Tης μιας δραχμής τα... σενάρια!...

Φήμες, ανυπόστατες ή μη, «οργανωμένο σχέ­διο» ή όχι, η αλήθεια εί­ναι ότι ήδη έχουν ξεκι­νήσει οι επιχειρήσεις προετοιμασίας της κοινής γνώμης για το ενδεχόμενο μιας επιστροφής στη δραχμή ή σε νό­μισμα εκτός του ευρώ ή σε μια... «μα­λακή» παραλλαγή του ευρώ.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Ποντίκι".

Ανεξάρτητα από το πότε θα πάρου­με την επόμενη δόση, οι περισσότε­ροι ξένοι αναλυτές, αλλά πλέον και πολλοί Έλληνες (μεταξύ αυτών και υπουργοί της σημερινής κυβέρνησης, για να μην ξεχνιόμαστε) θεωρούν ως ένα πιθανό (αν όχι και ισχυρό) ενδεχό­μενο να βρεθεί η Ελλάδα εκτός ευρώ. Αν αυτό δεν είναι επιχείρηση... προε­τοιμασίας, τότε τι είναι;

Ίσως όμως είναι η επιχείρηση προ­ετοιμασίας όχι για τη... δραχμή, αλλά για το είδος της πτώχευσης που μας ετοιμάζουν. Όπως λένε οι Γερμανοί, οι Ολλανδοί, οι Αυστριακοί και τόσοι άλλοι, το ζητούμενο είναι η προστα­σία του ευρώ από την Ελλάδα, η οποία αποτελεί πηγή κινδύνων για τη σταθε­ρότητα του νομίσματος.

Ως εκ τούτου δείχνουν να βιάζονται να ενεργοποιήσουν μια ήδη ειλημμένη απόφαση του Μαρτίου, προσυπογεγραμμένη και από την ελληνική κυ­βέρνηση: ελεγχόμενη πτώχευση στο πλαίσιο του νέου μηχανισμού χρημα­τοπιστωτικής σταθερότητας (ESM), που είχε προγραμματιστεί να λειτουρ­γήσει από το καλοκαίρι του 2013. Η μόνη τους έγνοια είναι να μην επέλθει νωρίτερα η πτώχευση και γίνει κατά τρόπο ανεξέλεγκτο. Δηλαδή πριν οι ίδιοι οι πιστωτές (και επιτηρητές) της χώρας καταφέρουν να ελέγξουν τους όρους της και τις συνέπειές της.

Ωστόσο τα προβλήμα­τα είναι πολλά. Το κυρι­ότερο συνίσταται στην απουσία ενός «μηχα­νισμού» ο οποίος να εγγυάται ότι μια χρεο­κοπία μπορεί πράγματι να παραμείνει ελεγχόμενη. Τέτοιοι μηχανισμοί στην Ευρώ­πη δεν υπάρχουν - άλλωστε η Ε.Ε. στη­ρίζεται κυρίως στην τεχνογνωσία και τους μηχανισμούς του ΔΝΤ, το οποίο δεν τους έχει... ανανεώσει από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. 

Οι άνθρωποι του ΔΝΤ αυτές τις μέρες λένε συνεχώς ότι «δεν πρέπει να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος». Στην περίπτωσή μας αυτή η επισήμανση παραπέμπει ευθέως στο παράδειγμα της... Αρ­γεντινής, όπου μια απόπειρα «μετακύλισης   ομολόγων», όπως αυτή που εξελίσσεται τώρα στην Ελλάδα, οδήγησε σε μια κανονικότα­τη και... επίσημη πτώχευση.

Στην πραγματικότητα - με την ελ­ληνική πτώχευση να αποτελεί ήδη μια ειλημμένη και επίσημη απόφαση, κάτι που η κυβέρνηση... παραλείπει όταν μας σερβίρει τον έναν εφιάλτη μετά τον άλλο για να την... αποφύγουμε! - η Γερμανία, π.χ., αγωνιά μόνο για το αν θα καταφέρει να την ελέγξει.

♦ Γι’ αυτό ο υπουργός Βιομηχανί­ας Φ. Ρέσλερ μίλησε για την ανάγκη να επισπευστεί η ελεγχόμενη πτώχευση της Ελλάδας.

♦ Γι’ αυτό η Μέρκελ τον επι­βεβαίωσε πλή­ρως με επίση­μη δήλωσή της στην οποία είπε ότι πρέπει να κά­νουμε τα πάντα για να αποφύ­γουμε μια άτα­κτη και ανεξέ­λεγκτη πτώχευ­ση.

♦ Γι’ αυτό οι   Ευρωπαίοι θέλουν να επισπεύσουν τη λειτουργία του μόνιμου μηχανισμού (πτωχεύσεων) ESM.

Πώς και γιατί!

Στο πλαίσιο της διεθνούς συζήτη­σης για την επόμενη μέρα στην Ελλά­δα, σε επίπεδο ειδικών, οικονομολό­γων και ΜΜΕ, δύο είναι τα κορυφαία θέματα: το ύψος και το είδος (και όχι το... «αν») του κουρέματος των ελλη­νικών ομολόγων και η παραμονή της χώρας στο ευρώ ή η αποπομπή (είτε η οικειοθελής έξοδός της) και η μετά­βασή της σε (ή... «στο») εθνικό νόμι­σμα.

Στο πλαίσιο αυτό την περασμένη Παρασκευή ο συνδρομητικός ενημε­ρωτικός βραχίονας BreakingViews του πρακτορείου Reuters, που απευ­θύνεται σε ηγετικά στελέχη αλλά και διαμορφωτές γνώμης, κυκλοφόρη­σε με ένα κείμενο περί δραχμής, το οποίο αναλύει σε βάθος «πώς και γι­ατί» μπορεί να γίνει η επιστροφή στο ιστορικό ελληνικό νόμισμα. Κυρίως, όμως, είναι το πρώτο που με στο πλαί­σιο του έγκυρου Reuters κάνει μια τέ­τοια αναφορά. Ο αρθρογράφος Μάρτιν Χάτσινσον είναι συγκεκριμένος και σαφής. Κάτι που δείχνει ότι έχει ψάξει το θέμα, αλλά και ότι βρήκε συνομιλη­τές για να το αναλύσει:

«Περιφερειακές συγκρίσεις οδη­γούν στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό βιοτικό επίπεδο αυξήθηκε δυσανάλο­γα προς την παραγωγικότητα από τό­τε που η χώρα μπήκε στην Ευρωπαϊ­κή Ένωση, ώστε τα μέτρα λιτότητας δεν επαρκούν για την εξισορρόπη­ση της οικονομίας. Έτσι η επιστροφή στη δραχμή [σ.σ.: η «δραχμοποίηση», όπως την καταγράφει χαρακτηριστικά] θα επιτρέψει στις δυνάμεις της αγοράς να διαμορφώσουν τα ορθά μισθολογι­κά επίπεδα στην Ελλάδα και στα υπό­λοιπα χρεωμένα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προωθήσουν μεταρρυθμί­σεις χωρίς τη βοήθεια της Ε.Ε. Και έτσι θα ισχυροποιήσει το ευρώ». Η ανάλυση σημειώνει ότι «η δραμα­τική αύξηση του ελληνικού βιοτικού επιπέδου, που για το 2008 αποτυπώ­θηκε στα 30.400 δολάρια κατά κε­φαλήν για το ΑΕΠ [σ.σ.: δηλαδή εκεί όπου βρίσκεται σχεδόν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος], προήλθε όχι από μια θε­αματική βελτίωση στην παραγωγικό­τητα, αλλά κυρίως από μαζικές επιδο­τήσεις και δανεισμό».

Προσθέτει, δε, ότι το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο υπολο­γίστηκε από τον «Economist» σε 8,3% του ΑΕΠ για το 2011, υποδεικνύει ότι, παρά τη βαθιά ύφεση, η χώρα παραμέ­νει μη ανταγωνιστική. Και καταλήγει ότι, για να επανέλθει η Ελλάδα σε κα­θεστώς ανταγωνιστικότητας, το βιοτι­κό επίπεδο θα πρέπει να διολισθήσει 30% - 40%. Και βέβαια αυτή η προσαρ­μογή δεν είναι δυνατόν να γίνει μόνο μέσω της λιτότητας. Άλλωστε η ανα­ταραχή που φαίνεται ότι θα προκληθεί από νέα μέτρα λιτότητας θα υπονομεύ­σει πολιτικά το μέλλον της Ελλάδας. 

Δεδομένου δε ότι είναι πολιτικά ανέ­φικτο να υπάρξει περαιτέρω «επιδότη­ση» από τους Ευρωπαίους φορολογου­μένους, η αντικατάσταση του ευρώ με μια νέα δραχμή εμφανίζεται ως η μόνη πρακτική εναλλακτική λύση.

«Η προτιμότερη λύση»!

Ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι τα προβλήματα που μπορεί να προκύ­ψουν από μια επιστροφή στο ιστορικό νόμισμα (ή μια έξοδο από την ευρωζώνη) είναι κολοσσιαία. «Όχι, όμως, αδύνατο να επιλυθούν» λέει ο προ­ετοιμασμένος αρθρογράφος. Άλλω­στε γι’ αυτό έγραψε και την ανάλυση, φέρνοντας ως παραδείγματα εφαρμο­γής ανάλογης τακτικής την Αργεντινή του 2001 και τα κράτη της πρώην Γι­ουγκοσλαβίας μετά τη διάλυση. 

«Στην Αργεντινή η κυβέρνηση αρ­χικώς επέβαλε όριο αναλήψεων ρευ­στού από τις τράπεζες στα 250 δολά­ρια την εβδομάδα. Η μετατρεψιμότη­τα του πέσο καταργήθηκε το 2002 και δημιουργήθηκε μια συναλλαγματική ισοτιμία στα 1,4 πέσος ανά δολάριο, βάσει της οποίας μετατράπηκαν σε πέσος υποχρεωτικά όλες οι καταθέ­σεις. Όταν η ισοτιμία στην ελεύθε­ρη αγορά κατακάθισε στα περίπου 4 πέσος ανά δολάριο, τις μεγαλύτερες απώλειες κεφαλαίου είχαν επωμιστεί οι καταθέτες και όχι οι τράπεζες».

Κατά τον αρθρογράφο, ένας τέτοι­ος σχεδιασμός, σε συνδυασμό με μια αναδιάρθρωση του χρέους τύπου Αρ­γεντινής, θα μείωνε το χρέος σε βαθ­μό ανάλογο με την πτώση του βιοτι­κού επιπέδου.

Έτσι, αναλογικά για την Ελλάδα, «σε λογιστική βάση, η εκτύπωση χαρ­τονομισμάτων δραχμής με εγγυήσεις δεν θα είναι απαραίτητη. Με βάση το παράδειγμα του τόλαρ της Σλοβενίας οι συναλλαγές σε ρευστό θα μπορούν εναλλακτικά να γίνονται σε ευρώ, τα οποία θα δίνονται από τις τράπεζες σε ελεύθερη ισοτιμία, όταν οι τραπεζικοί λογαριασμοί μετατραπούν σε δραχ­μές».

Με δυο λόγια, όπως λέει ο Χάτσινσον, «θα υπάρξουν δυσάρεστες, αλλά παροδικές επιπτώσεις, όπως τα όρια στις τραπεζικές αναλήψεις,  συναλ­λαγματικοί έλεγχοι και ενδεχομένως πρόσκαιρη αναστολή των δικαι­ωμάτων που παρέχει η Συνθήκη του Σένγκεν [σ.σ.: η οποία, πα­ρεμπιπτόντως, είναι ήδη στα ευ­ρωπαϊκά... σκαριά!]. Με τέτοιους περιορισμούς, η μετατροπή μπορεί να γίνει σε μία... τραπεζική αργία όχι μεγαλύτερη του  οκταημέρου που παρατηρήθηκε στις ΗΠΑ το 1993».

Οικονομικά η αξία της δραχμής θα πέσει κάθετα, αλλά η πτώση στο βιο­τικό επίπεδο θα είναι μικρότερη! Και δίνει ένα παράδειγμα με φλεγματι­κό χιούμορ: Η αξία μιας Mercedes θα εκτιναχτεί, αλλά η αξία ενός κου­ρέματος ή ενός... μουσακά δεν θα αυξηθούν άμεσα. Έτσι οι Έλληνες ερ­γαζόμενοι θα γίνουν διεθνώς ανταγω­νιστικοί και η Ελλάδα γρήγορα θα απο­κτήσει εμπορικό πλεόνασμα, χάρη στις πολύ φθηνές τουριστικές προσφορές της, και η δραματική ανεργία θα μειωθεί θεαματικά. Βέβαια, για να γίνει αυτό, θα χρειαστεί μια πτώση του βι­οτικού επιπέδου μεταξύ του 50% που χρειάζεται για εξομοίωση με τη Βουλ­γαρία και του 18% προς την Πορτογα­λία. Άρα, έχουμε και να διαλέξουμε.

Ο Χάτσινσον καταλήγει: «Θα είναι μια επίπονη διαδικασία, αλλά η αυξη­μένη οικονομική ζωντάνια και η μείω­ση της ανεργίας καθιστούν αυτήν τη λύση καλύτερη για τους Έλληνες σε σχέση με πολλά χρόνια λιτότητας, που θα επιβάλλεται από το εξωτερικό, και πολιτικού χάους. Για την Ε.Ε. και το ευρώ θα είναι ευεργετική, καθώς θα εξαλείψει τον “ηθικό κίνδυνο” επανά­ληψης ανάλογων εξελίξεων στην υπό­λοιπη ευρωζώνη».

Κύμα φημών!

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, λίγο πριν το Υπουργικό Συμβούλιο εγκρίνει και τα νέα μέτρα της περασμένης Κυρια­κής για τα ακίνητα, δήλωσε από την πολιορκημένη Θεσσαλονίκη: «Δεν είναι η πρώτη φορά που εμφανίζεται αυτό το οργανωμένο κύμα “φημών” για δήθεν χρεοκοπία της Ελλάδας. Πρόκειται για ένα κακόγουστο παι­χνίδι, για μια οργανωμένη σπέκουλα, που στρέφεται κατά του ευρώ και της ευρωζώνης συνολικά».

Πώς, όμως, να μην αποφύγει τα σε­νάρια και τις φήμες όταν όλοι οι παροικούντες την παγκόσμια οικονομι­κή Ιερουσαλήμ γνωρίζουν πως όλοι οι αρμόδιοι Ευρωπαίοι παράγοντες - και όχι μόνο - δηλώνουν σε όλους τους τόνους ότι προέχει η ελεγχόμε­νη χρεοκοπία για να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη; Και όταν πριν από μια εβδομάδα ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δήλωσε στο γερ­μανικό κοινοβούλιο ότι «αν η κυβέρνηση δεν επιτύχει τους στόχους, θα πρέπει η / Ελλάδα να βρει χρηματοδό­τηση χωρίς τη βοήθεια της ευρωζώνης»;

Και όλα αυτά ενώ στην Ευρώπη κερ­δίζει έδαφος η άποψη ότι οι χώρες που δεν τα καταφέρνουν θα πρέπει να χάνουν τη «δημοσιονομική κυριαρ­χία» τους ως... πρώτο βήμα πριν από την έξοδό τους από την ευρωζώνη.

Έξω απ’ τον... «παράδεισο»!

Για την περίπτωσή μας: Η δημοσιο­νομική κυριαρχία έχει εν μέρει χαθεί εδώ και αρκετούς μήνες. Η χώρα μας δεν βρίσκεται απλώς υπό επιτήρηση, αλλά υπό δανεισμό με όρους. Και η έξοδος από τον... «παράδεισο» της ευρωζώνης προβάλλεται από πολλά κέντρα ως απειλή για να πειθαρχήσει η Ελλάδα στα προγράμματα προσαρμογής.

Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι, παρά την ασφυκτική πίεση που δέχεται, έχει κι άλλο (πολιτικό) χρόνο: Ο λόγος είναι ότι, ακόμη και αν βρεθεί νομική φόρ­μουλα που να επιτρέπει την αποπο­μπή από το ευρώ (π.χ. με πρόπλασμα τα άρθρα 7 και 50 της συνθήκης της Λισσαβώνας), θα χρειαστεί χρόνος που υπερβαίνει (ίσως... κατά πολύ) τον χρό­νο ζωής αυτής της κυβέρνησης.

Συνεπώς, για να προσγειωθούμε, το κεντρικό πρόβλημα δεν είναι αυτή τη στιγμή το νόμισμα, αλλά το είδος της βέβαιης πτώχευσης και το ποιος θα την ελέγξει. Με τίνος τους όρους, δηλαδή, θα γίνει: της Ελλάδας ή των δανειστών; Για όλα τα άλλα υπάρχει χρόνος...

Τις περασμένες ημέρες, πάντως, προκάλεσε εντύπωση ότι ακόμη και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος δημοσίευσε «προχωρημένα» αφιερώματα για το τι θα συμβεί σε περίπτωση που η χώρα δεν λάβει την επόμενη δόση ή οδηγη­θεί σε έξοδο από το ευρώ, με ρεπορ­τάζ που μιλούσαν για περιστάσεις που ποικίλλουν, από αναστολή των πλη­ρωμών από το Δημόσιο μέχρι πλήρη κατάρρευση του τραπεζικού συστή­ματος και αναρχία στους δρόμους.

Βέβαια αυτά τα σενάρια εντάσσο­νται στις επιχειρήσεις τρόμου, ώστε η κοινή γνώμη να προτιμήσει το... λι­γότερο κακό σενάριο. Δηλαδή θέλουν να μας πουν ότι είναι... καλύτερα να μας «φορέσουν» και νέα μέτρα από το να μην έχουμε να φάμε ή να σταμα­τήσουν να πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις. Και οι εκβιασμοί όμως δεν μπορούν να είναι... αιωνίως απο­τελεσματικοί!