Ενα σούπερ-ζιζάνιο καρφώνει τη Monsanto...

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Ελευθεροτυπία».

Πριν από δύο δεκαετίες, η Monsanto, η μεγαλύτερη πολυεθνική γεωργικής βιοτεχνολογίας στον κόσμο, κατασκεύασε γενετικά τροποποιημένους σπόρους που μπορούσαν να αντιστέκονται στο ισχυρό ζιζανιοκτόνο Ράουνταπ, που επίσης ήταν δικό της παρασκεύασμα με σχεδόν καθολική χρήση για τις ανάγκες καθαρισμού των ανά την υφήλιο γεωργικών καλλιεργειών.

Εκτάσεις εκατομμυρίων στρεμμάτων κυρίως με καλλιέργειες καλαμποκιού, σόγιας, βαμβακιού, ρυζιού και δημητριακών σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούσαν το ζιζανιοκτόνο και τους γενετικά τροποποιημένους  σπόρους που του αντιστέκονταν, αγοράζοντάς τα από τα ράφια της Monsanto.

Το κίνητρο ήταν ισχυρότατο: ο αγρότης δεν θα ανησυχούσε πλέον για τα ζιζάνια που του κατέτρωγαν τις σοδειές. Το μόνο που είχε να κάνει ήταν να καταβρέχει με Ράουνταπ τα φυτά του, και κάθε παράσιτο θα εξαφανιζόταν πλην του ίδιου του ψεκασμένου φυτού, που ήταν γενετικά τροποποιημένο  να αντιστέκεται στο δηλητήριο. Για τους αγρότες ήταν μια εκπληκτική λύση. Ετσι, τα γενετικά τροποποιημένα φυτά και το ισχυρό τοξικό ζιζανιοκτόνο που πήγαινε πακέτο μαζί τους έφερναν ετήσια κέρδη πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια στη Monsanto, μεγιστοποιούσαν τη γεωργική παραγωγή, και κάλυπταν μεγάλες εκτάσεις καλλιεργειών, που -για παράδειγμα- στις ΗΠΑ μόνο, άθροιζαν το 94% της συνολικής παραγωγής σόγιας και το 70% της παραγωγής καλαμποκιού και βαμβακιού. Τα λεγόμενα «φυτά Ράουνταπ-έτοιμα» κάλυψαν σαν κουβέρτα την αμερικάνικη αγροτική γη, σκεπάζοντας πάνω από 500.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα καλλιεργειών.

Σήμερα, τα πράγματα άλλαξαν. Λέγεται ότι άλλαξαν τόσο ώστε συνιστούν τη μεγαλύτερη αλλαγή στη ιστορία της γεωργίας. Και, δυστυχώς, άλλαξαν προς το χειρότερο (για όλους). Τα «φυτά Ράουνταπ-έτοιμα» συναντούν πλέον στους αγρούς και «ζιζάνια Ράουνταπ-έτοιμα». Περισσότερα από 20 είδη ζιζανίων σε συνολική έκταση 60 εκατομμυρίων στρεμμάτων σε ΗΠΑ και Λ. Αμερική, μετά από είκοσι χρόνια συνεχούς ραντίσματος με το ίδιο φάρμακο, έχουν αναπτύξει δικούς τους μηχανισμούς άμυνας, και είναι άτρωτα. Το χειρότερο, η γύρη τους μεταφέρει το γονίδιο αντίστασης, μεταδίδοντάς το και στα φυτά που δεν έχουν ψεκαστεί. Επίσης, τα νέα μεταλλαγμένα ζιζάνια είναι ισχυρότερα από τα προηγούμενα, μεγαλύτερα και καταστροφικότερα.

Φυσικά, το πρόβλημα είχε προβλεφθεί, διότι και οι πρωτοετείς της γεωπονίας ξέρουν ότι τα οικοσυστήματα προσαρμόζονται στις μεταβολές. Το ήξερε και η Monsanto. Οι αγρότες, όχι. Ή απλά τούς παραπλανούσαν. Θέλοντας να αντιμετωπίσει τον κινεζικό ανταγωνισμό, η Monsanto δαπάνησε 150 εκατομμύρια δολάρια το 2010 για να προωθήσει τις πωλήσεις του Ράουνταπ και το κατάφερε, αυξάνοντάς τες κατά 57% στο πρώτο τρίμηνο του 2011. Γνωρίζοντας φυσικά το πρόβλημα της προσαρμογής των ζιζανίων, αλλά πετυχαίνοντας κέρδη 700 εκατομμυρίων δολαρίων.

Πίσω στα χωράφια, οι γεωργοί συνεχίζουν τα σφάλματα. Παρασκευάζουν κοκτέιλ ζιζανιοκτόνων με υψηλή τοξικότητα, που όμως δεν φαίνεται να εμποδίζουν την εξάπλωση των υπερ-ζιζανίων. «Το πρόβλημα καλπάζει», γράφτηκε σε εφημερίδα του Σεντ Λιούις, καθώς «η προσαρμογή των νέων ειδών ζιζανίων γίνεται ταχύτερα και δεν υπάρχει τρόπος να σταματήσει η επιμόλυνση μέσω της μεταφοράς γύρης». Για τη Monsanto όλα αυτά δεν είναι παρά το άνοιγμα νέων πεδίων έρευνας και εμπορικής εκμετάλλευσης -αυτή τη φορά θα είναι νέοι γενετικά τροποποιημένοι  σπόροι που θα ανθίστανται στα superweeds, «προκαλώντας νέο γύρο επιχειρηματικής κερδοφορίας και περιβαλλοντικής καταστροφής».

Οι γεωπόνοι έχουν σκύψει στα μικροσκόπιά τους αναζητώντας εναλλακτικές στρατηγικές προστασίας των καλλιεργειών. Διότι, στο μεταξύ, οι γενετικά τροποποιημένοι  σπόροι και τα συνοδευτικά ζιζανιοκτόνα τους αποδεικνύονται, εκτός από ανίσχυρα, και επικίνδυνα για την δημόσια υγεία: η ακαδημαϊκή έρευνα έχει από χρόνια διαπιστώσει την επικινδυνότητα των ευρέως χρησιμοποιούμενων ζιζανιοκτόνων (του Ράουνταπ και του ενεργού συστατικού του glyphosate), γεγονός που υποτιμήθηκε. Σήμερα, υπό τη βαριά σκιά των superweeds, η επιστημονική κοινότητα υποχρεώνεται να ξανακουβεντιάσει για τη χρησιμότητα της βιοτεχνολογίας και των γενετικά τροποποιημένων  οργανισμών. Αυτή την φορά, σοβαρά.

*********************************

Διαβάστε για την Monsanto και εδώ:

Ο κόσμος κατά την Μονσάντο....