πέντε ή όσο αντέχεις. Από το καταφύγιο ώς τον Μύτικα, την κορυφή του Ολύμπου, η διαδρομή είναι 45 λεπτά με τα πόδια. Στο καταφύγιο βέβαια δεν είμαι μόνος μου. Με τα χρόνια έχω κάνει φίλους, ενώ τον Αύγουστο ανεβαίνουν για βοήθεια η γυναίκα μου και τα παιδιά μου», λέει ο κ. Ζορμπάς. Οι εισπράξεις από το κόστος διαμονής (12 ευρώ τη βραδιά) πηγαίνουν στον Σύλλογο Ελλήνων Ορειβατών (ΣΕΟ) Θεσσαλονίκης, στον οποίο ανήκει το καταφύγιο, ενώ ο κ. Ζορμπάς κρατά γι΄ αυτόν τα χρήματα από την κουζίνα. Μαγειρεύει για τους επισκέπτες βραστή γίδα, μακαρονάδα με κιμά, φασολάδα και ρεβίθια. «Ζω στο ψηλότερο σημείο της Ελλάδας, αλλά δεν νιώθω μοναξιά. Φέτος, άλλωστε, το καταφύγιο απέκτησε και ασύρματη τηλεφωνική σύνδεση».

Το καταφύγιο στη Στέγη της Ελλάδας.

Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχουν 5 καταφύγια που παρέχουν στέγαση και σίτιση για όσους επιθυμούν να επισκεφτούν απλά ή και να διανυκτερεύσουν στο βουνό.

Το "Σπήλιος Αγαπητός" βρίσκεται στη θέση Μπαλκόνι. Κατασκευάστηκε το 1931 και πήρε το όνομά του από τον Αρχιτέκτονα Μηχανικό Σπήλιο Αγαπητό ο οποίος το σχεδίασε.
Το "Βρυσοπούλες" το οποίο απέχει 42 χλμ. από Ελασσόνα βρίσκεται μέσα σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις. Για την είσοδο των επισκεπτών απαιτείται άδεια από τον Διοικητή της μονάδας (απαραίτητη η αστυνομική ταυτότητα). Για τους αλλοδαπούς απαιτείται ειδική άδεια από το ΓΕΣ/Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων. Στην ίδια τοποθεσία λειτουργεί το ομώνυμο χιονοδρομικό κέντρο, στο διάστημα Δεκεμβρίου - Μαρτίου, με συρόμενο αναβατήρα για την χρήση του οποίου είναι απαραίτητη μια υπεύθυνη δήλωση ότι σε περίπτωση ατυχήματος δεν ευθύνεται ο Ελληνικός Στρατός. Το ανώτερο υψόμετρο της πίστας είναι 2450 μ. και το κατώτερο 1900 μ. Η είσοδος και η διανυκτέρευση στο καταφύγιο είναι δωρεάν, όπως και η χρήση της χιονοδρομικής πίστας.
Το "Χρήστος Κάκαλος" βρίσκεται στο οροπέδιο των Μουσών. Κατασκευάστηκε το 1961 και το 1964 ονομάστηκε Βασ. Παύλος. Το 1984 μετονομάστηκε σε Χρήστος Κάκαλος προς τιμήν του πρώτου κατακτητή της κορυφής του Μύτικα.
Το "Σταυρός" κατασκευάστηκε το 1969 και βρίσκεται κοντά στο Λιτόχωρο, στη θέση Σταυρός, από όπου πήρε το όνομά του. Είναι γνωστό και ως καταφύγιο Τάκης Μπουντόλας, προς τιμήν του ορειβάτη που χάθηκε σε ανάβαση στα Ιμαλάια το 1985.

Το καταφύγιο «Γιόσος Αποστολίδης» βρίσκεται σε υψόμετρο 2.760 στον Όλυμπο, στο διάσελο μεταξύ των κορυφών Προφήτης Ηλίας και Τούμπα, σε ένα πετρώδες και άγριο σημείο. Πήρε το όνομά του από τον Πόντιο ορειβάτη Γ. Αποστολίδη, ο οποίος επισκέφθηκε το βουνό των θεών το 1959 και το αγάπησε. Στο σημείο όπου βρίσκεται σήμερα το καταφύγιο έχτισε μια ορειβατική καλύβα χωρητικότητας 10 ατόμων, για να προφυλάσσονται και να ξεκουράζονται οι κατακτητές της κορυφής. Οι Αρχές της εποχής... ανατίναξαν την καλύβα και το 1961 η έκταση παραχωρήθηκε από τον τσιφλικά Χρυσαβελόνη στον ΣΕΟ Θεσσαλονίκης, που διαχειρίζεται ώς σήμερα το καταφύγιο. Τα επόμενα χρόνια χτίστηκε με λεφτά του συλλόγου ο πρώτος όροφος και σήμερα το διώροφο πετρόκτιστο καταφύγιο μπορεί να φιλοξενήσει έως 100 επισκέπτες τη βραδιά. Δωμάτια του καταφυγίου μάλιστα φέρουν ονόματα ορειβατών που βοήθησαν στο χτίσιμό του. Είναι το υψηλότερο ορειβατικό καταφύγιο των Βαλκανίων, φιλοξενεί κάθε χρόνο 2.500 ορειβάτες και δέχεται περισσότερους από 3.500 επισκέπτες τους τέσσερις μήνες που λειτουργεί. Οι περισσότεροι είναι Έλληνες, αλλά συχνοί είναι και οι επισκέπτες από τη Γερμανία, την Ιταλία, την Τσεχία, την Πολωνία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία. Λίγο πιο κάτω, σε υψόμετρο 2.600 βρίσκεται το καταφύγιο «Χρήστος Κάκκαλος» και στα 2.100 το καταφύγιο «Σπήλιος Αγαπητός», τα οποία ανήκουν στην Πανελλήνια Ορειβατική Ομοσπονδία.

Εκτός από τα παραπάνω οργανωμένα καταφύγια, υπάρχουν σε διάφορες τοποθεσίες (Άγιος Αντώνιος, Μεγάλη Γούρνα, Λιβαδάκι, Σαλατούρα, κ.α.) μικρά κτίσματα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν το χειμώνα σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Τα περισσότερα προσφέρουν απλώς στέγη, ενώ σε μερικά υπάρχουν και κρεβάτια.