Το ρεύμα, κοινωνικό αγαθό; Αλοίμονο!

Ο Μιχάλης Ταμήλος, η ΔΕΗ και ο τεχνολογικός Μεσαίωνας!

Του Κώστα Φάρκωνα.

Αναδημοσίευση από το "Αθηνόραμα Digital"

Το γεγονός ότι τα πράγματα στην Ελλάδα έχουν απομακρυνθεί ουκ ολίγες φορές από το λογικό, το προφανές ή και το αυτονόητο - ακόμη και με το μεγάλο εύρος... ορισμού τους να έχει "ληφθεί στα υπ' όψιν - δεν είναι καν θέμα συζήτησης. Η οικονομική κρίση που έχει , έχουν οδηγήσει την τελευταία πενταετία σε υπερβολές λεκτικές και πρακτικές αδιανόητες κάτω απ' οποιεσδήποτε άλλες συνθήκες. Τίποτε όμως από όλα όσα έχουμε ακούσει από το 2009 και μετά, και έχουμε ακούσει πολλά, δεν συγκρίνεται με τις δηλώσεις του Μιχάλη Ταμήλου, βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, στη σημερινή πρωϊνή εκπομπή τηλεοπτικού καναλιού. Είναι το είδος των δηλώσεων που αν δεν αποδοκιμαστεί επαρκώς, αν γίνει αποδεκτό ως μία ακόμη γραφική στιγμή στο γυαλί της τηλεόρασης, το πιθανότερο είναι να έχει προεκτάσεις και συνέπειες πολύ ευρύτερες απ' όσο αρχικά δείχνει. 

Συγκεκριμένα: ο Μιχάλης Ταμήλος σε συζήτηση σχετική με το σχέδιο ιδιωτικοποίησης της ΔΕΗ και της πώλησής της σε ιδιωτικών συμφερόντων εταιρείες - και ερωτηθείς αν υπάρχει τελικά αντικειμενική αξία σε ένα κοινωνικό αγαθό όπως η ηλεκτροδοτική παροχή - δήλωσε επί λέξει: "Το ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό. Κοινωνικό αγαθό είναι μόνο το νερό. Μπορείς να ζήσεις και χωρίς ενέργεια. Μπορείς να πας σ' ένα χωριό και να ζεις με τη λάμπα που ανάβαμε παλιά. Δεν χρειάζεται το ρεύμα να το έχεις πάντα. 'Αρα λοιπόν το ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό" (!). Οι επιτόπου ειρωνείες των άλλων συμμετεχόντων στη συζήτηση, η έντονη αποδοκιμασία σε πάμπολλα ειδησεογραφικά sites, η κατακραυγή στα κοινωνικά δίκτυα και οπουδήποτε αλλού δημοσιεύθηκε η δήλωση, δεν φάνηκε αρκετή για να... πτοήσει τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας ή το κόμμα στο οποίο ανήκει (όχι αρκετά για οποιουδήποτε είδους αντίδραση επίσημη τουλάχιστον). Η φράση "το ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό" συνεχίζει να "αιωρείται" δίχως ανάκληση την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές - και πρακτικά απαιτεί απάντηση, για μία σειρά από λόγους.

Το όλο ζήτημα είναι, προφανώς, ευρύτερο από αυτό της πώλησης της ΔΕΗ σε ιδιώτες. Αν αυτή πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί, να απαλλαγεί από τον συνδικαλιστικό έλεγχο αλλά να παραμένει δημόσια, να διοικείται σαν εταιρεία με συνυπολογιζόμενη παράμετρο λειτουργίας το κέρδος αλλά να παραμένει κρατική ή - εν τέλει - να βρίσκεται στην ουσία μονοπωλιακά τοποθετημένη στην αγορά, είναι άλλο μεγάλο θέμα. Όμως αναλύοντάς το θα πρέπει να λάβει κανείς θέση που στηρίζεται σε πολιτικές πεποιθήσεις - φιλελεύθερες, νεοφιλελεύθερες, σοσιαλιστικές (;), κομμουνιστικές, αναρχικές, φασιστικές ή άλλες, δεν έχει σημασία. Και το αντικείμενο του "Αθηνόραμα Digital" δεν είναι η πολιτική, την οποία καθόλου δεν ενδιαφέρεται να εντάξει στη θεματολογία του. Ενδιαφέρεται όμως πολύ για το τεχνολογικό μέλλον αυτής της χώρας, γιατί μόνο με τη χρήση της τεχνολογίας σε όσο το δυνατόν πιο πολλούς τομείς η Ελλάδα θα βελτιώσει την παραγωγικότητά της, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της. Και δηλώσεις - με τις σχετικές προθέσεις πίσω απ' τις δηλώσεις - τύπου "το ρεύμα δεν είναι κοινωνικό αγαθό" έρχονται σε πλήρη αντιπαράθεση με την τεχνολογική εξέλιξη της χώρας αυτής. 

Αρκεί να σκεφτεί κανείς για ελάχιστα λεπτά τί θα σήμαινε για μία κοινωνία όπως η ελληνική, μία κατάσταση στην οποία πρόσβαση στο κοινό ηλεκτρικό ρεύμα θα είχαν μόνο όσοι θα μπορούσαν να το πληρώσουν σε τιμές "που ορίζει η αγορά". Ο ανταγωνισμός στην ελληνική αγορά, για όλους τους γνωστούς και μη εξαιρετέους λόγους, αποδεδειγμένα *δεν* λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή: οι πολύ υψηλές τιμές σε πάρα πολλά αγαθά και υπηρεσίες που ορίζονται από ολιγοπώλια, το αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία. Στο σενάριο μίας ολοκληρωτικής "απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας", αυτό που πρακτικά θα συνέβαινε είναι το εξής: μόνο οι άνθρωποι που θα ήταν σε θέση να πληρώσουν το ρεύμα θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν προσωπικούς υπολογιστές στο σπίτι. Μόνο αυτοί οι άνθρωποι θα είχαν πρόσβαση στο Internet. Μόνο αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να ενημερώνονται, να δουλεύουν, να εκπαιδεύονται και να ψυχαγωγούνται με ηλεκτρονικές συσκευές, συνδεδεμένες με το Internet και μη. Ολοφάνερα αυτοί οι άνθρωποι δεν θα ήταν το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας, αλλά μία - στην καλύτερη περίπτωση - πλειοψηφία της. Μία μειοψηφία, λοιπόν, αυτομάτως θα αποκλειόταν από όλα τα παραπάνω - και η σχετική κοινωνική ανισότητα θα ήταν όχι μόνο απαράδεκτη ηθικά, αλλά επιβλαβής για τη χώρα σε απολύτως πρακτικό επίπεδο.

Εν έτει 2014 - και ενώ σε άλλες χώρες συζητείται εδώ και καιρό να παρέχεται από το κράτος βασικών ταχυτήτων πρόσβαση στο Internet ως κοινωνικό αγαθό, αναγνωρίζοντάς το ως τόσο σημαντικό όσο το νερό και το ρεύμα - ο Μιχάλης Ταμήλος δεν έχει κανένα πρόβλημα να γυρίσει ένα ποσοστό του πληθυσμού στον... 19ο αιώνα, αν αυτό βολεύει τα όποια συμφέροντα εκείνος υπηρετεί. Σε έναν τεχνολογικό Μεσαίωνα, κατ' επέκταση. Η ηλεκτροδοτική παροχή της ΔΕΗ, όμως, δεν τού ανήκει, όπως δεν ανήκει σε κανέναν μας ξεχωριστά και, εν τέλει, δεν ανήκει στην πραγματικότητα σε καμία μεμονωμένη κυβέρνηση, συντεχνία ή κόμμα. Ανήκει στους κατοίκους της χώρας που επί δεκαετίες μέσα από τη φορολόγησή τους "έχτισαν" τις ηλεκτροδοτικές υποδομές, ανήκει στους κατοίκους της χώρας που πλήρωσαν για τον εξοπλισμό και την εκπαίδευση των εργαζομένων στη ΔΕΗ, ανήκει στους κατοίκους της χώρας που συνεχίζουν να δικαιούνται χαμηλές τιμές για το ρεύμα που έχουν πρακτικά προπληρώσει μέσα από υψηλότατη φορολόγηση. Η ηλεκτροδοτική παροχή ανήκει σε όλους μας συλλεκτικά. Είναι κοινωνικό αγαθό που η κάθε κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί, αλλά όχι να παραχωρήσει - ακριβώς γιατί δεν τής ανήκει. Όπως και σίγουρα δεν τής ανήκει το δικαίωμα να καθορίζει πόσο και πώς θα εξελιχθεί η τεχνολογία στη χώρα μας, επηρεάζοντας τόσο σημαντικά πράγματα όσο η πρόσβαση στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Η Ελλάδα συνεχίζει να βρίσκεται σε δύσκολη θέση και θα βρίσκεται για πολύ καιρό ακόμη. Τα πώς και τα γιατί είναι θέμα συζήτησης πιθανώς... μη εξαντλήσιμο καν. Το σίγουρο είναι πως η μόνη της ελπίδα να ανακάμψει είναι να "κάνει άλμα πιο γρήγορο από τη φθορά", όπως θα έλεγε ο Οδυσσέας Ελύτης: οι δημιουργικές, αληθινά παραγωγικές δυνάμεις αυτής της κοινωνίας, όσες εννοούν "να το παλέψουν" και δεν έχουν χάσει τις ελπίδες τους, να κινηθούν περισσότερο αποτελεσματικά και ουσιαστικά από αυτές που προσπαθούν να την κρατήσουν πίσω και να διατηρήσουν τα κακώς κείμενα ως έχουν. Και αυτό θα το πετύχουν μόνο αν η τεχνολογία αξιοποιηθεί στον ευρύτερο δυνατό βαθμό. Όχι... προνομιακά.

Γι' αυτό λοιπόν, Μιχάλη Ταμήλο - εσύ και οποιοσδήποτε άλλος συμφεροντολογικά οπισθοδρομικός Μιχάλης Ταμήλος στη θέση σου - κάνε στην άκρη. Δεν έχεις δικαίωμα να στέκεσαι εμπόδιο στην προσπάθεια της χώρας να κάνει κάποια στιγμή αυτό το "άλμα", γιατί αυτό ακριβώς είσαι. Εμπόδιο. Και εσύ και όλοι όσοι εκπροσωπείς. Μπορείς πάντοτε να πας στο χωριό σου, όπως πρότεινες και σε μας, και να ζήσεις όπως θεωρείς ότι μπορούμε κάλλιστα να ζήσουμε κι εμείς: με τη λάμπα πετρελαίου που άναβες παλιά. Κάθησε εκεί και περίμενε να στερέψουν οι μέρες σου, ενώ η Ελλάδα και όλος ο υπόλοιπος κόσμος θα κάνει ό,τι μπορεί, αξιοποιώντας την τεχνολογία, για να προχωρήσει μπροστά. Κι εμείς ελπίζουμε να μην ξανακούσουμε τίποτε ούτε από σένα, ούτε για σένα. Ποτέ.