Τα δάση καλύπτουν το 9,4% της επιφάνειας του πλανήτη και το 30% της ξηράς, αν και κάποτε κάλυπταν το 50%. Αν και οι άνθρωποι έχουν την τάση να τα καταστρέφουν, υπάρχουν κάποια τόσο όμορφα και ξεχωριστά, που αξίζουν τον θαυμασμό μας.
Τα δάση είναι σύνολα φυτών (δένδρα, θάμνοι, φρύγανα, πόες, λουλούδια κ.ά.), με κυρίαρχα τα δένδρα, τα οποία σε συνάρτηση με τα διάφορα ζώα, το έδαφος και το κλίμα της περιοχής, αποτελούν το δασικό οικοσύστημα. Έχουν πολύπλευρη σημασία και ανυπολόγιστη αξία για τη ζωή και για τον άνθρωπο. Ας δούμε μερικά από τα πιο ιδιαίτερα δάση από διάφορες μεριές του πλανήτη.
Η «λεωφόρος» των Baobabs στην Μαδαγασκάρη.
Η "Λεωφόρος των Baobabs" είναι ένα σύνολο δέντρων baobab (Adansonia digitata) που βρίσκονται σε ευθυγράμμιση κατά μήκος του δρόμου που ενώνει τις πόλεις Morondava και Belon’I Tsiribihina στην περιοχή Menabe της δυτικής Μαδαγασκάρης. Το εντυπωσιακό τοπίο προσελκύει ταξιδιώτες από όλο τον κόσμο, καθιστώντας το δάσος την ατραξιόν της ευρύτερης περιοχής. Γίνονται πολλές προσπάθειες διατήρησης του δάσους, το οποίο τέθηκε προσωρινά σε καθεστώς προστασίας τον Ιούλιο του 2007 από την κυβέρνηση της Μαδαγασκάρης, ως ένα βήμα για να γίνει το πρώτο φυσικό μνημείο της χώρας. Τα δέντρα baobab είναι 800 χρονών και αποτελούν κληρονομιά των τροπικών δασών που κάποτε βρίσκονταν στη Μαδαγασκάρη. Στην πορεία των χρόνων και καθώς ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε, τα δάση καταστράφηκαν για χάρη της γεωργίας αλλά οι ντόπιοι διατήρησαν ανέπαφα τα δέντρα baobab ως σεβασμό για την αξία τους.
Το βυθισμένο Δάσος της Λίμνης Kaindy στο Καζακστάν.
Η λίμνη Kaindy στο Καζακστάν, είναι μοναδική για πολλούς λόγους. Βρίσκεται 2 χιλιάδες μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας και έχει μήκος 400 μέτρα και βάθος που φτάνει μέχρι και τα 30 μέτρα. Αν πάντως ξεχωρίζει για κάτι, είναι για τους ψηλούς αποξηραμένους κορμούς δέντρων Schrenk’s Spruce (Picea schrenkiana) που υψώνονται πάνω από την επιφάνειά της, μέσα από τον πάτο της, σαν μυστηριώδη κατάρτια βυθισμένων πλοίων. Το χειμώνα η λίμνη παγώνει και το καλοκαίρι εντυπωσιάζει με το συνδυασμό των πράσινων και τυρκουάζ χρωμάτων που αποκτούν τα νερά της. Η λίμνη είναι ακόμη νέα γεωλογικά, αφού δημιουργήθηκε μόλις τον προηγούμενο αιώνα μετά από κατολίσθηση ασβεστόλιθων. Το νερό πλημμύρισε τη λεκάνη που δημιουργήθηκε και το φυσικό βραχώδες ανάχωμα που δημιουργήθηκε στο μέσο της λίμνης το κατένειμε ως ένα φυσικό φράγμα. Τα δέντρα δεν έχουν ακόμη σαπίσει και βοηθούν τους κουρασμένους κολυμβητές να ξαποστάσουν.
Το Δάσος Deadvlei στη Ναμίμπια.
Το Deadvlei είναι ένα σχεδόν εξωπραγματικό μέρος, κοντά στη διάσημη αλυκή της Sossusvlei στο Πάρκο Namib-Naukluft της Ναμίμπια. Είναι περιτριγυρισμένο από μερικούς από τους υψηλότερους αμμόλοφους στον κόσμο, που φτάνουν μέχρι και τα 400 μέτρα σε ύψος. Το μέρος σχηματίστηκε από τις πλημμύρες του ποταμού Tsauchab, μετά από έντονες βροχοπτώσεις. Όταν το κλίμα άλλαξε πριν από 900 χρόνια, οι βροχοπτώσεις σταμάτησαν, η περιοχή αποξηράθηκε και οι αμμόλοφοι επικράτησαν. Τα δέντρα σχηματίζουν ένα άγονο αρχαίο δάσος από άψυχα δέντρα, παγωμένα όσο και πριν από χίλια χρόνια, πριν δηλαδή αλλάξει το κλίμα.
Το Καμπουριασμένο Δάσος της Πολωνίας.
Ένα πολύ περίεργο δάσος βρίσκεται κοντά στο Nowe Czarnowo της Δυτικής Πομερανίας στην Πολωνία. Στα πολωνικά ονομάζεται Krzywy Las και αποτελείται από περίπου 400 πευκόδεντρα με κυρτό κορμό. Τα πεύκα μεγαλώνουν με μια στροφή 90 μοιρών στη βάση των κορμών τους. Όλα τα δέντρα είναι λυγισμένα προς τα βόρεια. Τα στραβά δέντρα φυτεύτηκαν γύρω στο 1930, όταν η περιοχή ήταν μέσα στη γερμανική επαρχία της Πομερανίας. Πιστεύεται ότι κάποια ανθρώπινη τεχνική δημιούργησε το σχήμα των δέντρων, αν και μέχρι σήμερα δεν έχουν αποκαλυφθεί, ούτε η μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε ούτε το κίνητρο των ανθρώπων που "λύγισαν" τα πεύκα.
Το Δάσος των αγριομηλιών στο Καζακστάν.
Το Δάσος των Άγριων Μήλων ήταν άγνωστο στον κόσμο πριν το ανακαλύψει το 1830 ο Γερμανοεσθονός βοτανολόγος Carl Frederich von Lebedour. Βρίσκεται στα βάθη μιας οροσειράς που σήμερα ανήκει στο Καζακστάν και στη μέση του δάσους απλώνεται η πρωτεύουσα της χώρας, το Almaty (το οποίο σημαίνει «η πατρίδα των μήλων»). Το καλό της τοποθεσίας είναι ότι βρίσκεται κοντά στην πόλη και έτσι είναι προσιτή για τους επιστήμονες, αλλά το αρνητικό είναι ότι η πόλη καταπατά ολοένα και περισσότερο το δάσος. Τα μήλα του δάσους ξεχωρίζουν για την ποικιλομορφία τους και θα τα βρείτε σε ποικιλία μεγεθών και χρωμάτων. Το παράδοξο είναι πως καμία από αυτές τις ποικιλίες δεν έχει υποστεί μεταλλάξεις από ασθένειες ή έντομα, αλλά είναι έτοιμα σα να τα έχετε πάρει από τον πάγκο του μανάβικου.
Το Μεγάλο Banyan στην Ινδία.
Το Μεγάλο Banyan ή Dodda Alada Mara είναι ένα δέντρο banyan που βρίσκεται στο χωριό Kettohalli, κοντά στην Καλκούτα της Ινδίας. Ήταν το μεγαλύτερο δέντρο στον κόσμο από την άποψη του θόλου που σχηματίζει και εκτιμάται ότι είναι περίπου 250 ετών. Το δέντρο ασθένησε αφού χτυπήθηκε από κεραυνό και το 1925 η μέση του κόπηκε για να μείνει το υπόλοιπο υγιές. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία αμέτρητων κλαδιών που απλώνονται γύρω από το δέντρο. Έχει χτιστεί ένας δρόμος 330 μέτρων, αλλά το Μεγάλο Banyan συνεχίζει να απλώνεται πέρα από αυτόν. Υπάρχουν αναφορές για το δέντρο σε κάποια ταξιδιωτικά βιβλία από τον 19ο αιώνα, ενώ έπαθε ζημιές από δύο κυκλώνες το 1884 και το 1886. Με τις αναρίθμητες εναέριες ρίζες του, το Μεγάλο Banyan μοιάζει περισσότερο με δάσος παρά με δέντρο.
Το Λεμονοδάσος του Πόρου.
Δε γίνεται να μην κάνουμε αναφορά στο ελληνικό Λεμονοδάσος στο νησί του Πόρου. Πρόκειται για ένα δάσος άγριων λεμονιών που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για ποιητές και συγγραφείς. Από ψηλά η θέα που παρουσιάζει το Λεμονοδάσος είναι πανοραμική. Έχει πάνω από 30.000 λεμονιές και πορτοκαλιές και διάσπαρτες ταβερνούλες. Είναι ξακουστό σε όλο τον κόσμο και δεν απέχει και πολύ από τις πανέμορφες παραλίες του νησιού. Επίσης το δάσος έχει μικρές φυσικές πηγές νερού. Καταπράσινες οι λεμονιές τον Αύγουστο, πρασινοκίτρινες όταν ήταν φορτωμένες με τους καρπούς τους, και γεμάτες άνθη την άνοιξη, αποτελούν ιδανικό τόπο για ρομαντικούς περιπάτους. Το Λεμονοδάσος είναι ίσως η πιο διαφημισμένη περιοχή του Πόρου στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο.
Το Κόκκινο Δάσος του Τσερνομπίλ.
Το "Κόκκινο Δάσος" βρίσκεται μέσα στα 10 χιλιόμετρα (6,2 μίλια) που περιβάλουν το πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ, κοντά στην πόλη φάντασμα Pripyat, της Ουκρανίας. Μετά το πυρηνικό ατύχημα του Τσερνομπίλ στις 26 Απριλίου 1986, όλη η γύρω περιοχή αποκλείστηκε. Το πυρηνικό δυστύχημα δημιούργησε μια έρημη περιοχή βουτηγμένη στη ραδιενέργεια. Η ζώνη αυτή, μια περιοχή με ακτίνα 30 χιλιομέτρων από το Τσερνομπίλ, πιστεύεται πως είναι μια έρημη χώρα, ανεπανόρθωτα δηλητηριασμένη από στρόντιο και καίσιο. Ωστόσο η πραγματικότητα, τουλάχιστον επιφανειακά, είναι εντυπωσιακά διαφορετική. Η Φύση, 28 χρόνια μετά, καταφέρνει να βρει τον δρόμο της μέσα από το σπασμένο τσιμέντο. Στο αποκαλούμενο "Κόκκινο Δάσος" της νεκρής ζώνης, τα επίπεδα της ραδιενέργειας είναι σήμερα έως και ένα ρέντγκεν, πάνω από 50.000 φορές υψηλότερα από τα συνήθη επίπεδα. Κι όμως εδώ, μεγάλα ζώα, όπως ελάφια, άγρια άλογα και αγριογούρουνα, φαίνεται να απολαμβάνουν μια φυσιολογική διάρκεια ζωής. Το εντυπωσιακό είναι πως τα περισσότερα από τα ζώα, με την εξαίρεση των άγριων αλόγων που μεταφέρθηκαν εκεί για να τρώνε το ραδιενεργό γρασίδι ώστε να αποφεύγονται οι πυρκαγιές, επέστρεψαν στη ζώνη μόνα τους.
Η πιο πρόσφατη απογραφή των αρχών έδειξε πως η ζώνη είναι το σπίτι 66 διαφορετικών ειδών θηλαστικών, που περιλαμβάνουν 7.000 αγριογούρουνα, 600 λύκους, 3.000 ελάφια, 1.500 κάστορες, 1.200 αλεπούδες, 14 λύγκες και αρκετές χιλιάδες μεγάλα ελάφια. Στην περιοχή υπολογίζεται επίσης ότι κατοικούν 280 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία είναι σπάνια και κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Από το 1986, ο πληθυσμός των αγριόχοιρων στο δάσος έχει στην κυριολεξία "εκραγεί". Η περιοχή είναι το σπίτι για μια μεγάλη ποικιλία άγριων ειδών, συμπεριλαμβανομένων πελαργών, λύκων, καστόρων, κ.α. Πουλιά έχουν παρατηρηθεί να φωλιάζουν στα κτήρια των πυρηνικών αντιδραστήρων και πολλά απειλούμενα είδη έχουν εντοπιστεί να βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Το 2001, μία καφέ αρκούδα φωτογραφήθηκε στους δρόμους της εγκαταλειμένης πόλης Pripyat. Το 2002, ένας νεαρός μπούφος, ένας από τα 100 μόλις άτομα που πιστεύεται ότι ζουν σε όλη την Ουκρανία, είχε φτιάξει την φωλιά του σε ένα εγκαταλελειμμένο εκσκαφέα στο "Κόκκινο Δάσος", και επίσης, ένα θαλασσαετός έκανε το ίδιο τρία μίλια από το εργοστάσιο. Το 2005, ένα κοπάδι από 21 σπάνια άλογα του Przewalski δραπέτευσαν από την αιχμαλωσία, βρήκαν καταφύγιο στην περιοχή, και έχουν αυξηθεί πλέον σε 64.
Ανεξάρτητα από την ειδυλλιακή εικόνα που εμφανίζει το δάσος η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής έχει επηρεαστεί δραματικά από τη ραδιενεργό μόλυνση. Στα χρόνια μετά την καταστροφή, υπήρξαν πολλές αναφορές για μεταλλαγμένα ζώα, αλλά καμία απόδειξη δεν υπάρχει πως έχει επηρεαστεί η γενετική εξέλιξη κάποιου είδους, εκτός από τον αλβινισμό σε χελιδόνια και τα υπανάπτυκτα φτερά της ουράς κάποιων πτηνών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μεταλλαγμένα ζώα συνήθως πεθαίνουν γρήγορα στην άγρια φύση. Η Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνομπίλ περιλαμβάνει πλέον περισσότερα από 1.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα της βόρειας και της νότιας Ουκρανίας και της Λευκορωσίας, ένα μείγμα βιότοπων με δάση, βάλτους, λίμνες και ποτάμια.
Η πιο πρόσφατη απογραφή των αρχών έδειξε πως η ζώνη είναι το σπίτι 66 διαφορετικών ειδών θηλαστικών, που περιλαμβάνουν 7.000 αγριογούρουνα, 600 λύκους, 3.000 ελάφια, 1.500 κάστορες, 1.200 αλεπούδες, 14 λύγκες και αρκετές χιλιάδες μεγάλα ελάφια. Στην περιοχή υπολογίζεται επίσης ότι κατοικούν 280 είδη πουλιών, πολλά από τα οποία είναι σπάνια και κινδυνεύουν να εξαφανιστούν.
Από το 1986, ο πληθυσμός των αγριόχοιρων στο δάσος έχει στην κυριολεξία "εκραγεί". Η περιοχή είναι το σπίτι για μια μεγάλη ποικιλία άγριων ειδών, συμπεριλαμβανομένων πελαργών, λύκων, καστόρων, κ.α. Πουλιά έχουν παρατηρηθεί να φωλιάζουν στα κτήρια των πυρηνικών αντιδραστήρων και πολλά απειλούμενα είδη έχουν εντοπιστεί να βρίσκουν καταφύγιο εκεί. Το 2001, μία καφέ αρκούδα φωτογραφήθηκε στους δρόμους της εγκαταλειμένης πόλης Pripyat. Το 2002, ένας νεαρός μπούφος, ένας από τα 100 μόλις άτομα που πιστεύεται ότι ζουν σε όλη την Ουκρανία, είχε φτιάξει την φωλιά του σε ένα εγκαταλελειμμένο εκσκαφέα στο "Κόκκινο Δάσος", και επίσης, ένα θαλασσαετός έκανε το ίδιο τρία μίλια από το εργοστάσιο. Το 2005, ένα κοπάδι από 21 σπάνια άλογα του Przewalski δραπέτευσαν από την αιχμαλωσία, βρήκαν καταφύγιο στην περιοχή, και έχουν αυξηθεί πλέον σε 64.
Ανεξάρτητα από την ειδυλλιακή εικόνα που εμφανίζει το δάσος η χλωρίδα και η πανίδα της περιοχής έχει επηρεαστεί δραματικά από τη ραδιενεργό μόλυνση. Στα χρόνια μετά την καταστροφή, υπήρξαν πολλές αναφορές για μεταλλαγμένα ζώα, αλλά καμία απόδειξη δεν υπάρχει πως έχει επηρεαστεί η γενετική εξέλιξη κάποιου είδους, εκτός από τον αλβινισμό σε χελιδόνια και τα υπανάπτυκτα φτερά της ουράς κάποιων πτηνών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα μεταλλαγμένα ζώα συνήθως πεθαίνουν γρήγορα στην άγρια φύση. Η Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνομπίλ περιλαμβάνει πλέον περισσότερα από 1.600 τετραγωνικά χιλιόμετρα της βόρειας και της νότιας Ουκρανίας και της Λευκορωσίας, ένα μείγμα βιότοπων με δάση, βάλτους, λίμνες και ποτάμια.
Το δάσος με τις γραμμένες Οξυές στην Φθιώτιδα.
Υπάρχει τελικά μια "καταραμένη" Ελλάδα, ελάχιστα γνωστή. Αποκαλείται "καταραμένη" γιατί είναι σαν να την έχουν καταραστεί να βρίσκεται στην αφάνεια, κρυμμένη μέσα σε αγκαλιές βουνών και δασών, όπου το μόνο αγαθό που έχει σε αφθονία είναι η άγρια ομορφιά των τοπίων της. Πόσοι αλήθεια γνωρίζουν την ύπαρξη της "Γραμμένης Οξυάς"; Ελάχιστοι. Κι όμως. Πρόκειται για έναν εκτεταμένο ορεινό όγκο στα σύνορα των νομών Αιτωλοακαρνανίας, Φθιώτιδας και Ευρυτανίας, ο οποίος περιβάλλεται από τους "γίγαντες" Βαρδούσια και Γκιώνα στα νοτιοανατολικά, Βελούχι (Τυμφρηστό) στα βόρεια, Καλιακούδα στα δυτικά και Κράβαρα στα νότια. Η φυτογεωγραφική σημασία του είναι σπουδαία, γιατί είναι κατάφυτο με έλατα και οξιές. Στο βουνό αυτό υπάρχει το νοτιότερο δάσος της οξυάς στην Ευρώπη εκτάσεως περίπου 8.500 στρεμμάτων, εντελώς αποκομμένο από τα βορειότερα δάση οξυάς της χώρας μας. Από την οξυά άλλωστε πήρε και την ονομασία το βουνό.
Ένας χαριτωμένος θρύλος αναφέρει πως η οξυά και ο έλατος ήταν αδέλφια και ταξίδεψαν κάποτε από το Βορά προς το Νότο. Διάβηκαν χώρες και βουνά κι ύστερα από ένα μακρύ ταξίδι έφτασαν στον τόπο μας. Η οξυά μετά από τόσες ανηφόρες στα κακοτράχαλα βουνά της Πίνδου, των Τζουμέκων και των Άγραφων απόκαμε από την κούραση. Κάποτε έφθασαν στην οξυά (Σαράνταινα) και έριξε άγκυρα: «Ως εδώ και μη παρέκι» φωνάζει κατάκοιτη στον αδελφό της. Ο Έλατος προσπάθησε να την καταφέρει να συνεχίσουν το ταξίδι και τι πλάνα λόγια δεν της είπε και τι λουλούδια δεν της έταξε! Άδικα όμως την παρακαλούσε, ούτε βήμα δεν έκανε πιο πέρα. Αυτός συνέχισε μοναχός του και έφθασε μέχρι τον Ταύγετο, ενώ η οξυά ρίζωσε για πάντα στο βουνό της Γραμμένης Οξυάς. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το σημερινό όνομα του βουνού το χάρισε το σπαθί των κλεφτών. Οι αρματολοί και οι κλέφτες, διερχόμενοι χειμώνα από την χιονισμένη Οξυά, όπου το παχύ στρώμα του χιονιού έφτανε ως τα κλαδιά των πανύψηλων δέντρων της οξυάς, έγραφαν με τα σπαθιά τους στους λείους φλοιούς των δέντρων τα ονόματά τους και άλλα συνθηματικά. Όταν το χιόνι έλιωνε τα γράμματα φαινόντουσαν ψηλά, εκεί όπου δεν ήταν δυνατό να φθάσει κάποιος και να γράψει χωρίς το χιόνι. Με αυτόν τον τρόπο και με το πέρασμα του χρόνου, πολλές οξυές βρέθηκαν γραμμένες στην κυριολεξία σαν βιβλία. Από το γεγονός αυτό, το διάσελο εκείνο του βουνού με τις γραμμένες οξυές πήρε το όνομα Γραμμένη Οξυά. Παρόμοια είναι και μια άλλη άποψη κατά την οποία συνδέεται η ονομασία του χωριού με τον Αρβανιτοκλέφτη, Τσαμ Καλόγερο. Στην περιοχή λημέριαζε κάποιο καλοκαίρι ο περίφημος κλέφτης Τσαμ Καλόγερος με τα παλικάρια του. Ξαφνικά σηκώθηκε δυνατός αέρας που έγινε ανεμοστρόβιλος, κάτι πρωτόφανο και πρωτάκουστο. Ο Τσαμ Καλόγερος και όσοι από τους συντρόφους του πρόλαβαν, αγκάλιασαν μια ακλόνητη οξυά και κατάφεραν να γλιτώσουν. Ο Τσαμ Καλόγερος δοξάζοντας το Θεό για την σωτηρία τους, βγάζει το μαχαίρι του και χαράζει στην οξυά με βαθιά γράμματα το όνομά του και την ημερομηνία. Η οξυά από τότε ονομάστηκε "Γραμμένη Οξυά". Μια άλλη παράδοση συνδέει την ονομασία με τον θάνατο του κλέφτη Τσαμ Καλόγερου. Ο Καπετάν Καλόγερος μονομάχησε με έναν Τούρκο Πασά τον οποίο νίκησε αλλά ο ίδιος πληγώθηκε θανάσιμα. Τότε τον μετέφεραν στην Σιτίστα (σημερινή Γραμμένη Οξυά) για να περιποιηθούν τις πληγές του. Ο ίδιος όμως κατάλαβε τον θάνατό του να έρχεται και ζήτησε να τον πάνε στο αγαπημένο του βουνό, στην Οξυά, όπου ήταν τα λημέρια του. Εκεί ξεψύχησε. Τον έθαψαν στον ίσκιο μιας μεγαλόπρεπης οξυάς, στον κορμό της οποίας χάραξαν το όνομα του και την ημερομηνία θανάτου του. Αυτό το δέντρο-τάφος ήταν η "Γραμμένη Οξυά" όνομα που χάρισε μετέπειτα και στο χωριό.
Το έθιμο να γράφουν τα ονόματά τους οι κάτοικοι και οι περαστικοί από το δάσος συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, κι έτσι σε πολλά υπεραιωνόβια δέντρα βλέπει κανείς ονόματα και ημερομηνίες από το 1800 έως το 2014. Στο δάσος αυτό ο πεζοπόρος θα δει ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λύκους, κι αν είναι τυχερός μπορεί να συναντήσει και αρκούδες, καθώς το βουνό αποτελεί το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης αυτού του μεγαλειώδους θηλαστικού στην Ευρώπη. Και ταυτόχρονα μπορεί να χαράξει το όνομά του στους κορμούς της Οξυάς δίπλα σε ονόματα ανθρώπων που περιδιάβηκαν το δάσος αυτό δύο ή και τρεις αιώνες πριν.
Ένας χαριτωμένος θρύλος αναφέρει πως η οξυά και ο έλατος ήταν αδέλφια και ταξίδεψαν κάποτε από το Βορά προς το Νότο. Διάβηκαν χώρες και βουνά κι ύστερα από ένα μακρύ ταξίδι έφτασαν στον τόπο μας. Η οξυά μετά από τόσες ανηφόρες στα κακοτράχαλα βουνά της Πίνδου, των Τζουμέκων και των Άγραφων απόκαμε από την κούραση. Κάποτε έφθασαν στην οξυά (Σαράνταινα) και έριξε άγκυρα: «Ως εδώ και μη παρέκι» φωνάζει κατάκοιτη στον αδελφό της. Ο Έλατος προσπάθησε να την καταφέρει να συνεχίσουν το ταξίδι και τι πλάνα λόγια δεν της είπε και τι λουλούδια δεν της έταξε! Άδικα όμως την παρακαλούσε, ούτε βήμα δεν έκανε πιο πέρα. Αυτός συνέχισε μοναχός του και έφθασε μέχρι τον Ταύγετο, ενώ η οξυά ρίζωσε για πάντα στο βουνό της Γραμμένης Οξυάς. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, το σημερινό όνομα του βουνού το χάρισε το σπαθί των κλεφτών. Οι αρματολοί και οι κλέφτες, διερχόμενοι χειμώνα από την χιονισμένη Οξυά, όπου το παχύ στρώμα του χιονιού έφτανε ως τα κλαδιά των πανύψηλων δέντρων της οξυάς, έγραφαν με τα σπαθιά τους στους λείους φλοιούς των δέντρων τα ονόματά τους και άλλα συνθηματικά. Όταν το χιόνι έλιωνε τα γράμματα φαινόντουσαν ψηλά, εκεί όπου δεν ήταν δυνατό να φθάσει κάποιος και να γράψει χωρίς το χιόνι. Με αυτόν τον τρόπο και με το πέρασμα του χρόνου, πολλές οξυές βρέθηκαν γραμμένες στην κυριολεξία σαν βιβλία. Από το γεγονός αυτό, το διάσελο εκείνο του βουνού με τις γραμμένες οξυές πήρε το όνομα Γραμμένη Οξυά. Παρόμοια είναι και μια άλλη άποψη κατά την οποία συνδέεται η ονομασία του χωριού με τον Αρβανιτοκλέφτη, Τσαμ Καλόγερο. Στην περιοχή λημέριαζε κάποιο καλοκαίρι ο περίφημος κλέφτης Τσαμ Καλόγερος με τα παλικάρια του. Ξαφνικά σηκώθηκε δυνατός αέρας που έγινε ανεμοστρόβιλος, κάτι πρωτόφανο και πρωτάκουστο. Ο Τσαμ Καλόγερος και όσοι από τους συντρόφους του πρόλαβαν, αγκάλιασαν μια ακλόνητη οξυά και κατάφεραν να γλιτώσουν. Ο Τσαμ Καλόγερος δοξάζοντας το Θεό για την σωτηρία τους, βγάζει το μαχαίρι του και χαράζει στην οξυά με βαθιά γράμματα το όνομά του και την ημερομηνία. Η οξυά από τότε ονομάστηκε "Γραμμένη Οξυά". Μια άλλη παράδοση συνδέει την ονομασία με τον θάνατο του κλέφτη Τσαμ Καλόγερου. Ο Καπετάν Καλόγερος μονομάχησε με έναν Τούρκο Πασά τον οποίο νίκησε αλλά ο ίδιος πληγώθηκε θανάσιμα. Τότε τον μετέφεραν στην Σιτίστα (σημερινή Γραμμένη Οξυά) για να περιποιηθούν τις πληγές του. Ο ίδιος όμως κατάλαβε τον θάνατό του να έρχεται και ζήτησε να τον πάνε στο αγαπημένο του βουνό, στην Οξυά, όπου ήταν τα λημέρια του. Εκεί ξεψύχησε. Τον έθαψαν στον ίσκιο μιας μεγαλόπρεπης οξυάς, στον κορμό της οποίας χάραξαν το όνομα του και την ημερομηνία θανάτου του. Αυτό το δέντρο-τάφος ήταν η "Γραμμένη Οξυά" όνομα που χάρισε μετέπειτα και στο χωριό.
Το έθιμο να γράφουν τα ονόματά τους οι κάτοικοι και οι περαστικοί από το δάσος συνεχίζεται μέχρι τις μέρες μας, κι έτσι σε πολλά υπεραιωνόβια δέντρα βλέπει κανείς ονόματα και ημερομηνίες από το 1800 έως το 2014. Στο δάσος αυτό ο πεζοπόρος θα δει ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λύκους, κι αν είναι τυχερός μπορεί να συναντήσει και αρκούδες, καθώς το βουνό αποτελεί το νοτιότερο σημείο εξάπλωσης αυτού του μεγαλειώδους θηλαστικού στην Ευρώπη. Και ταυτόχρονα μπορεί να χαράξει το όνομά του στους κορμούς της Οξυάς δίπλα σε ονόματα ανθρώπων που περιδιάβηκαν το δάσος αυτό δύο ή και τρεις αιώνες πριν.
Το δάσος των αυτόχειρων στην Ιαπωνία.
Η "Θάλασσα των Δένδρων" ή Aokigahara είναι ένα δάσος που βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του Φούτζι στην Ιαπωνία. Το δάσος περιέχει μια σειρά από κρυμμένα σπήλαια και γιγαντιαία δέντρα. Είναι πολύ σκοτεινό και έχει πυκνή βλάστηση, έτσι ώστε το μόνο φως που μπορεί να δει μέσα στο δάσος είναι μια βροχή από ηλιαχτίδες. Η "Θάλασσα των Δένδρων" έχει αποκτήσει τη φήμη για δύο πράγματα: για την μαγευτική θέα του Όρους Φούτζι και για τις αυτοκτονίες. Κάθε χρόνο οι αρχές ανασύρουν περισσότερα από 100 πτώματα, τα οποία βρίσκουν να κρέμονται από τα κλαδιά των δέντρων. Τα μακάβρια σημάδια είναι διάσπαρτα παντού. Απομεινάρια ρούχων στο έδαφος, θηλιές στα δέντρα, προσωπικά αντικείμενα, ακόμα και σκελετούς κρυμμένους στην πυκνή βλάστηση, μπορεί να συναντήσει ένας επισκέπτης του δάσους Aokigahara. Κάποιες φορές υπάρχουν και μηνύματα που άφησαν πίσω τους οι αυτόχειρες και παρακαλούν να μην τους αναζητήσουν. Δεν υπάρχουν επί του παρόντος αξιόπιστα στατιστικά στοιχεία για το συνολικό αριθμό των αυτοκτονιών στο δάσος. Ωστόσο, το 2004, 108 πτώματα βρέθηκαν στο Aokigahara. Τα τελευταία χρόνια, η ιαπωνική κυβέρνηση έχει σταματήσει τη δημοσιοποίηση του αριθμού των αυτοκτονιών στο δάσος. Το 2010, αναφέρθηκε ότι 247 άνθρωποι αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν στη "Θάλασσα των Δένδρων", αλλά μόνο το 54 το πέτυχε. Το ποσοστό των αυτοκτονιών έχει οδηγήσει τις κρατικές αρχές να τοποθετήσουν πινακίδες στο δάσος, στα ιαπωνικά και τα αγγλικά, οι οποίες παροτρύνουν τους ανθρώπους να επανεξετάσουν τις προθέσεις τους. Κάθε χρόνο, μια ομάδα αστυνομικών και εθελοντών διεξάγει ετήσια έρευνα μέσα στο δάσος για να εντοπίσει αυτόχειρες και να συλλέξει μακάβρια ευρήματα. Η "Θάλασσα των Δένδρων" φέρεται να είναι η δεύτερη πιο δημοφιλής τοποθεσία αυτοκτονιών στον κόσμο μετά την "Golden Gate Bridge" του Σαν Φρανσίσκο. Είναι περίεργο και αποτελεί μάλιστα αντικείμενο μακροχρόνιων ερευνών τι είναι αυτό που οδηγεί τόσους πολλούς ανθρώπους να δώσουν τέλος στην ζωή τους σε ένα τόσο πανέμορφο δάσος, που αποτελεί ύμνο στην ζωή. Άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου...
Το δάσος με τις τελευταίες καστανιές στην Αμερική.
Η «σήψη της καστανιάς» είναι μια καταστροφική ασθένεια που έπληξε την αμερικανική καστανιά και προκάλεσε την μαζική εξαφάνιση του δέντρου από τις ανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Η ασθένεια εισήχθη τυχαία στη Βόρεια Αμερική γύρω στο 1900, είτε μέσω εισαγόμενης ξυλείας καστανιάς ή μέσω εισαγόμενων δενδρυλλίων καστανιάς. Μέχρι το 1940, σχεδόν το σύνολο των αμερικανικών καστανιών είχαν εξαφανιστεί. Η ασθένεια προκλήθηκε από τον μύκητα Cryphonectria parasitica και κατέστρεψε περίπου 4 δισεκατομμύρια αμερικανικής καστανιάς (Castanea dentata - Καστανιά η οδοντωτή). Το μόνο υπολειπόμενο δάσος αμερικανικής καστανιάς ονομάζεται Chestnut Hills και βρίσκεται κοντά στο Δυτικό Σάλεμ, στο Ουισκόνσιν. Περίπου 2.500 καστανιές σε 60 στρέμματα γης. Οι καστανιές αυτές είναι οι απόγονοι μιας ντουζίνας δέντρων που φυτεύτηκαν από τον Martin Hicks στα τέλη του 1800. Τα δέντρα βρίσκονταν στα δυτικά του φυσικού εύρους εξάπλωσης της αμερικανικής καστανιάς, έτσι ώστε αρχικά να καταφέρουν να ξεφύγουν από την επίθεση της μάστιγας. Ωστόσο, το 1987, οι επιστήμονες βρήκαν το μύκητα στα δέντρα και το σαράκι έχει σιγά-σιγά σκοτώνει το δάσος. Οι επιστήμονες εργάζονται πυρετωδώς επί χρόνια προσπαθώντας να σώσουν το Chestnut Hills, καθώς αυτό αποτελεί ένα μνημείο της χλωρίδας της Αμερικής.
Το αρχέγονο δάσος της Νορβηγίας.
Το δάσος Trillemarka - Rollagsfjell καταλαμβάνει 147 km² και βρίσκεται στην επαρχία Buskerud, της Νορβηγίας. Στις 13 του Δεκέμβρη του 2002 ανακηρύχθηκε εθνικό πάρκο καθώς αποτελεί το τελευταία αρχέγονο δάσος της Νορβηγίας. Το δάσος περιλαμβάνει ανέγγιχτες από τον άνθρωπο κοιλάδες, ποτάμια, λίμνες, και πολύ παλιά δέντρα. Αποτελεί το σπίτι για 93 σπάνια και απειλούμενα είδη πανίδας και αγνώστου ακόμη αριθμού ειδών χλωρίδας. Η περιοχή είναι μία από τις λίγες άθικτες δασικές εκτάσεις στον κόσμο. Επί του παρόντος, περίπου το 75% του Trillemarka - Rollagsfjell έχει προστατευθεί από την Νορβηγική κυβέρνηση, και υπάρχει μια έντονη διαμάχη στη Νορβηγία για το πόσο το υπόλοιπο της γης θα πρέπει να προστατευθεί για τις μελλοντικές γενιές. Φαίνεται ότι η Νορβηγία έχει μείνει πίσω από τις γειτονικές της χώρες στον τομέα της προστασίας των δασών.
Το Waipoua Forest της Νέας Ζηλανδίας.
Το δάσος Waipoua διατηρεί μερικά από τα καλύτερα παραδείγματα δασικής βλάστησης "kauri" στην Νέα Ζηλανδία . Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι δύο από τα μεγαλύτερα δέντρα "kauri", το Tane Mahuta (ηλικίας μεταξύ 1.250 και 2.500 ετών) και το Te Matua Ngahere (ηλικίας 2.000 έως 3.000 ετών), ζούν εδώ. Το "Waipoua Forest" αγοράστηκε από τους ιθαγενείς Μαορί το 1876 για λίγο πάνω από £2.000. Εκείνη την εποχή κάλυπτε περίπου 80 τετραγωνικά χιλιόμετρα (31 τετραγωνικά μίλια). Το δάσος ανακηρύχθηκε προστατευόμενο το 1952, αλλά δυστυχώς η υλοτομία συνεχίστηκε μέχρι την δεκαετία του 1970. Μια δασική πυρκαγιά απείλησε το δάσος στις αρχές του 2007. Η φωτιά ξέσπασε την 1η Φεβρουαρίου όταν κάποιος είχε την "ιδέα" να μαγειρέψει μύδια σε μια κοντινή παραλία. Η φωτιά κατέστρεψε πάνω από 2 τετραγωνικά χιλιόμετρα (0,77 τετραγωνικά μίλια) αρχέγονου δάσους. Μια κοινότητα που βασίζεται στον εθελοντισμό, η Waipoua Forest Trust, βοηθά στη προστασία του δάσους.
Το δάσος με τους μαθουσάλες στην Σιέρα Νεβάδα.
Το "Inyo National Forest" είναι ένας Εθνικός Δρυμός που καλύπτει μέρη της οροσειράς της ανατολικής Σιέρα Νεβάδα και των Λευκών Ορέων στα σύνορα της Καλιφόρνια και της Νεβάδα. Το δάσος πέρα από την απαράμιλλη ομορφιά του και την μοναδική βιοποικιλότητά του φιλοξενεί μερικούς από τους αρχαιότερους ζωντανούς οργανισμούς της Γης, τα δέντρα Μαθουσάλες.
Με το όνομα Μαθουσάλα (Methuselah) είναι γνωστός ο αρχαιότερος μη-κλωνικός ζωντανός οργανισμός της Γης. Πρόκειται για μία πεύκη του είδους Πεύκη η μακραίωνη (Pinus longaeva) και βρίσκεται στην περιοχή των Λευκών Ορέων της Καλιφόρνια, στο ομώνυμο με το δέντρο άλσος του Εθνικού δρυμού Inyo. Η ανακάλυψή του έγινε το 1957, από τους Έντμουντ Σούλμαν και Τομ Χάρλαν, και η εκτίμησή τους ήταν πως το δέντρο είχε ηλικία, εκείνη την εποχή, 4.789 ετών (κάτι που σημαίνει πως φύτρωσε το 2832 π.Χ.). Πήρε το όνομά του από τον Μαθουσάλα, που είναι ο μακροβιότερος άνθρωπος που αναφέρεται στην Βίβλο και όπου αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι έζησε 969 έτη. Η ακριβής θέση του δέντρου, σε υψόμετρο μεταξύ 2.900 και 3.000 μέτρων, κρατείται μυστική, για να προστατευθεί από πιθανούς βανδαλισμούς. Αιτία υπήρξε η κοπή του δέντρου "Προμηθέας", το 1964, όταν για την μελέτη του έγινε διαγώνια τομή στον κορμό του, καταστρέφοντας τον οργανισμό. Ο Προμηθέας είχε εκείνη την εποχή ηλικία μεγαλύτερη των 4.844 ετών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου