22/2/14

Μαύρα σύννεφα στον ουρανό της Ουκρανίας και όλης της Ευρώπης....

Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας κήρυξε τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς συνταγματικά ανίκανο να εκπληρώσει τα καθήκοντά του και όρισε τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών για την 25η Μάιου. Μία ώρα πριν ο πρόεδρος της Ουκρανίας αρνήθηκε να εγκαταλείψει την εξουσία χαρακτηρίζοντας τα γεγονότα στο Κίεβο, ως «πραξικόπημα».
Το κοινοβούλιο της Ουκρανίας κήρυξε τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς συνταγματικά ανίκανο να εκπληρώσει τα καθήκοντά του και όρισε τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών για την 25η Μάιου. Την πρόταση δυσπιστίας υπερψήφισαν οι 328 από τους 447 βουλευτές που συμμετείχαν στη συνεδρίαση. Οι βουλευτές σηκώθηκαν όρθιοι, άρχισαν να χειροκροτούν και τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο της χώρας τους. Νωρίτερα είχε υποβάλει την παραίτησή του ο πρόεδρος του κοινοβουλίου και στενός συνεργάτης του Γιανουκόβιτς,  Βολίντιμιρ Ρίμπακ. Με ταχείες διαδικασίες εξελέγη νέος πρόεδρος, ο Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ. Ο νέος πρόεδρος του κοινοβουλίου της Ουκρανίας που χαρακτηρίζεται ως το "δεξί χέρι" της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης Γιούλια Τιμοσένκο δήλωσε πως ο πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς αποπειράθηκε το απόγευμα του Σαββάτου να επιβιβαστεί σε ένα αεροσκάφος με προορισμό τη Ρωσία, αλλά εμποδίστηκε να το πράξει και βρίσκεται τώρα στην περιοχή Ντόνετσκ. 
«Προσπάθησε να επιβιβαστεί σε ένα αεροπλάνο για τη Ρωσία αλλά στελέχη της υπηρεσίας φύλαξης των συνόρων τον σταμάτησαν», φέρεται να δήλωσε ο Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ, στο πρακτορείο ειδήσεων "Interfax". «Η εξουσία στην Ουκρανία ξεκινά και πάλι το έργο της σταθεροποίησης της κατάστασης μετά την φυγή του Γιανουκόβιτς» δήλωσε ο ίδιος.  
Το πρώτο πράγμα που αποφάσισε η ουκρανική βουλή, ήταν η άμεση απελευθέρωση της Γιούλια Τιμοσένκο από τη φυλακή στην οποία κρατείτο μέχρι πρότινος στο Χάρκοβο. Το 2011 η Τιμοσένκο καταδικάστηκε σε επταετή κάθειρξη για κατάχρηση εξουσίας, εξαιτίας συμφωνίας που είχε υπογράψει για το φυσικό αέριο με τη Ρωσία. Η 53χρονη πρώην πρωθυπουργός, σκληρή αντίπαλος του προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς, αφέθηκε λίγο αργότερα ελεύθερη, χαιρέτισε συγκεντρωμένους υποστηρικτές της μέσα από το αυτοκίνητο που την παρέλαβε από το νοσοκομείο  όπου νοσηλευόταν υπό φρούρηση σωφρονιστικών υπαλλήλων για το μεγαλύτερο διάστημα μετά την καταδίκη της το 2011, στην νοτιοανατολική πόλη Χάρκοβο, όπως μετέδωσε ένας φωτορεπόρτερ του πρακτορείου ειδήσεων "Reuters". Η κ. Τιμοσένκο έφτασε στην κεντρική Πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου, όπου βρίσκεται το μεγαλύτερο «στρατόπεδο» των αντικυβερνητικών. «Η δικτατορία έπεσε», δήλωσε η κ. Τιμοσένκο, στιγμές μετά την αποφυλάκισή της, ενώ στη συνέχεια δήλωσε δηλώνει βέβαιη ότι η χώρα θα ενταχθεί στην Ε.Ε. στο εγγύς μέλλον.
Το σχέδιο του ψηφίσματος για την αποφυλάκιση της ηγέτιδας της αντιπολίτευσης, που ενεκρίθη με 322 ψήφους υπέρ, προβλέπει την άμεση απελευθέρωση της Γιούλιας Τιμοσένκο βασιζόμενο σε μία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου (Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων)» εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο βουλευτής Βίκτορ Τσβετς, δικηγόρος του κόμματος της Τιμοσένκο, «Πατρίδα».
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο χαιρέτισε την απελευθέρωση της Τιμοσένκο και απηύθυνε μια έκκληση η δικαιοσύνη στην Ουκρανία να γίνει ανεξάρτητη.
«Χαιρετίζω την απελευθέρωση της Τιμοσένκο. Μια ανεξάρτητη δικαιοσύνη είναι θεμελιώδους σημασίας για μια δημοκρατική Ουκρανία», ανέφερε ο Μπαρόζο.
Το ουκρανικό κοινοβούλιο διόρισε επίσης τον βουλευτή της αντιπολίτευσης, Αρσέν Αβάκοφ, στην θέση του υπηρεσιακού υπουργού Εσωτερικών της χώρας μέχρι το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Ο Αβάκοφ, στενός συνεργάτης της φυλακισμένης ηγέτιδας της αντιπολίτευσης Γιούλιας Τιμοσένκο, εξελέγη κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης του κοινοβουλίου με 275 ψήφους υπέρ σε ένα σύνολο 324 βουλευτών.
Την ίδια ώρα, μιλώντας σε τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο στο Χάρκοβο, ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς καταγγέλλει πραξικόπημα, δηλώνοντας πως δεν παραιτείται από το αξίωμά του. «Τα γεγονότα τα οποία παρακολουθούμε να εκτυλίσσονται όλοι εμείς στην χώρα και ολόκληρη η υφήλιος αποτελούν παράδειγμα ενός πραξικοπήματος» δήλωσε ο ίδιος. «Αυτό που όλοι μας παρακολουθούμε σήμερα είναι ένας βανδαλισμός, ένα έγκλημα, ένα πραξικόπημα» είπε.  «Δεν προτίθεμαι να υποβάλλω την παραίτησή μου. Είμαι ένας πρόεδρος που εκλέχθηκε με νόμιμες διαδικασίες. Δε σκοπεύω να εγκαταλείψω την χώρα» υπογράμμισε ο πρόεδρος της Ουκρανίας.
Συνέκρινε επίσης την κατάσταση στην Ουκρανία με εκείνη της Γερμανίας του 1930, όταν ο Αδόλφος Χίτλερ ανέβηκε στην εξουσία. Ανέφερε ότι οι αποφάσεις του κοινοβουλίου της Ουκρανίας δεν έχουν καμία νομιμότητα και τόνισε ότι δεν θα υπογράψει καμία συμφωνία με τους μαφιόζους που «τρομοκρατούν» την χώρα. Κατήγγειλε επίσης ότι το αυτοκίνητό του δέχθηκε πυροβολισμούς στο Κίεβο. «Όμως εγώ δεν φοβάμαι» προσέθεσε ο ίδιος μιλώντας σε τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο στο Χάρκοβο, στα ανατολικά της Ουκρανίας, περιοχή που κατοικείται από ρωσόφωνους και ορθόδοξους.
Στην πρωτεύουσα Κίεβο, διαδηλωτές έχουν καταλάβει το προεδρικό μέγαρο. Επίσης, οι διαδηλωτές στην πλατεία Ανεξαρτησίας ενίσχυσαν τα οδοφράγματα και δηλώνουν έτοιμοι να συνεχίσουν τις κινητοποιήσεις τους. Ομάδα ακροδεξιών διαδηλωτών απειλεί να αναλάβει δράση εάν ο πρόεδρος Γιανουκόβιτς δεν παραιτηθεί άμεσα.
Ρίχνοντας νέο "λάδι στη φωτιά",  διθνείς παράγοντες και ξένα μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν τώρα ότι ο Γιανουκόβιτς επιδιώκει διάσπαση της Ουκρανίας σε δύο ξεχωριστά κράτη. Όπως υποστηρίζουν ουκρανικά μέσα ενημέρωσης που πρόσκεινται στην αντιπολίτευση, ο Γιανουκόβιτς σχεδιάζει απόσχιση της νοτιοανατολικής Ουκρανίας και της Κριμαίας από την Ουκρανία και σχηματισμό ανεξάρτητης κυβέρνησης, η οποία θα απολαμβάνει  προστασίας από την Ρωσία. Έτσι ουσιαστικά θα προκύψουν δύο κράτη:
Ανεξάρτητα πάντως από τις προθέσεις του ούτως ή άλλως νόμιμα εκλεγμένου πρόεδρου Γιανουκόβιτς, στις ρωσόφωνες-φιλορωσικές περιοχές της χώρας, τοπικοί παράγοντες και συλλογικοί φορείς κινούνται για τη δημιουργία μιας ομόσπονδης δημοκρατίας στα πλαίσια ουκρανικής ομοσπονδίας.  Επιδιώκουν σε πρώτη φάση αυτονομία των περιοχών τους, η οποία-ανάλογα με τις εξελίξεις μπορεί να οδηγήσει και σε ανακήρυξη ανεξαρτησίας. Από το πρωί του Σαββάτου, βρίσκεται σε εξέλιξη συνεδρίαση της τοπικής βουλής στο Χάρκοβο, με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τις νοτιοανατολικές περιοχές και την Κριμαία, στην οποία όμως δεν μετέχει ο Γιανουκόβιτς, παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στην πόλη. 
