ΜΑΧΗ ΣΤΗΝ ΠΕΝΤΑΓΙΟΥ.

Μετά τη πτώση του Μεσολογγιού, στις 10-4-1826, μιά ομάδα πολεμιστών απ' αυτούς που γλύτωσαν , υπό τον Νικ.Κασομούλη, κατέφυγαν στη Λομποτινά όπου είχε βρεί καταφύγιο ο άρρωστος Καραισκάκης  .
Ο ίδιος ο Κασομούλης γράφει σχετικά :
" Στη Λομποτινά καμίαν περιποίησιν δεν είδαμε. Στις 19 Απριλίου ξεκινήσαμε από τη Λομποτινά και το εσπέρας εφτάσαμε εις Πενταγιούς Λιδωρικίου. Μ' όλον οπού και ετούτοι , ( οι χωρικοί ) , τα πράγματά των τα είχαν σηκωμένα από τας οικίας των ήλθαν όλοι οι οικοδεσπόται με ταις φαμελιές των και μας έφεραν από ό,τι είχεν ο καθείς , ψωμί , τυρί , φαγί , κρασί και όλην την νύκτα συνελλυπούμεθα στην κατάστασίν μας και τα δεινά μας. Ο Δήμος Σκαλτσάς ευρισκόμενος εις το χωρίον Γρανίτσα , επάνω από του Σκορδά το χάνι είχε σφαχτά μαζεμένα από εισφοράν και ανθρώπους διορισμένους να μας χορηγούν ό,τι ζητήσωμε. Μας έστειλαν και 4 αρνιά ψημένα , τυρί και ψωμί . Το εσπέρας 20 εκοιμήθημεν εις το Λιδωρίκι . Εκείνο όμως ήτο όλως κενόν από χρόνων ".

Ο Κιουταχής όμως , μετά τη νίκη του στο Μεσολόγγι θέλησε να ξεμπερδεύει μιά και καλή και με τη Δωρίδα και αποφασίζει να χτυπήσει τα ορεινά, από Πενταγιού και πάνω. Επικεφαλής 2.οοο Τούρκων φεύγει από Λομποτινά και φτάνει στην Πενταγιού. Μαζί του πολέμαγε τους Έλληνες και ο...Σαφάκας (!) που είχε προσκυνήσει.
Επικεφαλής των Ελλήνων ήταν οι Ράγκος και Τζόγας . Έγινε μάχη φοβερή όπου οι Τούρκοι αποδιώχτηκαν προς το ποτάμι Κόκκινος και σταμάτησαν στου Σκορδά το χάνι , το γνωστό στις μέρες μας Χάνι Καραπιστόλη. Εκεί όμως τους χτυπάει ο Σκαλτσάς και γέμισε το ποτάμι κουφάρια και λαβωμένους. Στην Πενταγιού οι Τούρκοι είχαν 46 σκοτωμένους και 8 αιχμαλώτους , έχασαν και πολλά άλογα φορτωμένα.

Η μάχη έγινε στις 30 Ιουλίου 1826 .