Κριτική της κριτικής του Ριζοσπαστικού Αριστερού Μετώπου!

Οσο ωριμάζει η ιδέα του Aριστερού αντικαπιταλιστικού - αντιιμπεριαλιστικού Μετώπου άλλο τόσο προβάλλονται προσχηματικά ή πραγματικά επιχειρήματα εναντίον του, είτε τοποθετήσεις που το παρεμποδίζουν να αναπτύξει τη δυναμική που εμπεριέχει.

Του Γιώργου Ρούση.

Καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία".

*Κατ' αρχήν υπάρχουν εκείνοι που αντιπαραθέτουν σε αυτό το Μέτωπο ένα ακίνδυνο, για το υπεύθυνο για τη σημερινή κατάντια σύστημα, «κεντροαριστερό» αντιμνημονιακό Μέτωπο, το οποίο ούτε καν την αφαίρεση της θηλιάς που μας έχουν κρεμάσει δεν επιδιώκει να πετάξει, μια και δεν θέτει θέμα παύσης πληρωμής του χρέους, εξόδου από το ευρώ, ρήξης με την Ε.Ε., εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης των τραπεζών.

*Ενα δεύτερος τρόπος άρνησης του Μετώπου είναι η ταύτισή του με συμφωνία στήριξης των θέσεων μιας εκ των συνιστωσών της αριστεράς. Στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για Μέτωπο, αλλά για επιδίωξη καπελώματος των υπόλοιπων δυνάμεων, αντί μιας προσπάθειας κατάκτησης στην πράξη της ηγεμονίας ανάμεσά τους.

*Ενα τρίτος τρόπος άρνησης του Μετώπου είναι η ταύτισή του με την πραγματικά αδύνατη αυτή τη στιγμή ενότητα των δυνάμεων της αριστεράς. Αλλά άλλο πράγμα η ενότητα και άλλο το Μέτωπο, στο οποίο η κάθε συνιστώσα θα διατηρεί την αυτοτελή οργανωτική της ύπαρξη, αλλά και το δικαίωμα κριτικής απέναντι στις άλλες.

*Ενα τέταρτο μάλλον προσχηματικό επιχείρημα κατά του Μετώπου, εντάσσεται στη λογική του ή όλα ή τίποτα, ή διαφορετικά στη λογική μέχρι τη σοσιαλιστική επανάσταση ακόμη και η πιο ριζοσπαστική μεταρρύθμιση είναι ανώφελη. Από αυτήν την οπτική γωνία το Μέτωπο κατηγορείται ως ρεφορμιστικό, κατηγορείται ότι εντάσσεται στη λογική του πιο ανθρώπινου καπιταλισμού.

Στην πραγματικότητα ένα Μέτωπο με αντικαπιταλιστικό αντιιμπεριαλιστικό περιεχόμενο, λαμβάνοντας υπόψη ότι το επίπεδο συνειδητότητας των λαϊκών μαζών, και δη της εν δυνάμει πρωτοπόρας επαναστατικής δύναμης, της εργατικής τάξης, δεν είναι άμεσα τέτοιο ώστε αυτή να απαιτεί και να αγωνίζεται για τον σοσιαλισμό, διευκολύνει αυτόν τον μετασχηματισμό, τον φέρνει πιο κοντά, αποτελεί θετικό βήμα στη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητάς του, αποτελεί νίκη στα σημεία πριν το τελικό knockout -επανάσταση απέναντι στο κεφάλαιο.

*Ενα πέμπτο επιχείρημα προβάλλει την αναγκαιότητα συγκρότησης αυτού του Μετώπου πρώτα σε κοινωνικό επίπεδο, και αφού επιτευχθεί αυτό, την πολιτική συγκρότησή του. Εν προκειμένω το κοινωνικό αντιπαραβάλλεται στο πολιτικό, αντί να αντιμετωπίζονται στη διαλεκτική τους αλληλεξάρτηση, ενώ ταυτόχρονα υιοθετείται η άποψη ότι το κοινωνικό από μόνο του δίχως πολιτική έκφραση, είναι ικανό να αντιταχθεί αποτελεσματικά στον καπιταλισμό.

Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και η κριτική που αντιπαραθέτει την «από τα κάτω» ή κινηματική συγκρότηση του Μετώπου με την «από τα πάνω» συγκρότηση του.

Εν προκειμένω πρόκειται για ακόμη μια αντιδιαλεκτική συλλογιστική που απολυτοποιεί το ρόλο του αυθόρμητου, για μια συλλογιστική που παραβλέπει τη διαλεκτική σχέση ανάμεσα, για παράδειγμα, στα σοβιέτ και το μπολσεβίκικο κόμμα, παραβλέπει ότι ο Μαρξ εντόπιζε ως θεμελιακή αιτία της αποτυχίας της Παρισινής Κομμούνας τη μη ύπαρξη προλεταριακού-κομμουνιστικού κόμματος.

*Υπάρχουν όμως και τοποθετήσεις που δίχως να αρνούνται το Μέτωπο, αντικειμενικά περιορίζουν την εμβέλεια και τη δυναμική του.

Ετσι ορισμένοι προβάλλουν τη δημιουργία του Μετώπου μέσω παρθενογένεσης, από «άφθαρτες» δυνάμεις, πέρα αν όχι ενάντια στις ήδη υπάρχουσες συγκροτημένες αριστερές δυνάμεις. Όμως η διαλεκτική και πάλι απαιτεί τη γέννηση του καινούριου μέσα από το παλιό, στοιχεία του οποίου δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνει το καινούριο. Ακόμη αυτή η συλλογιστική δεν λαμβάνει υπόψη της ότι «άφθαρτοι» αριστεροί δεν υπάρχουν, και ακόμη το ότι το Μέτωπο κινδυνεύει να μετατραπεί σε άλλη μια αριστερή οργάνωση, δίχως μάλιστα τις οργανωτικές δυνατότητες των ήδη υπαρχουσών.

Αλλοι πάλι αντιμετωπίζουν το Μέτωπο μόνο σαν ένα φόρουμ συζητήσεων, ενώ μόνο αν αυτές συνδυαστούν με ένα σύνολο κοινών δράσεων αυτό θα είναι αποτελεσματικό.

Αλλοι, για διάφορους λόγους, αποκλείουν να εκφραστεί άμεσα το Μέτωπο και ως εκλογική συμπαράταξη, είτε θεωρώντας ότι οι συνθήκες δεν είναι ακόμη ώριμες για να προχωρήσουν σε ένα τέτοιο επίπεδο συνεργασίας, είτε υποτιμώντας, σε αντίφαση με τη ίδια τους την πρακτική συμμετοχής σε αυτές, το ρόλο των εκλογών.

Από μια άλλη οπτική γωνία, το Μέτωπο γίνεται μεν αποδεκτό ως Μέτωπο αντίστασης και οριακά ως Μέτωπο εξουσίας, αλλά θεωρείται «κυβερνητισμός» η συμμετοχή σε αυτήν την εξουσία και συνεπώς απορρίπτεται. Οταν όμως κάποιος αρνείται να συμμετέχει σε μια μετωπική αντικαπιταλιστική-αντιιμπεριαλιστική διακυβέρνηση, αυτό είτε σημαίνει ότι θεωρεί δυνατόν να ανατρέψουμε την εξουσία δίχως να την καταλάβουμε, είτε ότι αποδέχεται τη συμμετοχή του αποκλειστικά σε μια εργατική εξουσία, ενώ θεωρεί ανάξιο να συμμετέχει σε κάθε άμεση μεταβατική κυβερνητική εναλλακτική λύση.

Οι παραπάνω τοποθετήσεις προέρχονται από διαφορετικούς χώρους της αριστεράς με ή χωρίς εισαγωγικά, και βεβαίως κάθε άλλο παρά συνιστούν ίδιας έντασης δυσκολίες στη συγκρότηση και ανάδειξη της δυναμικής του Μετώπου. Ομως τουλάχιστον εκείνοι που αναλογιζόμαστε την τραγικότητα των καιρών και πραγματικά μοχθούμε για την κοινή μας σοσιαλιστική υπόθεση, πρέπει να αναλογιστούμε ότι αποτελεί πια μοιραίο λάθος να πιστεύουμε ακόμη ότι έχουμε χρόνο.

Ας πάψουμε λοιπόν να ομφαλοσκοπούμε κι ας προβούμε θαρραλέα στις αναγκαίες υπερβάσεις, λαμβάνοντας υπόψη μας περισσότερο από ποτέ άλλοτε τον παράγοντα χρόνο!