Την ίδια ώρα Αμερικάνοι Αξιωματούχοι προσπαθούν να μπουν στο παιχνίδι καθώς βλέπουν την επερχόμενη διάσπαση της Ουκρανίας να γίνεται ανάμεσα στην Ρωσία και την Γερμανία: 
«Η άποψη των Ηνωμένων Πολιτειών - και πιστεύω ότι αυτή την άποψη συμμερίζονται και οι περισσότεροι από τους ευρωπαίους συμμάχους και εταίρους μας - είναι ότι ο μόνος βιώσιμος δρόμος επιστροφής στην βιώσιμη οικονομική υγεία για την Ουκρανία περνάει μέσα από το ΔΝΤ», δήλωσε μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας στην εφημερίδα "New York Times" ανώτερος αξιουματούχος του Λευκού Οίκου, την Παρασκευή.
Με αυτό κατά νου, η Ευρώπη και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αναθέσει υπεργολαβικά σε μεγάλο βαθμό τη ...δουλειά στο ΔΝΤ, το οποίο έχει διαπραγματεύσεις με το Κίεβο εδώ και μήνες πάνω σε ένα πακέτο βοήθειας που, σε αντίθεση με τα χρήματα που προσφέρονται από τη Μόσχα, έχει πολλές χορδές που συνδέονται με σκληρά δημοσιονομικά μέτρα. Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι τώρα δηλώνουν ότι το ΔΝΤ θα πρέπει να είναι έτοιμο να χαλαρώσει τις απαιτήσεις του που, αν επιβληθούν στην νέα κυβέρνηση της Ουκρανίας, θα ανατροφοδοτήσουν την δημόσια οργή και θα θέσουν σε κίνδυνο τους όποιους σχεδιασμούς για το μέλλον της Ουκρανίας.
«Οφείλουμε να διασφαλίσουμε πως όταν έρθει η ώρα να διαλυθεί το συγκεκριμένο τμήμα της σοβιετικής αυτοκρατορίας, εξαιτίας των ίδιων του των αντιφάσεων, αυτό θα συμβεί με ένα κλαυθμό και όχι με ένα μεγάλο μπαμ», δήλωνε το 1981 ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κάσπαρ Γουάινμπεργκερ. Δυστυχώς ή ευτυχώς, τώρα που έφτασε η κρίσιμη στιγμή, αποδεικνύεται ότι ορισμένοι από τους καθ' ύλην αρμόδιους δεν έλαβαν σοβαρά την προειδοποίηση του (εξαιρετικά διορατικού) Αμερικανού πολιτικού.
Έτσι, η αρχή του τέλους της Ουκρανίας γίνεται με τη μορφή ενός ακήρυχτου εμφύλιου πολέμου, ο εφιάλτης του οποίου επιστρέφει στον προθάλαμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 15 σχεδόν χρόνια μετά την ολοκλήρωση της διάλυσης της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Αρκετοί φρόντισαν, με τις ενέργειές τους, ώστε να φτάσουμε μέχρι εδώ. Όπως, για παράδειγμα, ο Ρεπουμπλικάνος γερουσιαστής και πρώην υποψήφιος για την προεδρία των ΗΠΑ, Τζον Μακέιν, ο οποίος τον Δεκέμβριο είχε ανεβεί στην εξέδρα που είχαν στήσει οι αντικυβερνητικοί διαδηλωτές στην Πλατεία Ανεξαρτησίας, κραυγάζοντας: «Ουκρανικέ λαέ! Αυτή είναι η δική σου ώρα! Ο ελεύθερος κόσμος είναι μαζί σας! Η Αμερική είναι μαζί σας!». Αλλά και η αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Μπαράκ Ομπάμα, Βικτόρια Νούλαντ, η οποία την ίδια περίοδο μοίραζε... συσσίτιο στους διαδηλωτές, ενώ πριν από μερικές ημέρες είχε προκαλέσει οργή με τη φράση της «να πάει να γ...θεί η Ε.Ε.» και την υποστήριξή της σε μια πιο δυναμική πολιτική που θα δυναμίτιζε τα σχέδια των Ρώσων.
Ούτε οι Ευρωπαίοι υστέρησαν σε αυτό το επίπεδο, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς. Ειδικά δε οι Γερμανοί -εκτός αν θεωρήσει κανείς τυχαίο ότι ο νέος γύρος αιματηρών επεισοδίων ξέσπασε την Τρίτη, δηλαδή μία μέρα μετά τη συνάντηση που είχε στο Βερολίνο η Ανγκελα Μέρκελ με δύο από τους ηγέτες της ουκρανικής αντιπολίτευσης. Ή εάν χαρακτηρίσουμε σύμπτωση το γεγονός ότι την Τετάρτη, την ώρα που οι υπουργοί Εξωτερικών Γερμανίας, Γαλλίας και Πολωνίας έφταναν στο Κίεβο για διαπραγματεύσεις με τον Γιανουκόβιτς και την αντιπολίτευση, οργανωμένες στρατιωτικά ομάδες διαδηλωτών επιχειρούσαν να προσεγγίσουν (και να καταλάβουν;) την έδρα της κυβέρνησης και τη Βουλή...
Και, φυσικά, θα ήταν ασυγχώρητο να παραλείψουμε τον καθοριστικό ρόλο του Κρεμλίνου και προσωπικά του Βλαντιμίρ Πούτιν στις τελευταίες εξελίξεις. Άλλωστε, ήταν η Μόσχα αυτή που επισήμως έδωσε το έναυσμα για το ξέσπασμα της κρίσης, όταν τον περασμένο Νοέμβριο, ανάγκαζε εκβιαστικά τον Γιανουκόβιτς να ακυρώσει τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε. και να ανακοινώσει την πρόθεσή του να προσδεθεί στο άρμα της Ρωσίας -με αντάλλαγμα, ένα ευνοϊκό δάνειο 15 δισ. δολαρίων, αλλά και σημαντική μείωση στην τιμή που πουλά η Gazprom το φυσικό αέριο στους Ουκρανούς.
Βεβαίως, η αλήθεια είναι ότι αρχικά, μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, Δυτικοί και Ρώσοι είχαν στόχο να προσαρτήσουν ολόκληρη την Ουκρανία, ως «λάφυρο» της μεταξύ τους αντιπαράθεσης. Η σύγκρουση κλιμακώθηκε την περίοδο της «Πορτοκαλί Επανάστασης», το 2004, όταν φάνηκε ότι η Ουκρανία περνά στη σφαίρα επιρροής του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε. Γρήγορα, όμως, η Μόσχα ανασύνταξε τις δυνάμεις της και πέρασε στην αντεπίθεση, παίρνοντας ξανά το πάνω χέρι, πριν από το τέλος της προηγούμενης δεκαετίας. Με το πέρασμα των χρόνων, οι δύο πλευρές συνειδητοποίησαν ότι δεν μπορούσαν να φτάσουν σε μια καθαρή και συντριπτική νίκη. Σταδιακά, λοιπόν, οδηγήθηκαν στην επιλογή του διαμελισμού, ώστε η καθεμία να ικανοποιήσει τα στρατηγικά της συμφέροντα.
Ειδικά για τους Ρώσους, η Ουκρανία των 45 εκατ. κατοίκων και των σημαντικών πλουτοπαραγωγικών πηγών, θεωρείται -και είναι- ζωτικής σημασίας. Τόσο για ιστορικούς λόγους, καθώς πολλοί τη θεωρούν μια από τις σημαντικότερες κοιτίδες του ρωσικού έθνους και πολιτισμού, όσο και για γεωπολιτικούς. «Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία θα ήταν ουσιαστικά μια ασιατική ιμπεριαλιστική δύναμη», είχε γράψει ένας άλλος διαπρεπής Αμερικανός, ο πρώην σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, στο πασίγνωστο βιβλίο του με τίτλο «Η Μεγάλη Σκακιέρα». Μια απλή ματιά στον χάρτη της περιοχής μπορεί να αποδείξει στον καθένα του λόγου (του Μπρεζίνσκι) το αληθές...
Προφανώς, η τύχη της Ουκρανίας έχει μεγάλη σημασία και για τους Αμερικανούς και γισα τους Γερμανούς. Αν μη τι άλλο, η «εκχώρησή» της στην άλλη πλευρά θα σήμαινε ότι αναγνωρίζουν εμπράκτως στη Ρωσία ένα αναβαθμισμένο ρόλο στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ο οποίος θα της προσέδιδε λίγη από τη χαμένη αίγλη της σοβιετικής εποχής. Κι αυτό, φυσικά, είναι κάτι που δεν θέλουν, όσο κι αν διαφωνούν μεταξύ τους σε άλλα σημαντικά ζητήματα.
Πλέον, μετά και την αιματοχυσία αυτής της εβδομάδας, οι εξελίξεις μοιάζουν να είναι μη αναστρέψιμες. Το μοντέλο που θα συμφωνήσουν οι «εγγυήτριες δυνάμεις» και θα εφαρμόσουν οι Ουκρανοί υποτελείς τους έχει αρχίσει ήδη να διαγράφεται στον διπλωματικό ορίζοντα. Σε αυτό το πλαίσιο, η χώρα θα λάβει σταδιακά τη μορφή μιας «διζωνικής ομοσπονδίας» ανάμεσα στις δυτικόφιλες και τις ρωσόφιλες περιοχές. Όσο για την κεντρική εξουσία, όποιος και αν την ασκεί, θα διαθέτει περιορισμένη επιρροή στη λήψη των σημαντικών αποφάσεων -που θα αφορούν, για παράδειγμα, τις βάσεις του ρωσικού στόλου της Μαύρης Θάλασσας στην Κριμαία ή την πανίσχυρη χαλυβουργία που βρίσκεται κυρίως στο ανατολικό τμήμα.
Οι πρώτες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση έχουν ήδη γίνει. Σε αρκετές πόλεις της δυτικής Ουκρανίας, όπως είναι η Λβιβ και η Βίνιτσα, οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχουν ανακηρύξει de facto αυτονομία. Την ίδια στιγμή, στην Κριμαία, το Χάρκοβο, το Ντόνετσκ και άλλες περιοχές ανατολικά του Δνείπερου και στο νότιο τμήμα της χώρας, τα τοπικά κοινοβούλια έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι εφόσον το Κίεβο περάσει στα χέρια των αντικυβερνητικών δυνάμεων, θα ζητήσουν την προστασία των Ρώσων.
Όλα δείχνουν ότι και οι μεν και οι δε μπορούν άνετα να συμβιβαστούν με τα νέα δεδομένα και ισορροπίες. Ειδικά οι Ρώσοι έχουν αποδείξει ότι μπορούν να είναι ψυχροί ρεαλιστές και να μη διεκδικούν το όλον, αλλά μόνο αυτά που τους ενδιαφέρουν άμεσα. Το έχουν κάνει ήδη, άλλωστε, στην περίπτωση της γειτονικής Γεωργίας, όπου αντέδρασαν δυναμικά και με ένα αστραπιαίο πόλεμο το καλοκαίρι του 2008, μόνο όταν ο πρόεδρος και εκλεκτός της Ουάσιγκτον, Μιχαήλ Σαακασβίλι, αποφάσισε να αμφισβητήσει τα κεκτημένα τους, που είχαν να κάνουν με την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα και τους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Μόνο που οι άμεσα ενδιαφερόμενοι πρέπει να θυμούνται ότι η Ουκρανία δεν είναι Γεωργία και μια τέτοιου είδους αντιπαράθεση εκεί θα απειλήσει να τυλίξει στις φλόγες μεγάλο μέρος της Ευρώπης -για τρίτη φορά μέσα σε ένα αιώνα...
Ο αποκαλυπτικός αυτός χάρτης, που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στη Washington Post, δείχνει ότι η Ουκρανία είναι ουσιαστικά χωρισμένη στα δύο, με βάση τα εθνικογλωσσικά χαρακτηριστικά του λαού της. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από τα ποσοστά που είχαν πάρει στις προεδρικές εκλογές του 2004 (χρονιά της «Πορτοκαλί Επανάστασης») ο Βίκτορ Γιανουκό­βιτς και ο φιλοδυτικός αντίπαλός του Βίκτορ Γιούσενκο.

Δεν υπάρχουν σχόλια: