Επιβραβεύεται η λεηλασία της δημόσιας περιουσίας!

Του Βαγγέλη Αποστόλου,

αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Αυγή".

Με τη θεσμοθέτηση της υποχρέωσης της πολιτείας να συντάξει το Εθνικό Κτηματολόγιο δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των τεράστιων προβλημάτων ιδιοκτησίας και χρήσης γης ανά την επικράτεια. Κι ενώ περιμέναμε ότι η θεραπεία αυτών των προβλημάτων θα ερχόταν μέσα από την αποτύπωσή τους, οι αλλεπάλληλες παρεμβάσεις με νομοθετικές πρωτοβουλίες και υπουργικές αποφάσεις στην ως τώρα κτηματογραφική διαδικασία πετυχαίνουν τα αντίθετα: Όχι μόνο νομιμοποιούν την υπάρχουσα αυθαιρεσία και λεηλασία σε βάρος της δημόσιας περιουσίας και του περιβάλλοντος αλλά και να την ενθαρρύνουν περαιτέρω.

Σε αυτή τη μεθόδευση ασφαλώς αναδεικνύεται πρωταθλητής ο σημερινός υπουργός ΠΕΚΑ κ. Παπακωνσταντίνου. Εκείνα που τόσα χρόνια οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν ούτε με συνταγματικές αναθεωρήσεις να κάνουν αυτός τα «κατάφερε» ακόμη και με απλές διοικητικές πράξεις. Είναι χαρακτηριστικές οι περιπτώσεις της νομιμοποίησης των ημιυπαίθριων χώρων και της τακτοποίησης των αυθαιρέτων, οι οποίες έτσι όπως εξελίσσονται και υλοποιούνται επιβεβαιώνουν την αρχική μας πρόβλεψη ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη μεταπολεμικά επιχείρηση επιβράβευσης της παρανομίας και μάλιστα χωρίς να υπηρετηθεί κατ' ελάχιστο ο εισπρακτικός τους στόχος.

Όμως αυτή η συμπεριφορά έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να έρθει και η επόμενη επιβράβευση, αυτή των καταπατητών. Το υπουργείο Οικονομικών φέρεται να προωθεί σχέδιο «τακτοποίησης» χιλιάδων καταπατημένων εκτάσεων του Δημοσίου, στοχεύοντας σε βάθος τριετίας να εισπράξει περί το 1,5 δισ. ευρώ. Μάλιστα λέγεται ότι θα είναι τόσο ελκυστική η ρύθμιση που οι καταπατητές θα αποκτήσουν τίτλους κυριότητας στο 40% της γνωστής δημόσιας γης που «κατέχουν» με την καταβολή ενός συμβολικού τιμήματος της τάξης των 500 έως 600 ευρώ το στρέμμα. Πρόκειται δηλαδή για μια εκποίηση που αγγίζει τα όρια της απάτης σε βάρος του Δημοσίου, αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι σε περιπτώσεις απαλλοτριώσεων για την κατασκευή δημόσιων έργων οι αντίστοιχες τιμές είναι πολλαπλάσιες.

Αν και δεν πιστεύω ότι τα δασικού χαρακτήρα εδάφη θα παραμείνουν εκτός της συγκεκριμένης συναλλαγής ( τα ίδια πάντα λέγονται αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν διαφορετικά) επειδή ισχύουν άλλες ρυθμίσεις θα τα αφήσω εκτός του σημερινού μου κειμένου. Θα σταθώ μόνο στη δημόσια αστική και αγροτική γη, για την οποία βασική προϋπόθεση υπαγωγής στη ρύθμιση και νομιμοποίηση της αυθαίρετης κατοχής με εξαγορά είναι η καταπάτηση να έχει γίνει τουλάχιστον πριν από 25 χρόνια και να συνεχίζεται μέχρι σήμερα κι αυτό να αποδεικνύεται είτε με μαρτυρίες είτε με επίσημα έγγραφα (π.χ. πρωτόκολλα αποβολής, επιβολή προστίμων αυθαίρετης χρήσης κ.λπ.), δηλαδή με απλά λόγια η καταπάτηση θεωρείται χρησικτησία.

Μάλιστα δε η επιβράβευση των καταπατητών από τη συγκεκριμένη πρόταση φτάνει μέχρι του σημείου να προβλέπει και την πρόκληση, ότι αυτή η χρησικτησία θα αφεθεί στην κρίση είτε οργάνων της Διοίκησης είτε φυσικών προσώπων και δεν θα προκύπτει ως κρίση μέσα από δικαστική διερεύνηση.

Δύο είναι τα βασικά ζητήματα που η προσέγγισή τους χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, πρώτον πόση είναι και που βρίσκεται αυτή η καταπατημένη δημόσια περιουσία και δεύτερον αν μπορεί να υπόκειται από πλευράς κτήσης κυριότητας στη χρησικτησία.

