Πιο πιθανό είναι να μπαίνουμε σε παγετωνική περίοδο!

Η υπερθέρμανση είναι ένας μύθος, υποστηρίζει ο καθηγητής στο Φυσικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ειδικός στη Θεωρητική Κλιματολογία και  Επισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα "Earth and Planetary Sciences"  στο Πανεπιστήμιο του Harvard, Πέτρος Ιωάννου. Το CO2 δεν είναι ο κύριος μηχανισμός της κλιματικής αλλαγής και η πρόβλεψη για τις επιπτώσεις του είναι αβέβαιη. Αντίθετα, όπως ισχυρίζεται, είμαστε πιο κοντά σε έναν παγετώνα!

Υπάρχουν πορίσματα της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) στα οποία συμφωνούν όλοι οι επιστήμονες;

Ολοι αποδεχόμαστε ότι το CO2 είναι ένα αέριο του θερμοκηπίου και πως η συγκέντρωσή του στην ατμόσφαιρα έχει αυξηθεί κατά 35% περίπου από το 1880, λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Συμφωνούμε επίσης πως ο διπλασιασμός του από τα σημερινά επίπεδα, αν δεν λαμβάνονταν υπόψη άλλες αλληλεπιδράσεις, θα οδηγούσε σε αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη κατά 1ο C. Οπως επίσης δεν διαφωνεί κανείς ότι η μέση θερμοκρασία του πλανήτη εμφανίζει αύξηση σε αυτό το διάστημα κατά 0,6° C.

 

Ο σκεπτικισμός για τα πορίσματα του IPCC αρχίζει από εδώ και πέρα;

Ακριβώς. Το IPCC θεωρεί ότι η μεταβολή των 0,6 βαθμών έχει ανασχεθεί από ευνοϊκές συγκυρίες, οι οποίες, όταν εξαλειφθούν, θα οδηγήσουν κανονικά στην αλλαγή της μέσης θερμοκρασίας σε μια τιμή της τάξης των 2,5° C.

Ωστόσο, μια τέτοια πρόβλεψη είναι αβέβαιη, επειδή δεν γνωρίζουμε πλήρως ούτε τη λειτουργία του CO2 ούτε τις διαδικασίες κλιματικής αλλαγής. Τα κλιματικά μοντέλα αναπαράγουν αυτές τις αβεβαιότητες και δεν μπορούν να αποτελέσουν, μεμονωμένα ή στο σύνολό τους, γνώμονα για το τι θα συμβεί, είτε αν οι ρύποι παραμείνουν στα σημερινά επίπεδα είτε αν αυξηθούν.

Οσον αφορά το CO2, ειδικότερα, η επίπτωσή του στο κλίμα προκύπτει από την ανάδραση που μπορεί να έχει στην κατανομή των υδρατμών στην ατμόσφαιρα, που είναι το κύριο αέριο του θερμοκηπίου, και τη διάταξη και μορφή των νεφών που θα σχηματισθούν. Οι αναδράσεις αυτές είναι αντικείμενο έρευνας και έτσι δεν μπορεί να είναι γνωστή ακόμα η μέση θερμοδυναμική επίπτωση από την αύξηση του CO2.

Η αύξηση όμως του CO2 μπορεί να επιφέρει και αναδιάταξη της ατμοσφαιρικής και ωκεάνιας κυκλοφορίας, των ρευμάτων δηλαδή στους ωκεανούς και στην ατμόσφαιρα. Η αναδιάταξη αυτή θα κρίνει το αν λιώσουν οι παγετώνες. Αυτή η πτυχή αβεβαιότητας, που είναι και η σημαντικότερη, σχετίζεται με το ότι δεν γνωρίζουμε τη διάταξη των σημείων ισορροπίας του κλίματος. Ενώ όλοι ξέρουμε τα σημεία ισορροπίας απλών συστημάτων, όπως αυτά ενός μολυβιού στο πεδίο βαρύτητας, ουδείς γνωρίζει τα σημεία ισορροπίας του κλίματος, την απόσταση μεταξύ τους και συνεπώς την ευαισθησία του κλιματικού συστήματος. Οταν απαντήσουμε σε αυτό το ερώτημα, τότε θα είμαστε σε θέση να κάνουμε κλιματικές προγνώσεις για την επίπτωση κάποιας διαταραχής, π.χ. την αύξηση του CO2.

Περαιτέρω και κυριότερα, το IPCC επικεντρώνει τη μελλοντική εξέλιξη του κλίματος μόνο στο CO2, σαν να είναι ο κύριος μηχανισμός της κλιματικής αλλαγής. Κάτι που φαίνεται να μην ισχύει.

Για ποιο λόγο;

Επειδή ξέρουμε πως η κλιματική αλλαγή είναι συνεχής, πολλές φορές ραγδαία, και φαίνεται να μη σχετίζεται με διακυμάνσεις του CO2. Μέσα στα τελευταία 15.000 χρόνια, για παράδειγμα, βγήκαμε σε διάστημα δεκαετίας από μια παγετωνική περίοδο στην οποία η μέση θερμοκρασία της Γης ήταν 5° C ψυχρότερη (σ.σ. η μεταβατική περίοδος από τον παγετώνα στη θερμή εποχή κράτησε μόλις 10 χρόνια). Η κλιματική ιστορία το τελευταίο 1 εκατ. χρόνια χαρακτηρίζεται από παγετωνικές περιόδους που διαρκούν περί τις 100.000 χρόνια με ενδιάμεσες θερμές εποχές, όπως αυτή που διανύουμε εδώ και 12.000 χρόνια, που διαρκούν περίπου 10.000 χρόνια. Τέτοιες κατακλυσμιαίες μεταβολές δεν φαίνεται να οφείλονται ούτε στο CO2, ούτε βέβαια στον άνθρωπο. Συνεπώς, η πιθανότερη εξέλιξη είναι να εισέλθουμε εκ νέου σε παγετωνικό κλίμα, με πραγματικά ολέθριες επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Ακόμη και στην περίπτωση που δεν μπορεί να αποδειχθεί πόσους βαθμούς θα αυξηθεί η παγκόσμια θερμοκρασία ή αν όντως θα αυξηθεί, γιατί η ανθρωπότητα να μη δράσει με βάση την αρχή της πρόληψης, παίρνοντας μέτρα για το χειρότερο σενάριο;

Γιατί δεν γνωρίζουμε τι είναι αυτό που πρέπει να προλάβουμε, επειδή τα δυνατά σενάρια είναι αντιφατικά μεταξύ τους. Θα έχουμε θέρμανση ή την αναμενόμενη παγετωνική ψύχρανση; Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω επίσης ότι, αν μπορούσαμε να επιλέξουμε, ένα θερμότερο κλίμα με περισσότερο CO2 είναι πολύ προτιμότερο από ένα ψυχρότερο παγετωνικό κλίμα. Το μεν πρώτο είναι πιο πράσινο, πιο φιλικό στον άνθρωπο και στη γεωργία, ενώ στο παγετωνικό κλίμα ο υδρολογικός κύκλος σχεδόν εξαλείφεται, έχουμε κρύο και εκτεταμένη ερημοποίηση. Πρέπει να τονιστεί ότι συγκριτικά με το παρελθόν βρισκόμαστε σε πολύ χαμηλά επίπεδα CO2. Σχεδόν σε όλη την κλιματική ιστορία το CO2 είχε πολύ μεγαλύτερη συγκέντρωση. Π.χ. Πριν από 35 εκατ. χρόνια η συγκέντρωση του CO2 ήταν δεκαπλάσια, παρ' όλα αυτά και πλούσια βλάστηση υπήρχε, και η βιολογία λειτουργούσε κανονικά.

Οπως και να 'χει, πάντως, πιστεύετε ότι δεν βρισκόμαστε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης…

Ο βαθμός εικασίας δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση απόψεις ότι μια οικολογική καταστροφή είναι προ των πυλών λόγω των ανθρώπινων ρύπων, ώστε οι κοινωνίες να πρέπει να πάρουν αποφάσεις εν θερμώ για να την αποτρέψουν. Ορισμένοι, για παράδειγμα, προτείνουν να εισαγάγουμε στην ανώτερη ατμόσφαιρα σωματίδια, για να μειώσουμε την ηλιακή ακτινοβολία. Κάτι τέτοιο πιστεύω πως είναι πολύ επικίνδυνο.

Θεωρείτε δηλαδή ότι η συζήτηση για το κλίμα φτάνει αδικαιολόγητα κάποιες φορές στην κινδυνολογία;

Ναι, πιστεύω ότι έχει παραπληροφορηθεί η κοινωνία. Εχει στηθεί ένα καταπληκτικό μεσαιωνικό σκηνικό κοσμικής καταστροφής, το οποίο κάνει τον άνθρωπο έρμαιο κοσμικών δυνάμεων που υποκινούνται από τις «αμαρτίες» του, που όμως είναι αδύνατον να ελέγξει. Ας κοιτάξουμε να λύσουμε με σύνεση τα άμεσα προβλήματά μας, με τη γνώση και σοφία που έχουμε αποκτήσει.

Από την άλλη πλευρά, μπορούμε να συνεχίσουμε να εκπέμπουμε ρύπους ανεξέλεγκτα;

Ο σεβασμός του περιβάλλοντος και η αποφυγή της ρύπανσης πρέπει να είναι πρώτιστη επιλογή της κοινωνίας, περιορίζοντας ή καταργώντας πλήρως την καύση γαιανθράκων. Οχι όμως επειδή εκλύουν CO2, αλλά διότι είναι εξαιρετικά ρυπογόνα, αφού μολύνουν τον αέρα με μικροσωματίδια που ευθύνονται για μεγάλο αριθμό καρκινοπαθειών και τις θάλασσες με υδράργυρο, ο οποίος, μέσω της κατανάλωσης ψαριών, καταλήγει πάλι στον άνθρωπο. Η εξόρυξή τους οδηγεί σε πολύνεκρα εργατικά δυστυχήματα: περί τους 1.000 ανθρώπους κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους στα ανθρακωρυχεία. Απλώς μια τέτοια απόφαση δεν πρέπει να σχετίζεται με την καλούμενη ανθρωπογενή υπερθέρμανση.

Με την ανθρωπογενή υπερθέρμανση συμφωνεί πάντως η μεγαλύτερη μερίδα ειδικών.

Σωρεία στοιχείων και μελετών δείχνει ότι οι κλιματικές αλλαγές γίνονται με διαφορετικές φυσικές διαδικασίες από αυτές που έχουν να κάνουν με την επίδραση του CO2. Αυτό υποστηρίζεται άλλωστε από πολλούς διακεκριμένους επιστήμονες, οι οποίοι κάνουν θεωρητικές έρευνες πάνω στο κλίμα. Απλώς η εμπλοκή της πολιτικής και των ΜΜΕ έχει πολώσει τη διαμάχη και δεδομένης της επικράτησης στον δημόσιο λόγο της κινδυνολογίας, αυτοί οι ερευνητές είναι επικεντρωμένοι στην έρευνά τους και αποφεύγουν τη δημοσιότητα. Υπάρχουν όμως και κορυφαίοι φυσικοί, οι οποίοι εκφράζουν με μαχητικότητα τις αντιρρήσεις τους.

Εχει παίξει ρόλο και η κατεύθυνση της χρηματοδότησης, κατά τη γνώμη σας;

Εχει αλλάξει τις αριθμητικές ισορροπίες: τα κονδύλια για βασική έρευνα έχουν μειωθεί αρκετά, επομένως έχουν μειωθεί και οι ερευνητές που ασχολούνται με τη θεμελιώδη έρευνα του κλίματος. Οπως εξήγησα, μόνο αν προοδεύσει η θεμελιώδης αυτή έρευνα θα έχουμε απαντήσεις χρήσιμες για την ανθρωπότητα. Αντίθετα, το συντριπτικό ποσοστό της χρηματοδότησης πηγαίνει στην εξέταση των επιπτώσεων της καλούμενης ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης. Εντούτοις, την ίδια στιγμή συνεχίζουμε να μην μπορούμε να απαντήσουμε σε κρίσιμες ερωτήσεις, όπως το γιατί μέσα σε τρία μόλις χρόνια μπορεί η παγκόσμια θερμοκρασία να αυξάνεται ή να μειώνεται έως και 7° C και ανεξάρτητα από τη συγκέντρωση CO2, όπως δείχνει η κλιματική ιστορία.

Παράλληλα, όμως, υπάρχουν σοβαρές υπόνοιες πως ορισμένοι ειδικοί που αμφισβητούν την κλιματική αλλαγή χρηματοδοτούνται από το πετρελαϊκό λόμπι…

Αναμφισβήτητα κρύβονται τεράστια συμφέροντα πίσω από τα ορυκτά καύσιμα, όχι μόνο ιδιωτικά αλλά και κρατικά, αν σκεφτεί κανείς π.χ. πως οι ΗΠΑ, η Αυστραλία και η Κίνα διαθέτουν τεράστια κοιτάσματα γαιάνθρακα στα οποία θα ήθελαν να βασίσουν την ανάπτυξή τους. Από όσο γνωρίζω, όμως, οι κεντρικοί επιστήμονες στη διαμάχη, «σκεπτικιστές» και μη, δεν κινούνται από οικονομικά κίνητρα.

************************

*Αναδημοσίευση από εδώ: Μύθος ή αλήθεια η κλιματική αλλαγή;
*Για το Climategate διαβάστε  εδώ: Αποσιωπήσεις... «άνευ προηγουμένου» 
και εδώ: Η «σκοτεινή» πλευρά της υπερθέρμανσης.