Εν μικρή γερμανική σατραπεία (2011 μ.Χ.)!

Του Γιώργου Ρούση,

Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία".

Η επιμονή των δανειστών μας για σχηματισμό κυβέρνησης ευρύτερης δυνατής συνεργασίας και στήριξης είναι βέβαιο ότι αποσκοπούσε στην κάλυψη της αποδυναμωμένης από τα κάτω κοινωνικής συναίνεσης με μια από τα πάνω πολιτική συναίνεση.

Εκείνο όμως που από μια πρώτη ματιά φάνταζε ανεξήγητο ήταν η απαίτηση γραπτής δέσμευσης των αρχηγών των κομμάτων, που συμμετέχουν στην κυβέρνηση, ότι θα τηρήσουν τις συμφωνίες που έχουν συναφθεί. 

Γι' αυτή την απαίτηση, η μόνη λογική ερμηνεία που θα μπορούσε να δοθεί -με δεδομένο ότι μια τέτοια δέσμευση δεν ενέχει καμιά απολύτως νομική συνέπεια, ούτε βεβαίως επηρεάζει στο ελάχιστο τις αγορές- είναι ότι αυτή αποσκοπούσε αποκλειστικά στο να σηματοδοτήσει το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θα είναι πια παρά εντολοδόχος των δανειστών, στους οποίους και πρέπει αποκλειστικά να αναφέρεται. 

Με άλλα λόγια, το μήνυμα αυτής της απαίτησης ήταν: Ξεχάστε τα περί τυπικής έστω λαϊκής κυριαρχίας και αναφοράς σας στον ελληνικό λαό, ξεχάστε τη σχετική σας αυτοτέλεια ως πολιτικών απέναντι στα οικονομικά συμφέροντα τα οποία εξυπηρετείτε και υποταχθείτε άνευ όρων σε αυτά. 

Πρόκειται για βήμα προς τα πίσω ακόμη και από την περίοδο του ανερχόμενου καπιταλισμού στη Δύση, όπου η αριστοκρατία, αν και οικονομικά κυρίαρχη τάξη, περιφρονούσε τα καθήκοντα της γραφειοκρατίας και τα ανέθετε στην αναπτυσσόμενη αστική τάξη. 

Πρόκειται για βήμα προς μια κατάσταση ανάλογη της τσαρικής Ρωσίας, στην οποία όπως παρατηρεί ο Γκράμσι υπήρχε ταύτιση του κράτους και της κοινωνίας των πολιτών, και πιο ειδικά της κυρίαρχης οικονομικά αριστοκρατίας με το κυβερνητικό προσωπικό, μια και οι τίτλοι ευγενείας αντιστοιχούσαν με τίτλους στον γραφειοκρατικό κρατικό μηχανισμό. 

Το παραπάνω σκεπτικό νομίζω ότι επιβεβαιώνεται με τον καλύτερο τρόπο με το διορισμό λίγες μέρες αργότερα, από τη Μέρκελ, του Χανς Γιόαχιμ Φούχτελ ως «υφυπουργού Ελλάδας», που θα παρακολουθεί την προώθηση των χρηματοδοτούμενων από την Ε.Ε. προγραμμάτων, και από το διορισμό σε διάφορα επίπεδα επιτρόπων της τρόικας. 

Η στάση αυτή των δανειστών μας οδηγεί αβίαστα στο συμπέρασμα ότι είμαστε πια μια σύγχρονη Σατραπεία του Πολυεθνικού Κεφαλαίου και μάλιστα μια Σατραπεία στην οποία εφαρμόζονται μορφές υποταγής χειρότερες ακόμη και από εκείνες που επέβαλε ο Μέγας Αλέξανδρος, ο οποίος σε πολλές από τις Σατραπείες τις οποίες και διατήρησε, άφησε τους ίδιους ντόπιους Σατράπες και δεν όρισε δικούς του όπως συνέβη εδώ με τον Παπαδήμο και τον Φούχτελ. 

Στην κάθε περίπτωση είναι βέβαιο ότι οι κατακτητές μας δεν αρκούνται στην αποστολή ελεγκτών, «οφθαλμών του βασιλέως», όπως συνέβαινε στις Σατραπείες επί Δαρείου, αλλά επιδιώκουν να επιβάλουν την πλήρη κατάλυση της όποιας εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας. 

Αυτό σημαίνει ότι και αυτή, όπως άλλωστε και οι αστικοδημοκρατικές κατακτήσεις, πρέπει να αντιμετωπιστούν από τη ριζοσπαστική αριστερά όχι βεβαίως ως αυτοσκοπός, όπως πράττουν άλλες δυνάμεις που παραμένουν εντός των καπιταλιστικών τειχών, αλλά ως οχυρά σ' έναν πόλεμο θέσεων που στοχεύει στην κοινωνική επανάσταση και την υπέρβαση της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. 

Θυμίζω ότι με αυτήν τη συλλογιστική αντιμετώπιζε ο Πλάτωνας τη Δημοκρατία, θεωρώντας ότι, σε σχέση με όλα τα άλλα παρεκβατικά πολιτεύματα, αποτελεί την πλέον πρόσφορη βάση για να οδηγηθούμε στην Ιδανική του Πολιτεία. 

Γιατί, όπως μας προτρέπει ο Καβάφης μέσα από το εντυπωσιακά επίκαιρο ποίημά του, το οποίο παραθέτω ολόκληρο, για να το απολαύσουν όσοι δεν το γνωρίζουν, το θέμα είναι να τραβούμε μπρος, και όχι να μένουμε στάσιμοι ή, ακόμα χειρότερα, να πηγαίνουμε προς τα πίσω. 

Εν μεγάλη Ελληνική αποικία 200 π.Χ [i]

Οτι τα πράγματα δεν βαίνουν κατ' ευχήν στην Αποικία 

δεν μέν' η ελαχίστη αμφιβολία, 

και μ' όλο που οπωσούν τραβούμ' εμπρός, 

ίσως, καθώς νομίζουν ουκ ολίγοι, να έφθασε ο καιρός

να φέρουμε Πολιτικό Αναμορφωτή. 

Ομως το πρόσκομμα κ' η δυσκολία 

είναι που κάμνουνε μια ιστορία

μεγάλη κάθε πράγμα οι Αναμορφωταί 

αυτοί. (Ευτύχημα θα ήταν αν ποτέ 

δεν τους χρειάζονταν κανείς.) Για κάθε τι, 

για το παραμικρό ρωτούνε κ' εξετάζουν, 

κ' ευθύς στον νου τους ριζικές μεταρρυθμίσεις βάζουν, 

με την απαίτησι να εκτελεσθούν άνευ αναβολής. 

Εχουνε και μια κλίσι στες θυσίες. 

Παραιτηθείτε από την κτήσιν σας εκείνη· 

η κατοχή σας είν' επισφαλής: 

η τέτοιες κτήσεις ακριβώς βλάπτουν τες Αποικίες. 

Παραιτηθείτε από την πρόσοδον αυτή,

κι από την άλληνα την συναφή,

κι από την τρίτη τούτην: ως συνέπεια φυσική· 

είναι μεν ουσιώδεις, αλλά τι να γίνει;

σας δημιουργούν μια επιβλαβή ευθύνη. 

Κι όσο στον έλεγχό τους προχωρούνε, 

βρίσκουν και βρίσκουν περιττά, και να παυθούν ζητούνε· 

πράγματα που όμως δύσκολα τα καταργεί κανείς. 

Κι όταν, με το καλό, τελειώσουνε την εργασία, 

κι ορίσαντες και περικόψαντες το παν λεπτομερώς,

απέλθουν, παίρνοντας και την δικαία μισθοδοσία, 

να δούμε τι απομένει πια, μετά 

τόση δεινότητα χειρουργική.- 

Ισως δεν έφθασεν ακόμη ο καιρός. 

Να μη βιαζόμεθα· είν' επικίνδυνον πράγμα η βία.

Τα πρόωρα μέτρα φέρνουν μεταμέλεια. 

Εχει άτοπα πολλά, βεβαίως και δυστυχώς, η Αποικία. 

Ομως υπάρχει τι το ανθρώπινον χωρίς ατέλεια; 

Και τέλος πάντων, να, τραβούμ' εμπρός.

[i] Από τα «Ποιήματα 1897-1933», Ικαρος 1984.