.jpg)
Παρίσι 2005. Λονδίνο 2011. Στοκχόλμη 2013. Στις τρεις αυτές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, τις συγκεκριμένες χρονιές, μια τυχαία «ρωγμή» άφησε να φανεί η τρομακτική εκρηκτική ύλη που έχει σωρευτεί πίσω από τις εντυπωσιακές βιτρίνες και το συνήθως λαμπερό και καλά φυλασσόμενο κέντρο των πόλεων. Εκατοντάδες νεαροί, στη συντριπτική τους πλειονότητα μετανάστες, συγκρούστηκαν επί πολλά μερόνυχτα με τις δυνάμεις της αστυνομίας, πυρπόλησαν αυτοκίνητα και δήλωσαν με τον τρόπο τους παρόντες στις κοινωνίες που έδειχναν να έχουν ξεχάσει την ύπαρξή τους.
Τα τελευταία επεισόδια αυτής της σειράς που κρατάει χρόνια και δεν θα ολοκληρωθεί σύντομα γράφονται σε πολλά προάστια της σουηδικής πρωτεύουσας, τις τελευταίες πέντε ημέρες.
Η σπίθα, ωστόσο, άναψε στο Χάσμπι, μια από τις πιο υποβαθμισμένες και φτωχές περιοχές της Στοκχόλμης, όπου το 80% των κατοίκων είναι πρώτης ή δεύτερης γενιάς μετανάστες: Ο θάνατος ενός 69χρονου άνδρα από πυρά αστυνομικών προκάλεσε αρχικά την, ειρηνική σε γενικές γραμμές, διαμαρτυρία μερικών εκατοντάδων ανθρώπων. Όμως, σύμφωνα με τις μαρτυρίες που μεταδίδουν τα διεθνή ΜΜΕ, όταν οι δυνάμεις καταστολής που έφτασαν συμπεριφέρθηκαν στους συγκεντρωμένους ως... μιάσματα και εγκληματίες, το κακό δεν άργησε να ξεσπάσει.
Η Σουηδία, η πιο ..."φιλική" από όλες τις χώρες της Ευρώπης απέναντι στους μετανάστες που αναζητούν την τύχη τους στο έδαφός της, εκεί όπου το κοινωνικό κράτος θεωρείται πρότυπο για όλο τον κόσμο, έδειξε για ακόμη μια φορά το άλλο της πρόσωπο. Είχε προηγηθεί, τέσσερα χρόνια νωρίτερα, μια ανάλογη «έκρηξη» στο Μάλμε, την πόλη η οποία διαθέτει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μεταναστών σε όλη τη χώρα. Οι προειδοποιήσεις ότι η απειλή μεγαλώνει, πληθαίνουν...
Οι αιτίες για όλα αυτά δεν είναι κρυφές. Σήμερα, το 15% των 9,5 περίπου εκατομμυρίων κατοίκων της Σουηδίας έχουν γεννηθεί σε άλλη χώρα. Στις τάξεις δε των μεταναστών, η επίσημη ανεργία φτάνει στο 16% -πολύ χαμηλότερα, δηλαδή, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό Νότο, σε ποσοστό όμως σχεδόν τριπλάσιο σε σύγκριση με το 6% που είναι συνολικά στη χώρα. Το πρόβλημα καθίσταται πιο έντονο καθώς ακόμη και οι μετανάστες που έχουν δουλειά, δυσκολεύονται να βρουν τις συνθήκες και τις αμοιβές που απολαμβάνει ο μέσος Σουηδός.
Σε όλα αυτά, πρέπει να συνυπολογιστούν και οι επιπτώσεις της πολιτικής του κεντροδεξιού Φρέντρικ Ράινφελντ, ο οποίος βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας από το 2006 -χαρακτήρισε δε τους πρωταγωνιστές των επεισοδίων της Στοκχόλμης χούλιγκαν και εγκληματικά στοιχεία. Στα επτά αυτά χρόνια, ο Ράινφελντ έχει προχωρήσει στη μείωση της φορολογίας και τον περιορισμό των διάφορων κοινωνικών επιδομάτων. Ετσι, ναι μεν πέτυχε έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης στην Ευρώπη, την ίδια στιγμή όμως, στη Σουηδία καταγράφεται ο υψηλότερος ρυθμός αύξησης των κοινωνικών ανισοτήτων ανάμεσα στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ -με τους μετανάστες να πληρώνουν πρώτοι από όλους τη... νύφη. Η κατάσταση αυτή προφανώς περιορίζει τις δυνατότητες ομαλής ενσωμάτωσης και ενισχύει τις ακραίες συμπεριφορές. Έτσι, πέρα από τις «εκρήξεις» των κολασμένων στα προάστια, υπάρχει και η άνοδος της ακροδεξιάς: σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών βρίσκεται ήδη στην τρίτη θέση ενόψει των εκλογών του 2014...
