Αργιθέα: Άγρια μυστικά!

Στην καρδιά της ηπειρωτικής Ελλάδας, ανάμεσα στις κορυφογραμμές των Αγράφων που κυματίζουν πάνω στο ορεινό ανάγλυφο, πάλλεται ένας κόσμος άγνωστος, δυσπρόσιτος για πολλούς, μα συνάμα γοητευτικά αυθεντικός. Ενας κόσμος που ανοίγει νέους ταξιδιωτικούς ορίζοντες...

Στα βορειοδυτικά του Νομού Καρδίτσας, εκεί που η άπλα του Θεσσαλικού Κάμπου σταματά μπροστά στο θεόρατο ανάστημα των αγραφιώτικων βουνών, ξεδιπλώνεται ανάμεσα σε βράχια, χιονισμένες κορφές, δάση και γκρεμοτόπια η αδάμαστη γη της Αργιθέας.

Ωστόσο, πριν ξεκινήσετε για τα βουνά της Καρδίτσας θα πρέπει να ξεχάσετε ό,τι ξέρατε για τα ορεινά θέρετρα και να προετοιμαστείτε να γνωρίσετε έναν τόπο τραχύ και δύσβατο. Εναν τόπο όπου, παρά το δυσπρόσιτο ανάγλυφο και την «ανελέητη» φύση του, οι άνθρωποι επιμένουν να κατοικούν εδώ και χιλιετίες. Η περιοχή της Αργιθέας μέχρι πρόσφατα δεν διέθετε καμία τουριστική υποδομή. Ομως, οι λάτρεις της άγριας φύσης δεν έχαναν την ευκαιρία να αναζητούν εδώ, στ' απροσπέλαστα Αγραφα, την περιπέτεια και την απομόνωση. Σήμερα κάποιοι λίγοι, αλλά ιδιαίτερα φιλόξενοι ξενώνες αναλαμβάνουν να σας μυήσουν στα μυστικά της ορεινής φύσης. Σημείο αναφοράς το Μουζάκι, στα όρια των νομών Καρδίτσας - Τρικάλων, που απέχει από την Καρδίτσα 20 χλμ. Κτισμένη σε σημείο-κλειδί, η αγροτική κωμόπολη εποπτεύει τις πεδιάδες, αλλά και τα περάσματα της νότιας Πίνδου. Πιθανόν εδώ να βρισκόταν η αρχαία πόλη των Γόμφων που κατέστρεψε ολοσχερώς ο Καίσαρας. Στην τοποθεσία Επισκοπή, κοντά στις όχθες του Πάμισου ποταμού, ανιχνεύονται ερείπιά της. Από το Μουζάκι ξεκινά ο ένας και μοναδικός οδικός άξονας που, με πορεία νότια και δυτική, τολμά να χωθεί στον πολυσχιδή όγκο των Αγράφων. Λίγο ψηλότερα ο δρόμος διχάζεται: Η μία διαδρομή οδηγεί στο Βλάσι, στο Πετρίλο, στο Δροσάτο και στ' άλλα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας. Η άλλη τραβά για το Τύμπανο, την πιο επικίνδυνη -λόγω καιρικών φαινομένων- ορεινή διάβαση της Θεσσαλίας και συνεχίζει για τα χωριά της Δυτικής Αργιθέας. Οι δύο διαδρομές σμίγουν μετά από αρκετά χιλιόμετρα στα όρια των νομών Αρτας και Καρδίτσας, στο ύψος του ποταμού Αχελώου και κοντά στη γέφυρα του Κοράκου, εκεί όπου πραγματοποιούνται τα έργα εκτροπής του Αχελώου. Αν και μερικοί κακοτράχαλοι χωματόδρομοι ενώνουν την Ανατολική με τη Δυτική Αργιθέα, δεν υπάρχουν ασφαλείς οδικοί άξονες που να συνδέουν άμεσα τις όμορες αυτές περιοχές. Οποιος θέλει να γνωρίσει πραγματικά αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο, θα πρέπει κατ' αρχάς να τον αντιμετωπίσει ως μια ενότητα, να τον εξερευνήσει χωρίς γεωγραφικούς διαχωρισμούς, να γνωρίσει τους ανθρώπους του, να βιώσει τη δυναμική του, να αφεθεί στην αύρα της περιπέτειας που εκπέμπει.

Βρύση στα Πετρίλια, στη θέση Ρώσση.

Ανατολική Αργιθέα: Ο δρόμος για τα σύννεφα.

Τριάμισι χιλιόμετρα μετά το Μουζάκι θα δείτε αριστερά τον δρόμο που οδηγεί στην περιοχή της Λίμνης Πλαστήρα. Θα τον προσπεράσετε και θα συνεχίσετε για λίγο ώσπου να βρεθείτε σ' εμφανή διασταύρωση όπου υπάρχουν πινακίδες. Ο δρόμος δεξιά οδηγεί μέσω της ορεινής διάβασης του Τύμπανου στα χωριά της Δυτικής Αργιθέας. Ο άλλος δρόμος, αριστερά, τον οποίο και θα ακολουθήσετε, τραβά για τα χωριά της Ανατολικής Αργιθέας. Εως το χωριό Πευκόφυτο (650 μ. υψόμ.) θα φτάσετε σχετικά εύκολα. Από εδώ, με γερή ανάβαση, θα συνεχίσετε έως τον αυχένα του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται σε υψόμετρο 1.550 μ. και είναι κατάφυτος από οξιές. Δυστυχώς το δασικό τοπίο καταστρέφεται από τη διάβρωση του εδάφους και τις άφθονες κατολισθήσεις που εντάθηκαν μετά τα έργα ασφαλτόστρωσης και διαπλάτυνσης του δρόμου. Σε αυτό το σημείο, αν ο καιρός είναι ανοιχτός, θα ατενίσετε τα βουνά της Πίνδου να... κυματίζουν στην αχλή του ορίζοντα.

Η φαρδιά κοίτη του Αχελώου χωρίζει την Αργιθέα από την Ηπειρο και τα βουνά της Αρτας.

Η κατάβαση θα σας αποκαλύψει το μεγαλοχώρι Βλάσι που απλώνει τα σπιτικά του στην απότομη πλαγιά του βουνού Σχιζοκάραβο και σε ύψος 1.050 μέτρων. Με σύντομη παράκαμψη θα προσεγγίσετε το ιστορικό Πετρίλο, που ακουμπά τις επτά γειτονιές του στις δυτικές παρυφές του βουνού Βουτσικάκι (υψόμ. 2.152 μ.). Αντίκρυ σε γκρεμισμένη πλαγιά του βουνού Κουκουρέλος, κυριολεκτικά γαντζωμένα πάνω στις πέτρες, βρίσκονται τα σπίτια του χωριού Κουμπουριανά, σε υψόμετρο 970 μ. Από την πλατεία «Μπλούνος», όπου δεσπόζει η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, θα απολαύσετε τη μοναδική θέα.

Το μονότοξο γεφύρι του Πετρωτού (14ος αιώνας).

Δυτικά του Πετρίλου ξεκινά ο βατός χωματόδρομος που θα σας φέρει στην ιστορική μονή Σπηλιάς κι αμέσως μετά στη λίμνη Στεφανιάδα. Σε αυτό το σημείο, με σύντομη παράκαμψη, θα επισκεφθείτε το ελατόφυτο ποιμενικό χωριό Λεοντίτο, αφού πρώτα περάσετε από τον πρόσφατα αναπαλαιωμένο νερόμυλο του Παληαντώνη. Η λίμνη Στεφανιάδα δημιουργήθηκε από μεγάλη κατολίσθηση που έγινε τον χειμώνα του 1963. Μετά τη λίμνη ο δρόμος χειροτερεύει και στριφογυρνά ανάμεσα σε αραιά δάση βελανιδιάς και βραχώδη τοπία μέχρι την κοίτη του Αχελώου. Τουλάχιστον 100 χιλιόμετρα μακριά από οποιοδήποτε αστικό κέντρο θα δείτε τον Αχελώο, ακούραστο στην προαιώνια πορεία του να λαμποκοπά στο φως του ήλιου.

Η λίμνη Στεφανιάδα, μια γαλάζια ανάσα στην κυριαρχία των βράχων.

Δυτική Αργιθεά: Απο το Τύμπανο στο Ανθηρό

Επιστρέφετε στην κεντρική διασταύρωση μετά το Μουζάκι κι αυτήν τη φορά κατευθύνεστε δεξιά. Από αυτό το σημείο αρχίζει μια από τις πιο συγκλονιστικές αναβάσεις των ελληνικών βουνών, που από ύψος 200 μέτρων θα σας μεταφέρει στα 1.650 μέτρα και στην ανεμοδαρμένη ορεινή διάβαση του Τύμπανου. Πρώτο χωριό που θα συναντήσετε σε αυτόν τον «Γολγοθά» των στροφών είναι η Δρακότρυπα με την ιστορική μονή της Αγίας Τριάδας. Εδώ, κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας λειτουργούσαν μικρές βιοτεχνίες κατασκευής σπαθιών. Επόμενη στάση το χωριό Αργιθέα (το παλιό Κνίσοβο). Ενας μικρός οικισμός που βρίσκεται σε ύψος 950 μέτρων, ανάμεσα στα κορφοβούνια της Καράβας (υψόμ. 2.184 μ.) και της Καραβούλας (υψόμ. 1.862 μ.). Στην πορεία προς τα δυτικά θα συναντήσετε ένα πλήθος μικρών και μεγαλύτερων χωριών που απολαμβάνουν την... ασυλία των βουνοκορφών και πραγματικά ζουν στους δικούς τους ρυθμούς, με όσους βέβαια κατοίκους έχουν απομείνει. Το χωριό Μεσοβούνι, με την ιστορική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου, ένα από τα παλιότερα χωριά της Αργιθέας, με αναφορές σε αυτό ήδη από τον 15ο αιώνα, και το Ανθηρό είναι χωρίς καμία αμφιβολία από τα ομορφότερα της περιοχής. Η Μπουκοβίτσα -το παλιό όνομα του Ανθηρού- ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Αργιθέας. Αν θέλετε να συνεχίσετε την περιήγηση θα πρέπει να βγείτε και πάλι στη διασταύρωση για να κατηφορίσετε προς την κοίτη του Αχελώου.

Το κεφαλοχώρι Βλάσι.

Στην πορεία σας θα περάσετε τις σήραγγες που εξυπηρετούν τα έργα εκτροπής του Αχελώου. Στο βάθος της χαράδρας του Λιασκοβίτικου ρέματος, θα δείτε το περίφημο πέτρινο γεφύρι του Πετρωτού (14ος αιώνας). Ψηλότερα, πάνω σε αντέρεισμα της χαράδρας, κρέμεται το χωριό Πετρωτό, όπου κατά τους Ελληνιστικούς χρόνους υπήρχαν οι πόλεις Αλόπη και Εθοπία. Χαμηλότερα, στη λεκάνη απορροής του Αχελώου, κοντά στο χωριό Πηγή, όρθωνε το ανάστημά του το πετρογέφυρο του Κοράκου, ένα από τα μεγαλύτερα μονότοξα των Βαλκανίων (κτίσμα του 1515) που ανατινάχτηκε το 1949 κατά τη διάρκεια σκληρών μαχών του εμφυλίου πολέμου. Στην κοντινή χαράδρα του Φάγκου, κάτω από το χωριό Μεσούντα, βρήκε τραγικό θάνατο ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ Αρης Βελουχιώτης.

Μονή Σπηλιάς.

Το χωριό Πευκόφυτο.

Το σπουδαίο μοναστήρι της Σπηλιάς, βρίσκεται στην κορφή απόκρημνου βράχου, σε ύψος 900 μ. Στο εσωτερικό ξεχωρίζουν οι δύο ναοί. Ο μικρότερος, σταυροειδούς ρυθμού με υπερυψωμένη στέγη, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, είναι και ο παλαιότερος (υπολογίζεται στα 1604). Ο μεγάλος ναός -αυτός της Ζωοδόχου Πηγής- έχει κτισθεί το 1736 και είναι τρίκλιτη βασιλική με περίτεχνο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του 1779. Στα θεμέλια του μοναστηριού βρίσκεται η ιερή σπηλιά όπου σύμφωνα με την παράδοση οι κτήτορες του μοναστηριού βρήκαν, μετά από αποκάλυψη της Παναγίας, τη θαυματουργή εικόνα. Σε αυτό το ιστορικό μοναστήρι, ο πολέμαρχος της Ρούμελης Γεώργιος Καραϊσκάκης έκανε συχνά τα πολεμικά του συμβούλια. Μάλιστα εδώ, το 1867, η επαναστατική κυβέρνηση εγκατέστησε την έδρα της. Το μοναστήρι είναι επισκέψιμο (24450 31739).

Ανθηρό. 

Λίγο έξω από το Ανθηρό βρίσκεται το μοναστήρι της Κοίμησης της Θεοτόκου Κουτουσίου (17ος αι.) με εξαιρετικές αγιογραφίες του 17ου αι. Σίγουρα άξιο αναφοράς είναι το Λαογραφικό - Εκκλησιαστικό Μουσείο του χωριού, που με πολύ κόπο και μεράκι έστησε ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος.

Η ιστορική Μονή Σπηλιάς.

Η πρωτεύουσα των Αθαμάνων. 

Λίγο έξω από το χωριό Αργιθέα στο δρόμο προς Μουζάκι, στη θέση «Ελληνικά», έχουν έρθει στο φως υπολείμματα της αρχαίας πρωτεύουσας των Αθαμάνων και έχουν ανασκαφεί κιβωτιόσχημοι τάφοι στην τοποθεσία Ελληνικά, στην είσοδο του χωριού, η οποία προσεγγίζεται εύκολα από τον ασφάλτινο δρόμο.

Πετρίλο.

Στο σχολείο του χωριού (κτίσμα του 1884 που διατηρείται ακόμη) στεγάστηκε το 1944 η κυβέρνηση της Ελεύθερης Ελλάδας με πρόεδρο τον ακαδημαϊκό Αλέξανδρο Σβώλο!

Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο στο καθολικό της μονής Σπηλιάς.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Έθνος".