Εδώ και 3 χρόνια βρίσκονται υπό κτηματογράφηση 107 δήμοι σε όλη τη χώρα και πιο συγκεκριμένα οι πρωτεύουσες όλων των νομών και όλοι οι ΟΤΑ Αττικής και Θεσσαλονίκης, δηλαδή το μεγαλύτερο μέρος των εκτάσεων που οι καταπατητές εδώ και χρόνια προσπαθούν με κάθε τρόπο να ιδιοποιηθούν. Η εκτίμηση που υπήρχε με την έναρξη της καταγραφής ανέβαζε τα καταπατημένα κτήματα σ' αυτές τις περιοχές σε 100.000 συνολικής έκτασης 3.500.000 στρεμμάτων. Μάλιστα στις πρωτεύουσες των νομών υπολογιζόταν ότι διεκδικείται το 50% των δημοσίων κτημάτων, δηλαδή περί τα 1.700 εντός σχεδίου ακίνητα.

Τα ερωτήματα πολλά, όπως:

*Αν έχει ολοκληρωθεί το συγκεκριμένο πρόγραμμα κτηματογράφησης γιατί δεν ανακοινώνονται τα ακριβή στοιχεία για τις παραπάνω εκτάσεις και ιδιαίτερα γι' αυτές που προορίζονται για παραχώρηση;

*Αν δεν έχει ολοκληρωθεί γιατί βιάζονται να αναγνωρίσουν μια λεηλασία της δημόσιας περιουσίας που ενδέχεται να είναι η μεγαλύτερη από καταβολής του ελληνικού κράτους;

Για να προσεγγίσει κανείς το ζήτημα αν πρέπει να υπόκειται στη χρησικτησία ως τρόπο κτήσης κυριότητας και η ιδιωτική περιουσία του Δημοσίου είναι αναγκαίο να γνωρίζει καλά την ιστορία της νεώτερης Ελλάδας και ειδικότερα ότι:

*Η κυριότητα της δημόσιας περιουσίας στηρίζεται σε διεθνείς συνθήκες, όπως η από 9/7/1832 της Κωνσταντινούπολης και στα επακόλουθα αυτών πρωτόκολλα, που συνάπτονταν κατά τις σταδιακές απελευθερώσεις από τον τουρκικό ζυγό. Μέσα από αυτές τις συνθήκες κατοχυρώθηκε πρωτίστως το δικαίωμα της κυριαρχίας του ελληνικού λαού και επικυρώθηκε το γεωκτητικό καθεστώς των διαφόρων γεωγραφικών διαμερισμάτων του ελληνικού χώρου.

Με μια σειρά περαιτέρω θεσμοθετήσεων δεν επιτρεπόταν η απόκτηση κυριότητας επί δημοσίων κτημάτων ούτε με χρησικτησία εκτός αν υπήρχαν νόμιμα αναγνωρισμένοι τίτλοι έναντι του Δημοσίου ή αποδεικνυόταν ότι συμπληρώθηκε 30ετής έκτακτη χρησικτησία πριν από την 12/9/1915.

Όλες οι κυβερνήσεις από τη σύσταση του ελληνικού κράτους μέχρι το 2003, που καταργήθηκε το τεκμήριο κυριότητας του Δημοσίου στα εντός σχεδίου εδάφη, αν και δεν προστάτεψαν όπως έπρεπε τη δημόσια αυτή περιουσία, σεβάστηκαν τουλάχιστο το απαράγραπτο των δικαιωμάτων του και δε συναίνεσαν ποτέ στην εκποίησή της, πολύ δε περισσότερο στη χαριστική διανομή της.

Όντως το Δημόσιο σήμερα δεν διαθέτει τον αναγκαίο θεσμικό και τεχνικό εξοπλισμό για την προστασία της περιουσίας του, όμως η οργάνωσή και η λειτουργία του εξαρτάται από τη σωστή και αποτελεσματική λειτουργία της διοίκησης για την οποία ευθύνεται η εκάστοτε κυβέρνηση. Όταν κύρια χαρακτηριστικά της διαδικασίας σύνταξης του Εθνικού Κτηματολογίου είναι η καθυστέρηση και η απουσία των υπευθύνων για την προστασία της δημόσιας περιουσίας, όπως για παράδειγμα της Κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου και της Δασικής Υπηρεσίας, τότε ασφαλώς εγγράφονται χωρίς αντιδράσεις οι φερόμενοι ως ιδιοκτήτες καταπατητές.

Και δυστυχώς έτσι ανοίγεται ο δρόμος της αρπαγής της δημόσιας περιουσίας ακόμη και με τη χρήση πλαστών τίτλων κυριότητας ή μη αναγνωρισμένων από το κράτος, όπως είναι τα βυζαντινά χρυσόβουλα, τα τουρκικά χοτζέτια και τα παραχωρητήρια των Βαυαρών. Οι Βέικοι, Νάστοι, Ηλιόπουλοι, Καραπάνοι και άλλοι καταπατητές της Αττικής θα ζωντανέψουν και πάλι.

«Η δημόσια κτήση», έλεγε το 2004 και σε ημερίδα της Κίνησης Πολιτών για την Προστασία της Δημόσιας Γης, ο διαπρεπής νομικός Μιχαήλ Δεκλερής «είναι εκτός συναλλαγής, αναπαλλοτρίωτη και απαράγραπτη. Κατ' ουσίαν είναι στοιχείο της κυριαρχίας του κράτους επί της επικράτειάς του. Είναι αδιανόητο κράτος χωρίς επικράτεια και επικράτεια χωρίς δημόσια κτήση».