Η αυτοδιοίκηση καταφύγιο της δημοκρατίας.

Ως πολιτισμικοί «κληρονόμοι» της άμεσης δημοκρατίας, οφείλαμε να συνειδητοποιήσουμε ότι η τοπική αυτοδιοίκηση είναι η αυτονομία της πολιτικής, που είναι η ψυχή και ο σκοπός της δημοκρατίας.

Επομένως, ανεξαρτήτως της υποβάθμισής της από το λυμφατικό αντιπροσωπευτικό πολίτευμα, παριστά την πεμπτουσία της ύπαρξης του δρώντος λαού.

Ο,τι δεν βρίσκει έδαφος στην κεντρική αντιπροσώπευση, εκφράζεται στην Τ.Α. Ο,τι πρωτότυπο, αιρετικό, αντισυμβατικό και αντισυστημικό ωφελεί τους πολίτες, εφαρμόζεται πρωτίστως σε τοπικό επίπεδο. Αυτό δείχνουν τα πρωτοποριακά υποδείγματα της πολιτικής πράξης ανά τον κόσμο. Στους καιρούς, μάλιστα, της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, η οργάνωση της οικονομίας και της διοίκησης σε πρωτογενείς αυτοδιαχειριζόμενες οντότητες και τοπικούς συνεταιρισμούς, με τον απαραίτητο συντονισμό τους σε υπερτοπικό επίπεδο, προβάλλεται ως η πρόσφορη λύση τής ισομερούς και λελογισμένης «απο-ανάπτυξης», έναντι του καταστροφικού τρόπου συναρμογής των παραγωγικών μέσων, που η υπερσυγκέντρωση των πόρων και η ασυδοσία των αγορών προκάλεσε. Ως εκ τούτου, η αυτοδιοίκηση είναι ο εναλλακτικός τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας.

Τώρα που, υπό την πίεση της «τριαρχίας», φαίνεται πως θα διασπαστούν και θα σκορπιστούν στους αγοραίους ανέμους όσες κοινωφελείς επιχειρήσεις απέμειναν, η Τ.Α. καλείται να αναδείξει την αληθινή της φύση με την ανάληψη του έργου τής παραγωγής, οργάνωσης και διανομής των δημοσίων αγαθών και υπηρεσιών, σε όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες. Επομένως, της άποψης ότι οι εκλογές του Νοεμβρίου αφορούν ένα άλλο, άσχετο με το μνημόνιο της ετερονομίας, πεδίο δημοσίων λειτουργιών, υπορρέει ανεπίτρεπτη σκοπιμότητα.

Εωλη, εξάλλου, είναι η «τεχνοκρατική» αντίληψη ότι μόνον οι «εμπειρικοί» τεχνοκράτες της αυτοδιοίκησης, απ'όπου και αν προέρχονται, μπορούν να την υπηρετήσουν αποτελεσματικά. Η διόλου αθώα «υποσημείωση» αυτής της δεύτερης αντίληψης ότι η αυτοδιοικητική διαχείριση είναι επιτυχημένη εάν παρουσιάζει μηδενικά ελλείμματα ή ακόμη και πλεονάσματα (ωσάν η οργάνωση των κοινωνικών υποθέσεων να προσομοιάζει με επιχειρηματική δράση) είναι προφανώς ου-τοπική. Εφαρμόζει την πολιτική της ελαχιστοποίησης των αναγκών, προς την οποία αντιστοιχούνται οι δαπάνες, κάτι που είναι ασύμβατο με τις έννοιες της αυτοδιοίκησης και της οργανωτικής αυτονομίας των συλλογικών αγαθών. Ακριβώς αυτό, η εφαρμογή δηλαδή του μηδενικού δημοσιονομικού ελλείμματος, ως πολιτική της Ε.Ε. και της τριμερούς επιτήρησης, καταργεί τον κοινωνικό αυτοπροσδιορισμό και απαγορεύει την εναλλακτική κοινωνική οικονομία.

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι η Τ.Α., ως καταφύγιο της δημοκρατίας, ιστορικά αναγεννήθηκε «στων Ελλήνων τις κοινότητες» επί τουρκοκρατίας και στην ελεύθερη Ελλάδα επί γερμανικής κατοχής. Υποστασιοποιήθηκε ως πολιτικό μόρφωμα σε αντιπαλότητα με το αυταρχικό -έστω και ελεύθερο- υδροκεφαλικό κράτος. Ηταν, ως εκ τούτου, ειρωνεία της Ιστορίας να ρίξει το μνημόνιο τη ζοφερή σκιά της επικυριαρχίας και στον «Καλλικράτη».

Κατ' αρχήν η συμβολική του ονομασία, που παραπέμπει στις ανυπέρβλητες και ακριβείς συλλήψεις του κλασικού αρχιτέκτονα, δεν δικαιώνεται με τις ασυμμετρίες και πολλούς τεχνητούς προσδιορισμούς των ορίων και των αρμοδιοτήτων.

Οι δήμοι οροθετήθηκαν εντός των καταργουμένων νομών, χωρίς να περιλαμβάνουν πάντα τις όμοιες, συγγενείς ή συμπληρωματικές, γεωφυσικές, οικολογικές, παραγωγικές, αναπτυξιακές, πολιτισμικές και πληθυσμιακές ενότητες. Η χάραξη των περιφερειών ακολούθησε την από 15ετίας «πεπατημένη», πολιτικά και αναπτυξιακά ανορθολογική γραμμή, με τον διορισμένο υπερ-περιφερειάρχη σημαντικό κρατικό πυλώνα. Οι μικροκομματικές σκοπιμότητες και ο φόβος αντισυνταγματικοτήτων (που θα εξέλιπαν εάν η διαίρεση, οι συνενούμενες δομές, το εκλογικό σύστημα και η ανακατανομή των βουλευτικών εδρών αποτελούσαν ένα ενιαίο όλο) οδήγησαν στην κολοβωμένη μορφή του.

Από το μνημόνιο εξάλλου προκύπτει ότι αυτή η επιμερισμένη θέαση αποβλέπει και στην εξοικονόμηση πόρων για τη μείωση του ελλείμματος, δηλαδή για τους δανειστές μας. Αρχίζει, δυστυχώς, την εφαρμογή του ως «απόφυση» του ετερόνομου συστήματος, όχι πια μόνο του αυταρχικού κράτους, αλλά και της χρηματοπιστωτικής «Διεθνούς». Επομένως, η αποκατάσταση της αυτονομίας και η «ιδεολογική» έκφραση της Τ.Α., ως επαναφορά του νοήματος και της αλήθειας της πολιτικής λειτουργίας, περνά στα χέρια των τοπικών κοινωνιών, όπως άλλοτε.

Του ΑΛΕΞΗ Π. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

*************************

Αναδημοσίευση από εδώ: Η αυτοδιοίκηση καταφύγιο της δημοκρατίας.