Οι στόχοι που επέλεξαν οι μετανάστες πρώτης και δεύτερης γενιάς που συμμετείχαν στις ταραχές που συγκλόνισαν προάστια της Στοκχόλμης στη Σουηδία είναι ενδεικτικοί των μηχανισμών που πυροδότησαν την οργή τους. Οι διαδηλωτές επιτέθηκαν σε δύο σχολεία, μία βιβλιοθήκη, μία τράπεζα, έναν σταθμό μέσων μαζικής μεταφοράς και ένα αστυνομικό τμήμα. Επίσης πυρπόλησαν δεκάδες αυτοκίνητα. Δεν ήταν όμως ακριβές BMW ή Porsche. Ηταν απλά μικρομεσαία ΙΧ ή ελαφρά φορτηγά, οχήματα που χρησιμοποιούν καθημερινά οι άνθρωποι για τις μετακινήσεις και τις δουλειές τους.
Οι νεαροί διαδηλωτές, στην πλειονότητά τους παιδιά μεταναστών, πυρπόλησαν μερικά από τα χαρακτηριστικά σύμβολα-εργαλεία της μεσαίας τάξης. Δηλαδή της τάξης από την οποία, όπως όλα δείχνουν, αισθάνονται πνιγηρά αποκλεισμένοι.
Η σπίθα που άναψε τη φωτιά ήταν μια επιδρομή που οδήγησε στον θάνατο από αστυνομικούς ενός 69χρονου πορτογάλου μετανάστη ο οποίος ζούσε 30 χρόνια στη Σουηδία, παντρεμένος με Φινλανδή. Την περασμένη Κυριακή ο ηλικιωμένος ταμπουρώθηκε σπίτι του κρατώντας μαχαίρι, δεν άνοιγε σε κανέναν και απειλούσε όποιον τολμούσε να πλησιάσει. Προηγήθηκε - υπό συνθήκες που ακόμη ερευνώνται - η λογομαχία του στον δρόμο με ομάδα νεαρών. Πάνοπλοι αστυνομικοί εισέβαλαν στο σπίτι και τον σκότωσαν ισχυριζόμενοι ότι τους αντιστάθηκε.
Ακόμη και στην επί δεκαετίες εμβληματικά "σοσιαλδημοκρατική" Σουηδία, τη θεωρούμενη ως επίγειο παράδεισο του κράτους πρόνοιας, οι παρίες έχουν τα δικά τους «βασίλεια» στο περιθώριο της κοινωνίας. Πρόκειται για τις υποβαθμισμένες γειτονιές όπου κατοικούν μετανάστες, σε ένα περιβάλλον που θυμίζει όλο και περισσότερο τα αδιέξοδα των γκρίζων προαστίων («μπανλιέ») γύρω από τις μεγάλες πόλεις της Γαλλίας, όπου προκύπτουν συχνά ταραχές.
Στη Σουηδία ορισμένοι κάτοικοι αυτών των περιοχών δήλωσαν ότι οι νέοι εξοργίστηκαν για τον κοινωνικό αποκλεισμό που βιώνουν και για το ότι τους μαστίζει η ανεργία. Μερικοί είπαν ότι επρόκειτο απλά για ζήτημα εγκληματικότητας και ότι «φταίνε οι γονείς που δεν ελέγχουν τα παιδιά τους καλύτερα». Υπήρξε επίσης ένας ευρέως διαδεδομένος ισχυρισμός ότι ο ισλαμικός φανατισμός κινητοποίησε κάποιους ταραξίες, αρκετοί από τους οποίους κατάγονται από μουσουλμανικές χώρες.
Ωστόσο υπάρχει κάτι βαθύτερο: ένα ολοένα διογκούμενο χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών στην εύπορη Σουηδία. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), σε αυτή τη σκανδιναβική χώρα τα τελευταία 25 χρόνια καταγράφεται η μεγαλύτερη αύξηση κοινωνικής ανισότητας από κάθε άλλο οικονομικά ανεπτυγμένο κράτος στον πλανήτη.
Οι μετανάστες και οι απόγονοί τους τείνουν να συναθροίζονται σε περιοχές όπως το Χούσμπι, τη γειτονιά δυτικά της Στοκχόλμης όπου ξεκίνησε η βία την Κυριακή, με τη φονική επιδρομή της αστυνομίας στο σπίτι όπου είχε κλειστεί ο 69χρονος Πορτογάλος. Περίπου το 80% των 11.000 κατοίκων του Χούσμπι είναι μετανάστες πρώτης ή δεύτερης γενιάς.
Στη Σουηδία των 9,5 εκατομμυρίων κατοίκων, περίπου το 15% του πληθυσμού είναι άνθρωποι γεννημένοι στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια η εισροή μεταναστών προέρχεται κυρίως από εμπόλεμες ζώνες όπως το Ιράκ, η Σομαλία, η πρώην Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και η Συρία. Το 2012 η Σουηδία δέχτηκε 44.000 ξένους που ζήτησαν άσυλο, αριθμός αυξημένος κατά 50% σε σχέση με το 2011.
Η άνοδος του ακροδεξιού και ρατσιστικού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών, το οποίο ζητεί να απαγορευτεί η κυκλοφορία το βράδυ στις γειτονιές των μεταναστών ως «λύση» για τα κρούσματα βίας, έχει πολώσει τους Σουηδούς. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ακόμη ότι η πλειοψηφία τίθεται υπέρ της μετανάστευσης υπό τους όρους που ορίζει η νομοθεσία, παρ' ότι τα σχετικά ποσοστά μειώνονται. Εχει πλέον δημιουργηθεί ένα συγκεκριμένο σουηδικό πρόβλημα. Η Στοκχόλμη είχε τη φήμη της πιο γενναιόδωρης πρωτεύουσας για τους ξένους, τώρα όμως είναι εμφανές ότι κάτι δεν πάει καλά.
«Η κυβέρνηση όφειλε να γνωρίζει ότι οι μετανάστες που έφταναν για χρόνια χωρίς να διαθέτουν επαρκή μόρφωση είχαν πολλές πιθανότητες να παραμείνουν άνεργοι. Τώρα χρειάζεται να επενδυθούν πολλά χρήματα στους μετανάστες δεύτερης και τρίτης γενιάς αυτής της κατηγορίας ώστε να εξασφαλιστεί ότι τουλάχιστον θα μάθουν σουηδικά. Ομως δυστυχώς η γενιά των γονιών τους, πιστεύω, είναι χαμένη υπόθεση σε επίπεδο ενσωμάτωσης» σχολίασε, με αφορμή τις πρόσφατες ταραχές, ο σουηδός κοινωνικός ανθρωπολόγος Αγε Κάρλμπομ.
Τα επίσημα στοιχεία της Eurostat (για το έτος 2010) δείχνουν ότι στη Σουηδία διαβιούν 1,33 εκατομμύρια άνθρωποι γεννημένοι στο εξωτερικό. Από αυτούς οι 477.000 (ποσοστό 5,1% του συνολικού πληθυσμού) γεννήθηκαν σε χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι 859 000 (ποσοστό 9,2%) εκτός ΕΕ. Η πολυπληθέστερη κοινότητα μεταναστών είναι οι Φινλανδοί (172.218), ακολουθούν οι προερχόμενοι από την πρώην Γιουγκοσλαβία (152.268), στην τρίτη θέση είναι οι Ιρακινοί (117.919), στην τέταρτη οι Πολωνοί (67.518) και στην πέμπτη οι Ιρανοί (59.922).
Διαβάστε όμως και το "προφητικό" άρθρο: "Ο ρατσισμός στο πατάρι της Σουηδίας." δημοσιευμένο και από το ιστολόγιό μας ένα μήνα πριν!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου