H μάχη του Καρπενησίου: 20/1/1949 - 8/2/1949.

Πρόλογος:

Λίγα λόγια για το αντάρτικο στη Ρούμελη...

H Ρούμελη ήταν πράγματι μια ανταρτομάνα. Τα βουνά αυτά ήταν τα πρώτα που γέμισαν με αντάρτες του ΕΛΑΣ. Το ίδιο συνέβη και με το ΔΣΕ. Το καλοκαίρι του 1946, παρουσιάστηκαν οι πρώτοι αντάρτες στα Αγραφα και ειδικότερα στους Δήμους Κτημενίων, Δολόπων του νομού Ευρυτανίας. Ηταν αντάρτες που έφτασαν από το Μπούλκες μα και καταδιωκόμενοι απ' την περιοχή της Θεσσαλίας και της Ρούμελης. «Στη ρουμελιώτικη περιοχή της Όθρυος ήταν ο Μπελής με κάμποσους καταδιωκόμενους και στον Παρνασσό - Γκιώνα ο Διαμαντής και ο Παπούας με μικρές ομάδες», γράφει ο Βασίλης Αποστολόπουλος στο βιβλίο «Το χρονικό μιας εποποιίας - Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη» (σελ. 18).
Το καλοκαίρι του 1946 - επισημαίνεται στο ίδιο έργο - ακούστηκαν οι πρώτες τουφεκιές στην κορυφογραμμή Μάρτσα - Τρίφυλλα . «Οι αντάρτες, όπως δείχνουν τα πράγματα είναι λίγοι, οπλισμένοι καλά κι αιφνιδιάζουν μικρές δυνάμεις του στρατού ή της χωροφυλακής. Ετσι, στις 18.9.1946 στη θέση Τρίφυλλα, ένα ύψωμα πάνω από τα χωριά Κλειστός Ευρυτανίας και Νεράιδα, γίνεται επίθεση από το τμήμα Μπελή και διαλύουν δύναμη της χωροφυλακής» (στο ίδιο, σελ. 18). Σύντομα, το αντάρτικο στη Ρούμελη θα φουντώσει.
Μια απ' τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ΔΣΕ της Ρούμελης, ήταν η διείσδυση στις παρυφές της Αθήνας. «Στις 5 και στις 6 Φλεβάρη 1948 τμήματα του Δημοκρατικού Στρατού έφτασαν σε απόσταση μόλις είκοσι χιλιομέτρων από την Αθήνα. Επρόκειτο για εντυπωσιακό γεγονός», σημειώνεται στην «Τρίχρονη Εποποιία του ΔΣΕ» (σελ. 315).

Η μάχη και η κατάληψη του Καρπενησίου , αποτέλεσε μια απ' τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ΔΣΕ σε όλο τον Εμφύλιο. Ποια ήταν όμως η σημασία της μάχης του Καρπενησίου; Γιατί και πώς εξελίχθηκε σε μια απ' τις μεγαλύτερες επιτυχίες του ΔΣΕ; Στο ερώτημα αυτό απαντά ο Χαρίλαος Φλωράκης (καπετάν Γιώτης) σε άρθρο του στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός», τεύχος 5, Μάης 1949, με τίτλος «Επιχείρηση Καρπενησίου» (Ανατύπωση - επανέκδοση από το «Ριζοσπάστη», Αθήνα 1996, τόμος Β1, σελ. 303-306). Να τι γράφει:
«Η επιχείρηση του Καρπενησίου είχε γενικότερη πολιτικοστρατιωτική σημασία. 1) Ο μοναρχοφασισμός θα έχανε μία πόλη - δεύτερη μέσα στον ίδιο μήνα (σ.σ. η πρώτη ήταν η Νάουσα) - πρωτεύουσα νομού, γνωστή και έξω από τα ελληνικά σύνορα απ' την ιστορία της κατά τον αγώνα της κατοχής. 2) Γιατί η πόλη αυτή βρίσκεται πολύ μακριά απ' τα σύνορα και σε περιοχή που ο μοναρχοφασισμός ισχυρίζεται ότι ξεκαθάρισε από το ΔΣ. 3) Γιατί ο μοναρχοφασισμός θα δεχόταν ένα τέτοιο γερό χτύπημα τις μέρες που διατυμπάνιζε ότι με την τοποθέτηση του Παπάγου σαν αρχιστρατήγου θα διορθώνονταν τα πράγματα. 4) θα έχανε την πιο βαθιά προωθημένη βάση του, που είχε για τις εκστρατείες του στη Ρούμελη και τη Δυτική Θεσσαλία». Στο ίδιο άρθρο του ο Χ. Φλωράκης προσθέτει ότι ο ΔΣΕ με την κατάληψη του Καρπενησιού επιδίωκε, ακόμη, να στρατολογήσει νέες δυνάμεις στις γραμμές του, να αποκομίσει πολύτιμα πολεμικά εφόδια και άλλο υλικό ζωτικής σημασίας στη δράση του, να αποκαταστήσει μια εδαφική ενότητα στον κεντρικό και νότιο κορμό της Πίνδου και, τέλος, να αναγκάσει τον εχθρό να συγκεντρώσει δυνάμεις στο χώρο της Θεσσαλίας και της Ρούμελης αποσύροντάς τες από την Πελοπόννησο με στόχο την ανακούφιση των ανταρτικών τμημάτων της Πελοποννήσου που βρίσκονταν υπό απηνή διωγμό.

Το Καρπενήσι στα χέρια των ανταρτών.

Η επιχείρηση για την κατάληψη του Καρπενησιού - πρωτεύουσα της Ευρυτανίας - ξεκίνησε τη νύχτα 20 προς 21/1/1949 και ολοκληρώθηκε με επιτυχία μια μέρα μετά. Στην επιχείρηση πήραν μέρος η 1η Μεραρχία του ΔΣΕ με διοικητή τον Χ. Φλωράκη (καπετάν-Γιώτης), η 2η Μεραρχία με διοικητή τον Γ. Αλεξάνδρου (καπετάν-Διαμαντής), η Σχολή Αξιωματικών του ΚΓΑΝΕ (Κλιμάκιο Γενικού Αρχηγείου Νοτίου Ελλάδας), ένα ανεξάρτητο τάγμα και μια διλοχία. Συνολική δηλαδή δύναμη περί τους 3.000 αντάρτες.

Την επίθεση για την κατάληψη της πόλης ανέλαβε η 1η Μεραρχία, ενώ η 2η είχε ως αποστολή της την κάλυψη της επιχείρησης από την πλευρά του Αγρινίου και της Λαμίας.

Τα τμήματα του ΔΣΕ έμειναν στην πόλη 18 ολόκληρες μέρες. Κατάφεραν να αποκομίσουν πολλά λάφυρα και να πραγματοποιήσουν αρκετές στρατολογίες νέων μαχητών. Πρέπει δε να σημειωθεί ότι στη διάρκεια των μαχών καταρρίφθηκε αεροπλάνο του αντιπάλου που πετούσε πάνω από την πόλη για έλεγχο της κατάστασης και σκοτώθηκε ο Αμερικανός στρατιωτικός που επέβαινε σ' αυτό, Εντνερ Σέλντεν. Για την επιτυχία της επιχείρησης η ηγεσία του ΔΣΕ τίμησε τους Χ. Φλωράκη και Γ. Αλεξάνδρου με το Παράσημο Πολεμικής Αξίας του Δημοκρατικού Στρατού.
Η αντεπίθεση του κυβερνητικού στρατού για την ανακατάληψη της πόλης άρχισε στις 29 Γενάρη με τις 45, 71 και 73 ταξιαρχίες της 15ης Μεραρχίας, τις Α` και Β` μοίρες ορεινών καταδρομών και το 39ο Σύνταγμα ελαφρού πεζικού. Η επιχείρηση ανακατάληψης του Καρπενησιού ανατέθηκε, στις 2 Φεβρουαρίου 1949, στο Α' Σώμα του Κυβερνητικού Στρατού, επικεφαλής του οποίου ήταν ο στρατηγός Θρ. Τσακαλώτος. Στην ημερήσια διαταγή που εξέδωσε την ίδια ημέρα και απηύθυνε προς τις δυνάμεις που διοικούσε, ο Τσακαλώτος έγραφε ανάμεσα σε άλλα:
«Ξεύρω ότι ευρίσκεσθε στο χιόνι με μία επιθυμία, την ελευθέρωσιν του Καρπενησίου. Τούτο σε λίγο θα ελευθερωθή αλλά δεν αρκεί. Αλλη μια φορά θα ιδήτε στο Καρπενήσι το πέρασμα των Βουλγάρων. Θα αντλήσωμεν από το Καρπενήσι όλη την αγανάκτηση που θα δίδει το φτερούγισμα στα πόδια. Θα τους κυνηγάμε όπου και αν πάνε. Στην Πελοπόννησο επί 40 μέρες τα τμήματά μας τους κυνήγησαν και τους κυνηγούν χωρίς ανάπαυλα. Το κυνήγημα αυτό τους ετσάκισε και παραδίδονται καθημερινώς... Από μας εξαρτάται και θα γίνη να μην υπάρξη άλλος Βουλγαρικός βραχνάς. Καθαρίστε όλοι οι Διοικηταί άνευ οίκτου τα μετόπισθεν. Κάθε ύποπτος βοηθείας πρέπει να εκλείψη... στην τελική συντριβή των Εαμοβουλγάρων και τη Νίκην όλες αι δυνάμεις του Εθνους Επεστρατεύθησαν. Το ΣΣ έχει την υπέρτατη τιμή να είναι πρωτοπόρον...».

Ο ΔΣΕ έδωσε μάχες όχι γιατί ήθελε να διατηρήσει την πόλη υπό τον έλεγχό του, όσο για να φθείρει τις δυνάμεις του αντιπάλου του. Ετσι η ανακατάληψη της πόλης από τους Κυβερνητικούς πραγματοποιήθηκε στις 8-2-1949.

Να τι λέει για την κατάληψη του Καρπενησιού ο στρατηγός Θρ. Τσακαλώτος: "Οι συμμορίται προς αντιπερισπασμόν διά τη διαφαινόμενην επιτυχία της εκκαθαρίσεως Πελοποννήσου, η οποία θα ηλευθέρωνε σημαντικάς εθνικάς δυνάμεις, κατέβαλον πράγματι εντόνους προσπαθείας και εσημείωσαν εντυπωσιακάς επιτυχίας. Βάσις ενεργείας των είνε ο αιφνιδιασμός και η ακριβής πληροφορία. Διά σύντονων πορειών, κυρίως νυχτερινών, κατορθώνουν να συγκεντρωθούν πότε εις τη μίαν περιοχήν και πότε εις την άλλην, να προσβάλλουν με ισχυράς δυνάμεις και μετά το αποτέλεσμα να απομακρύνονται ταχέως από τους χώρους όπου ανέμενον ως βεβαία την άφιξιν των Εθνικών Στρατευμάτων. Εις τοιαύτας γενικότερας ενεργείας, οι κομμουνιστοσυμμορίτες λαμβάνουν εξαιρετικά μέτρα καλύψεως εκ των κατευθύνσεων, εκ των οποίων λόγω γνώσεως της διατάξεως των Εθνικών Δυνάμεων και της φύσεως των δρομολογίων, γνωρίζουν ότι θα κινηθούν αι Εθνικαί Δυνάμεις... Κλασσικόν παράδειγμα ενεργείας των συμμοριτών, είνε η επίθεσις και κατάληψις υπ' αυτών της πόλεως Καρπενησίου. Οι συμμορίται συγκέντρωσαν τας δυνάμεις των εις χώρους μη ελεγχόμενους υπό του Εθνικού Στρατού. Ησαν ακριβέστατα πληροφορημένοι επί της διατάξεως των δυνάμεων και του ηθικού των Εθνικών Μονάδων Καρπενησίου. Κατέλαβον εγκαίρως τη στενωπόν Τυμφρηστού - Αγίου Γεωργίου, από όπου διέρχεται η μοναδική οδός από Λαμίας, όπου υπάρχουσαι εφεδρείαι Εθνικών Δυνάμεων, γνωσταί εις τους κομμουνιστοσυμμορίτες θα σπεύσουν εις βοήθειαν. Μετά τα πραγματικώς ευφυέστατα ταύτα μέτρα, οι συμμορίται προσβάλλουν αιφνιδιαστικώς τη νύκτα 20-21 Ιανουαρίου, εξ όλων των πλευρών το Καρπενήσι". Στη συνέχεια αφού αναφέρεται στην κατάληψη της πόλης ο στρατηγός Τσακαλώτος συμπληρώνει: "Καθ' όλον τον μέχρι τότε αντισυμμοριακόν αγώνα, ήτο η πρώτη φορά, κατά την οποίαν οι συμμορίται διετήρουν επί τόσον χρονικόν διάστημα μίαν πόλιν και μάλιστα εις το κέντρο της χώρας". (Βλέπε: Θρ. Τσακαλώτος: "40 χρόνια στρατιώτης της Ελλάδος", τόμος β`, σελ. 222-223).
Μπροστά σε μια οχυρωμένη πόλη.
Με αδρές γραμμές περιγράφει την κατάληψη του Καρπενησιού, ο Β. Αποστολόπουλος στο βιβλίο του: "Το χρονικό μιας εποποιίας - Ο ΔΣΕ στη Ρούμελη". Από τις σελίδες αυτού του βιβλίου και τις εικόνες του, που αναπαριστούν με γλαφυρότητα και ζωντάνια τη σοβαρή και σκληρή αυτή μάχη, αναδημοσιεύουμε ορισμένα αποσπάσματα:
"Το Καρπενήσι βρίσκεται στην καρδιά της ορεινής Ρούμελης. Εχει για προσκέφαλο το Βελούχι κι απλώνει τα πόδια του προς το ιστορικό Κεφαλόβρυσο, το δασωμένο Κώνισκο και την ειδυλλιακή ποταμιά.
Και καθώς ροβολάμε από το διάσελο του Αϊ - Θανάση, στην ξάστερη παγωμένη νύχτα, 20-21 του Γενάρη 1949, σαν να βλέπουμε το θεόρατο ίσκιο του Μάρκου Μπότσαρη να μας καλωσορίζει. Και σαν να μας δείχνει το κόκκινο σημάδι στο κεφάλι του πάνω από το δεξιό του μάτι, από αρβανίτικο βόλι, που τον έστειλε στην αθανασία στις 8-9 Αυγούστου 1823.
Στον αγώνα για την ελευθερία και την ανάσταση του γένους.
Ο ορίζοντας νοτιοανατολικά φράζεται από το πέτρινο τρίπτυχο των κορφών της Χελιδόνας και τους απάτητους γκρεμούς της άγριας Καλιακούδας. Και σαν πιασμένες απ' τα χέρια αυτών των βουνών, ράχες δασωμένες δένονται με τα ψηλά αντερείσματα του Βελουχιού χτίζοντας ένα τεράστιο πηγάδι, που στον πυθμένα του κοιμάται το Καρπενήσι. Ενας πέτρινος κόθρος πανύψηλος και δασωμένος και χωμένη στη βάση του η ιστορική πολιτειούλα.
Τα πέτρινα σπίτια της σκαρφαλώνουν στις πλαγιές της και χωρίζονται από στενόδρομους κακοτράχαλους. Μόνο ο χώρος γύρω απ' την πλατεία με τα 900 μέτρα υψόμετρο, σου δίνει την αίσθηση του επίπεδου.
Ο κυβερνητικός στρατός έχει οχυρώσει με τέχνη και φροντίδα την πόλη, που μονάχα η φυσική της οχύρωση είναι μοναδική. Τα σημεία Δεξαμενή, Ρόβια, Σωτήρα, Αϊ-Δημήτρης έχουν δυνατή οχύρωση και δεσπόζουν αποφασιστικά σ' όλη την περιοχή. Στα Ρόβια έχουν χτίσει πύργους, μάντρα με συρματοπλέγματα, μπλόκ χάουζ, πολυβολεία, ολμοβολεία, ορύγματα. Τα σπίτια και τα κτίρια έχουν τη δική τους οχύρωση. Καθώς είναι στενοί οι δρόμοι, έχουν ρίξει γέφυρες από ταράτσα σε ταράτσα κι έτσι συγκροτήματα σπιτιών μεταβάλλονται σε δυνατές οχυρές θέσεις, που διαθέτουν πολυβολεία και θέσεις για όλα τα όπλα. Στο καμπαναριό της ιστορικής Αγίας Τριάδας και της Παναγίας, υπάρχουν φωλιές πολυβόλων. Οχυρά τσιμεντένια υπάρχουν σ' όλους τους δρόμους που διαθέτουν κάποιον άξονα ή σε θέσεις να ελέγχουν το χώρο της πόλης...

...20 Γενάρη 1949, ώρα 23η, αρχίζει η επιχείρηση του Καρπενησιού...
... Η μέρα ξεδιπλώνει τα ρόδινα πέπλα της κάτω από έναν καταγάλανο ουρανό. Με αγωνία παρακολουθούμε την εξέλιξη της μάχης. Βλέπουμε τις κινήσεις των κυβερνητικών. Ρίχνονται κατά κύματα προς τη Δεξαμενή. Θέλουν να την ενισχύσουν για να εκμηδενίσουν το δικό μας προγεφύρωμα. Εδώ πρέπει να γίνει το ρήγμα στην εχθρική διάταξη, που θα εξουδετερώσει και τ' άλλα οχυρά. Ο αγώνας είναι σκληρός και αμφίρροπος. Το μεσημέρι η κατάσταση γίνεται κρίσιμη. Ο ταγματάρχης Πρίκος, κάτω απ' την τρομερή πίεση, διατάζει τη σύμπτυξη των τμημάτων που βρίσκονται γύρω από τη Δεξαμενή. Κι αυτός έφτασε στην Ιτιά όπου βρισκόμαστε, απελπισμένος, αφού αποπειράθηκε ν' αυτοκτονήσει. Στο χέρι του φαινόταν μικρό τραύμα.
"Πάει το τάγμα μου!", ξεφώνιζε και τα μάτια του είχαν πλημμυρίσει από δάκρυα.
Κρίσιμη, λοιπόν, η κατάσταση. Πώς ήταν δυνατό να εφαρμοστεί αυτή η ανόητη κι επικίνδυνη διαταγή; Πώς θα συμπτυχθούν οι λόχοι κάτω από τα καταιγιστικά πυρά πολυβόλων και όλμων που κάθε δευτερόλεπτο κόβουν τα στριμμένα τηλεφωνικά καλώδια;
Ευτυχώς που λειτούργησε το ένστικτο και η μακριά πείρα του αντάρτη. Δεν υπάκουσαν στη διαταγή. Δυο λόχοι του σ. Πάικου και του σ. Τζίτζιρα, κράτησαν το προγεφύρωμα στα κορφινά σπίτια του Καρπενησιού, κάτω απ' τη Δεξαμενή. Κι αυτή η απόφαση στάθηκε μοιραία για τους αντίπαλους, για το Καρπενήσι.
Σ' αυτό το σημείο, μετρήθηκαν δεκαεφτά ή δεκαοχτώ κύματα επιθέσεων. Στρατός, φανατισμένοι μαυροσκούφηδες, χωροφύλακες, ρίχνονται με λύσσα να συντρίψουν το προγεφύρωμα. Είναι φανερή η καίρια σημασία της θέσης. Και οι αντάρτες με ψυχραιμία τούς αφήνουν να πλησιάζουν. Κι ύστερα, κάνοντας χρήση της σοφής αντάρτικης τακτικής με ομαδικές αντεπιθέσεις τους ανατρέπουν, αρπάζοντας και πυρομαχικά, που τους είναι πολύτιμα.
Βραδιάζει και τα οχυρά κρατούνε πεισματικά. Αϊ- Δημήτρης, Ρόβια, Δεξαμενή, Σωτήρα. Ομως, μερικά σημάδια δείχνουν πως το ηθικό τους αρχίζει να σπάζει. Αναφέροντας στο ΣΔ της επιχείρησης που βρίσκεται στον Αϊ -Θανάση, για την κρίσιμη εξέλιξη του αγώνα, ο Γιώτης μας απάντησε αυτολεξεί: "Μη φοβάστε! Τα μαζεύουν... ".

Μαρτυρίες:

Ο Νίκος Χασιώτης (ή Πίτσικος), αξιωματικός του ΔΣΕ, με το βαθμό του υπολοχαγού περιγράφει: Καταθέτω την προσωπική μου μαρτυρία, όχι από διάθεση αυτοπροβολής, αλλά από τη διάθεση να βοηθήσω την ιστορική έρευνα, κάτι που ο καθένας πρέπει και έχει υποχρέωση να καταθέσει.
Οταν ξεκίνησε η μάχη το τάγμα του Πρίκου μπήκε μέσα το πρώτο βράδυ, δηλαδή 20 προς 21 Γενάρη του 1949. Κατά τη 1η ώρα ο Πρίκος ζήτησε ενίσχυση γιατί δεν μπορούσε να καλύψει όλο το χώρο. Τότε ο Ταξίαρχος Μπαντέκος έστειλε το λόχο Νεολαίας. Στο λόχο Νεολαίας ήμουν κι εγώ ως Διμοιρίτης της 2ης Διμοιρίας. Αφού μπήκαμε βρήκαμε τον Ταγματάρχη Πρίκο μαζί με τον Πολιτικό Επίτροπο του Τάγματος (Στο σημείο αυτό να πω ότι δε θυμάμαι το όνομα του Επιτρόπου καθώς και την τύχη του μετά τη μάχη).
Οι δυο διμοιρίες (1η και 3η) πήραν εντολή να πάνε προς τη Δεξαμενή. Η δική μου διμοιρία (η 2η) πήρε εντολή να καθαρίσει την περιοχή προς τα δεξιά. Ο λοχαγός μου Θανάσης Φοκολόρος (Σιώκας) κράτησε 1 ομάδα από τις 3 που είχε η διμοιρία μου. Με τις άλλες δυο ομάδες ξεκαθάρισα το μέρος που μου είπαν, ξηλώνοντας ορισμένες εστίες από Μάυδες. Επίσης, από μια Διμοιρία του στρατού πήραμε λάφυρα 2 οπλοπολυβόλα "μπρεν" και πολλά πυρομαχικά. Αφού ξημέρωσε και προχώρησε η μέρα άλλαξε το σκηνικό της μάχης. Ο κυβερνητικός στρατός πέρασε στην αντεπίθεση. Εμείς αμυνόμασταν και αποκρούσαμε όλες τις επιθέσεις. Με το λοχαγό και την ομάδα που κράτησε κόπηκε κάθε επικοινωνία από τις 10 το πρωί. Επρεπε, αφού δεν είχαμε επαφή με κανέναν, να ενεργούμε μόνοι μας. Και αυτό κάναμε. Μαζεύουμε και τις δύο ομάδες και αμυνόμαστε συνέχεια. Πάντως το παρήγορο ήταν ότι είχαμε σφαίρες αρκετές και πολεμούσαμε άνετα.
Στις 11.30 ήρθε ο σύνδεσμος του Πρίκου και μας λέει να συμπτυχθούμε (εντολή του Ταγματάρχη Πρίκου). Εγώ του λέγω, εμείς θα καθίσουμε να αμυνθούμε ώσπου να νυχτώσει και μετά θα δώσουμε μάχη και θα φύγουμε. Εφυγε ο σύνδεσμος. Τότε έμασα όλους τους άνδρες και τους είπα την απόφασή μου να μείνουμε και να φύγουμε το βράδυ, γιατί κοιτάτε εκεί, όσοι φεύγουν σκοτώνονται (πού να περάσεις μέρα μεσημέρι ανά 100 μέτρα φυλάκιο). Συμφώνησαν όλοι να μείνουμε να αμυνθούμε και το βράδυ να κάνουμε ντου και να φύγουμε. Ετσι έγινε. Τώρα είμαστε μόνοι μας. Ο Στρατός επιτίθετο συνεχώς, εμείς τους αποκρούουμε. Κατά τις 3 η ώρα ετοιμαζόταν για επίθεση. Μας είχαν πλησιάσει στα 20 μέτρα. Τους λέω, παιδιά τώρα θα δείξουμε πραγματικά αν είμαστε ΔΣΕ. Τι θα κάνουμε; Αντί να τους περιμένουμε θα επιτεθούμε εμείς και θα τους αιφνιδιάσουμε. Ετσι και έγινε. Επιτεθήκαμε και πραγματικά αιφνιδιάστηκαν τόσο που πετούσαν ακόμα και τα όπλα τους και όπου φύγει - φύγει μπήκαν μέσα στα πολυβολεία τους. Εμείς όμως πιάσαμε καλύτερες θέσεις. Κατά τις 3.30 έρχεται ένας μαχητής της Διμοιρίας μας και μου είπε ότι πιο πέρα είναι 2 που βάζουν προς το Στρατό. Πήγα προς το μέρος τους και αφού έκανα αναγνώριση είδα πως ήταν αντάρτες. Τους ρώτησα τίνος τμήματος ήταν και μου είπαν του Πρίκου και ήταν η διμοιρία του Μπεγλένη. Του λέω πέστε του Μπεγλένη από δω να μη φοβάται, εδώ είναι η διμοιρία του Πίτσικου. Του το είπαν και ο Μπεγλένης ήρθε μόνος του και συνεννοηθήκαμε να πάω προς το σημείο που ήταν εκείνος, γιατί ήταν καλύτερο μέρος να αμυνθούμε και με την προοπτική να φύγουμε μόλις βραδιάσει.
Ετσι έγινε, μαζευτήκαμε και οι δυο διμοιρίες και αμυνθήκαμε. Κατά τις 5.30 μας κάνανε την τελευταία επίθεση και την αποκρούσαμε. Αφού πλησίαζε να νυχτώσει αρχίσαμε να φωνάζουμε αέρα για να τονώσουμε και το ηθικό. Τις φωνές άκουσαν και από την ομάδα που ήταν με το λοχαγό. Με φώναξαν και αφού πήρα κάποιες προφυλάξεις, φοβούμενος μήπως τους έχουν πιάσει και είναι παγίδα, πήγα εκεί. Είχε σκοτωθεί ο λοχαγός. Σκάψαμε και θάψαμε το λοχαγό, αφού δε θα μπορούσαμε να τον πάρουμε (την άλλη μέρα τον θάψαμε στο νεκροταφείο). Στο μεταξύ νύχτωσε και ετοιμαζόμαστε να φύγουμε. Στη διάρκεια των μαχών ένα κορίτσι κατόρθωσε να φύγει και να φτάσει στην ταξιαρχία και να πει ότι μέσα υπάρχουν ξεκομμένοι. Τότε ο Ταξίαρχος έστειλε ένα λόχο του Φεγγάρα να φωνάξει με τα χωνιά να φύγουν οι ξεκομμένοι.
Πήγα να ελέγξω και συναντήθηκα με το Φεγγάρα που μου είπε την εντολή που είχε από τον Μπαντέκο. Του είπα ότι είμαστε οργανωμένοι και ότι είμαστε πάνω από το διοικητήριο. Ο Φεγγάρας πήρε τηλέφωνο τον Μπαντέκο και του είπε την κατάσταση. Μόλις άκουσε ο Μπαντέκος ότι είμαστε οργανωμένοι, κατέβηκε αμέσως μόνος του και μόλις ήρθε του εξήγησα την κατάσταση.
Τότε ο Μπαντέκος δίνει διαταγή να μπει όλη η Ταξιαρχία μέσα και αυτό έγινε και έτσι το πρωί έπεσε όλο το Καρπενήσι".

O Κώστας Τάτσης, μαχητής του ΔΣΕ που υπηρέτησε στα τμήματα της II Μεραρχίας, τραυματίας το 1949, νοσηλεύτηκε στο Κινητό Νοσοκομείο, κατόρθωσε να ξεφύγει απ' τον κλοιό και είναι σήμερα ένας απ' τους ελάχιστους επιζώντες αυτής της επίθεσης στο Καρπενήσι .Ο Κ. Τάτσης, συμμετείχε ενεργά σ' εκείνη τη μάχη. Η διμοιρία του, περιγράφει, βρισκόταν στον Αϊ - Λια το Ροβολιάρη, ένα ύψωμα κοντά στο Καρπενήσι. «Νωρίτερα, πριν φτάσουν οι άλλοι και πάρουν το Καρπενήσι, ήμασταν στον Αϊ - Λια. Η διμοιρία η δική μας, ήμασταν κρυμμένοι μες στο δάσος την ημέρα, το βράδυ βγαίναμε στο εκκλησάκι και κοιμόμασταν, χωρίς ν' ανάψουμε φωτιά, χωρίς τίποτα, όλοι στοιβαγμένοι. Το κάτω στρώμα και το απάνω στρώμα. Ηταν μικρό το εκκλησάκι. Αυτοί που έπρεπε να πάνε τη νύχτα για σκοπιά, ήταν από κάτω και έπρεπε να ανακατωθούμε για να πάμε σκοπιά. Και έτσι ήμασταν οκτώ με δέκα μέρες νωρίτερα πριν αρχίσει η μάχη για την κατάληψη του Καρπενησίου. Παρακολουθούσαμε όλες τις κινήσεις του αντίπαλου, κάναμε αναγνώριση, ανεβήκαμε και στο ύψωμα που είναι πάνω απ' τον Αϊ - Γιώργη όπου κάναμε έρευνα αν ο στρατός κινείται προς αυτά, αν έχουμε καθαρό χώρο και ήμασταν έτοιμοι».
Μας περιγράφει και τη μάχη στη Στρογγύλη, στον Αϊ - Γιώργη, που έγινε μετά την κατάληψη και την ανακατάληψη του Καρπενησίου. «Ξέρεις τι γινόταν εκεί; Εβλεπες το χιόνι, το φρέσκο χιόνι που έπεφτε. Αυτοί δεν μπορούσαν να πάνε μέσα απ' το δάσος, δεν μπορούσαν να βαδίσουν, να προχωρήσουν και πήγαιναν απ' το ξέφωτο. Εκεί στο ανοιχτό μέρος που πήγαιναν, οι δικοί μας τους άφηναν και προχωρούσαν μέσα στο χιόνι. Το χιόνι, ήταν πολύ ρευστό. Και τους άρχιζαν ύστερα με τα πολυβόλα και έβλεπες να μένουν τα πτώματα - κηλίδες αίμα, δηλαδή - πάνω στο χιόνι. Τα έβλεπες απ' την απέναντι πλευρά. Αυτά έγιναν στη Στρογγύλη. Και ξέρεις ποιος ήταν; Ηταν ο ταξίαρχος ο δικός μου, προσωπικά, ο Ολυμπίσιος. Αυτός ήταν μπροστά στην πρώτη γραμμή και κρατούσαμε αυτές τις μέρες και μετά το πήρανε. Ηρθε ο Μπαντέκος, η ταξιαρχία του Μπαντέκου, να ενισχύσει το χωριανό του, τον Ολυμπίσιο, αλλά ήταν δύσκολα. Η μάχη ήταν πολύ δύσκολη...»Την τελευταία μέρα - μας λέει - η διμοιρία του πέρασε απ' τα υψώματα του Αϊ - Γιώργη στο Βελούχι κι από κει στο Καρπενήσι, όπου για πρώτη και τελευταία φορά, έκανε διαδρομή με αυτοκίνητο προς το Μικρό Χωριό, όπου τους δόθηκε η δυνατότητα να ξεκουραστούν. Το Καρπενήσι ανήκε στις δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού.
Το τέλος:

Εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε Ρούμελη-Θεσσαλία.
Για τη συντριβή του Δημοκρατικού Στρατού στη Ρούμελη και τη Θεσσαλία, η στρατιωτική ηγεσία του κυβερνητικού στρατού είχε επεξεργαστεί συγκεκριμένο σχέδιο με την επωνυμία "ΠΥΡΑΥΛΟΣ". Για την εφαρμογή του σχεδίου θα δημιουργούνταν ειδικές δυνάμεις κρούσης με την ονομασία ΔΑΚΕΣ (Δυνάμεις Αναζητήσεως, Κρούσεως, Εξοντώσεως Συμμοριτών). Να πώς περιγράφει αυτό το σχέδιο ο στρατηγός Ζαφειρόπουλος: "Σκοπός: Η εθνική Ηγεσία μετά την ανακατάληψιν του Καρπενησίου και την καταδίωξιν των συμμοριτών προς Αγραφα, και φυσικά προ της εκδηλώσεως της ενεργείας των συμμοριτών προς ανακατάληψιν του Γράμμου, είχεν αποφασίσει την ενέργειαν επιχειρήσεων, με σκοπόν τη ριζικήν εκκαθάρισιν εκ Ν. προς Β. της Κεντρικής Ελλάδος και τη συσπείρωσιν προοδευτικώς και συστηματικώς των δυνάμεων διώξεως προς βορράν. Η ζώνη των επιχειρήσεων περιορίζετο από βορρά υπό της γραμμής Αώου ποταμού (Κόνιτσα) - Βενέτικου ποταμού (Γρεβενά) - Αλιάκμονος ποταμού (Σέρβια) και προς νότον μέχρι Κορινθιακού Κόλπου - Βορείου Ευβοϊκού Κόλπου.
Σχέδιον ενεργείας: Διά την εκκαθάρισιν θα εδημιουργείτο κινητή δύναμις κρούσεως προς καταδίωξιν, αποδιοργάνωσιν και εξόντωσιν των συμμοριακών συγκεντρώσεων εν τη άνω περιοχή. Το ιδιάζον εν τη συλλήψει του σχεδίου τούτου, είναι ότι εις τας δυνάμεις ταύτας κρούσεως δεν καθωρίζετο ως αντικειμενικός σκοπός εδαφική ζώνη, αλλ' ο συμμοριακός όγκος εις οιανδήποτε περιοχήν και εάν ευρίσκετο ή κατέφευγε καταδιωκόμενος.
Η επιχείρησις "Πύραυλος" θα άρχιζε μετά την εκκαθάρισιν της Πελοποννήσου προς χρησιμοποίηση των εκεί διατεθεισών δυνάμεων της IX Μεραρχίας, της 72ας Ταξιαρχίας και των Μοιρών Καταδρομών" (στο ίδιο, σελ. 585).
Η ανακατάληψη του Γράμμου από τον ΔΣΕ ανάγκασε την αντίπαλη στρατιωτική ηγεσία να τροποποιήσει το σχέδιο "ΠΥΡΑΥΛΟΣ". Ο Ζαφειρόπουλος αναφέρει σχετικά: "Μετά την μεσολάβησιν την 1ην Απριλίου της επιχειρήσεως των συμμοριτών "ελιγμός του Γράμμου 1949" διά της ανακαταλήψεως του Δυτικού Γράμμου και Σμόλικα υπό των Συμμοριτών και της διεισδύσεως της II συμμοριακής Μεραρχίας εις Ρούμελην, αι προϋποθέσεις της επιχειρήσεως "Πύραυλος" από απόψεως δραστηριότητας των συμμοριτών και διαθεσιμότητος εθνικών δυνάμεων τροποποιήθηκαν άρδην, λόγω προσανατολισμού δυνάμεων προς Δ. Γράμμον.
Ετέθη τότε το πρόβλημα, κατά πόσον συμφέρει να αποδυθούν αι εθνικαί δυνάμεις εις ταυτόχρονον διμέτωπον αγώνα, τόσον υπό του Β` Σ. Στρατού εις τον Δ. Γράμμον, όσον και υπό του Α` Σ. Στρατού εις την περιοχήν Κεντρικής Ελλάδος (Ρούμελη - Αγραφα - Θεσσαλία). Κατόπιν συζητήσεως προεκτιμίθη, ότι είναι ασύμφορος η δημιουργία ταυτοχρόνως διμέτωπου αγώνος, λόγω ανεπάρκειας των διατιθέμενων δυνάμεων" (στο ίδιο, σελ. 586).
Ετσι το σχέδιο "ΠΥΡΑΥΛΟΣ" τροποποιήθηκε και στη θέση του εμφανίστηκε το σχέδιο "ΚΥΝΗΓΟΣ". Σύμφωνα με τον Ζαφειρόπουλο στο σχέδιο "Κυνηγός" προβλεπόταν: "α) Η εκκαθάρισης της περιοχής των Αγράφων, προς εξόντωσιν των εν αυτή συμμοριακών μονάδων της I συμμοριακής Μεραρχίας και διαφόρων μονάδων χώρου και εμπέδων. β) Η εκκαθάρισις της περιοχής της Ρούμελης, προς εξόντωσιν της II συμμοριακής Μεραρχίας και μονάδων χώρου. γ) Η εκκαθάρισις της περιοχής Ανατολικής ορεινής Θεσσαλίας, προς εξόντωσιν των συμμοριακών δυνάμεων αυτής" (στο ίδιο, σελ. 588).
Στις παραμονές της επιχείρησης "ΚΥΝΗΓΟΣ", οι υπό εκκαθάριση και εξόντωση δυνάμεις του ΔΣΕ ήταν οι εξής: Η 1η Μεραρχία με διοικητή τον Χ. Φλωράκη (Γιώτης) είχε δύναμη περίπου 1.600 μαχητές. Η 2η Μεραρχία με διοικητή τον Γ. Αλεξάνδρου (Διαμαντής) είχε δύναμη περίπου 1.500 μαχητές. Το επιτελείο, η φρουρά και η σχολή αξιωματικών του Κλιμακίου Γενικού Αρχηγείου Νοτίου Ελλάδας (ΚΓΑΝΕ) είχε δύναμη περίπου 300 μαχητές. Διοικητής του ΚΓΑΝΕ ήταν ο Κ. Κολιγιάννης (Αρβανίτης). Μ' αλλά λόγια η συνολική δύναμη των ανταρτών, στην καλύτερη των περιπτώσεων, δεν υπερέβαινε τις 3.400 μαχητές.
Η επιχείρηση άρχισε την 1η Μάη του '49, κι απέναντι στις λιγοστές αυτές δυνάμεις του Δημοκρατικού Στρατού ο αντίπαλος εξαπέλυσε δύναμη 70.000 ανδρών με επικεφαλής τον Θρ. Τσακαλώτο, 140 πυροβόλα, 60 αεροπλάνα, σημαντικό αριθμό αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων. Ο αγώνας ήταν άνισος. Κι όπως ήταν αναμενόμενο κατέληξε σε ήττα των δυνάμεων του ΔΣΕ. Πάνω από ένα μήνα αγωνίστηκε η 2η Μεραρχία. Στο πεδίο της μάχης χάθηκαν πολλά στελέχη και μαχητές. Και τέλος, στις 21 Ιούνη του '49, στη θέση Μάρμαρα σκοτώθηκε ο ίδιος ο διοικητής της, ο θρυλικός Διαμαντής. Σκληρές μάχες έδωσαν και οι υπόλοιπες δυνάμεις των ανταρτών, αγωνιζόμενες μέχρι εσχάτων. Η 1η μεραρχία του Χ. Φλωράκη κατάφερε να ελιχθεί και να φτάσει στις αρχές Ιούλη στο Γράμμο, κάνοντας συνεχή πόλεμο στον Ολυμπο, στα Πιέρια, τα Χάσια και το Σμόλικα. Επίσης, στο Γράμμο έφτασε κι ένα τμήμα από τις υπόλοιπες δυνάμεις του ΔΣΕ, που διασώθηκαν με επικεφαλής τον Κ. Κολιγιάννη. Ετσι το ΚΓΑΝΕ έπαψε να υπάρχει και τυπικά διαλύθηκε με απόφαση του ΠΓ στις 12 Ιούλη του '49("Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ", τόμος Α`, σελ. 610).