Ελατού

Κατά την αρχαιότητα στην Ορεινή Ναυπακτία κατοικούσαν οι Αποδοτοί, απόγονοι των Αιτωλών. Διακρίνονταν για τη μοναδική αντοχή, υποδειγματική αυταπάρνηση, γενναιότητα, ομοψυχία και θεοσέβειά τους. Πρωτεύουσά τους ήταν το Αιγίτιο που βρισκόταν σε χώρο ορεινό στους πρόποδες του Κόρακα (δυτική κορυφή του Κερασοβουνίου). Κατά την επικρατέστερη εκδοχή το Αιγίτιο βρισκόταν στα Ν.Α. της σημερινής Ελατούς, στην περιοχή Παλιοχώρια και τη θέση Κοσκινά όπου βρέθηκαν απομεινάρια θεμελίων τέχνης ακανονίστου Ελληνικής. Στη θέση Μνήματα βρέθηκαν απομεινάρια από λαξευτές πέτρες αρχαίων τάφων.
Όπως αναφέρει ο Θουκιδίδης, το 426 π.Χ. το Αιγίτιο κυριεύτηκε από τον Αθηναίο στρατηγό Δημοσθένη σε μιά προσπάθεια των Αθηναίων να χτυπήσουν τους Αποδοτούς που αποτελούσαν την κύρια δύναμη των Αιτωλών και στη συνέχεια να υποτάξουν ολόκληρη τη φυλή των Αιτωλών, τους οποίους χαρακτήριζαν πολεμοχαρείς και επικίνδυνους. Τελικά όμως οι Αποδοτοί, βοηθούμενοι από τους Οφιονείς (που ανήκαν και αυτοί στους Αιτωλούς), με αλλεπάλληλες επιθέσεις κατατρόπωσαν τους Αθηναίους και τους ανάγκασαν να εγκαταλείψουν την περιοχή.
Από τον 3ο μ.Χ. αιώνα η Αιτωλοακαρνανία δέχεται κύμα επιδρομών και βαρβαρικών επιθέσεων.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η επιδρομή στην ορεινή Ναυπακτία Ούνων Σερβικής καταγωγής από το 1059-1069. Αυτοί εγκαταστάθηκαν μόνιμα στην περιοχή ασκώντας το επάγγελμα του τσοπάνη (γιδοβοσκού) και ίδρυσαν οικισμούς με Σλάβικες ονομασίες και τοπωνυμίες. Σλάβοι εγκαταστάθηκαν και στην Ελατού, η δε ονομασία του χωριού Ελετσού ή Ελετζού ήταν σλάβικη και σήμαινε «ευήλιο». Στο χωριό πολλά τοπωνύμια όπως Πλέϊκα, Ρεσέϊκα, Γκιδιό, Τσοκ κλπ. είναι σλάβικης προέλευσης. Οι Σλάβοι εγκατέλειψαν γρήγορα την περιοχή αλλά τα τοπωνύμια έμειναν.
Στην περίοδο της Φραγκοκρατίας η ορεινή Ναυπακτία ήταν υποτελής στους Ενετούς όμως δεν καταλήφθηκε στρατιωτικά λόγω του απομακρυσμένου και δύσβατου της περιοχής και του ανυπόταχτου των κατοίκων της. Το 1499 ολόκληρη η Αιτωλία πέρασε στα χέρια των Τούρκων. Από το 1687 μέχρι το 1699 περιήλθε και πάλι στους Ενετούς και έτσι η ορεινή Ναυπακτία θεωρούνταν σχεδόν ελεύθερη αφού οι Ενετοί δεν την ενοχλούσαν. Όμως από το 1699 με τη συνθήκη του Κάρλοβιτς αποδόθηκε από τους Ενετούς στους Τούρκους η περιοχή της ορεινής Ναυπακτίας που ονομαζόταν Κράβαρα, στην οποία ανήκε και η Ελετσού.
Το 1820 Τουρκαλβανοί που εκδιώχθηκαν από τον φρούραρχο της Ναυπάκτου κατέφυγαν στην ορεινή Ναυπακτία όπου διέπραξαν λεηλασίες. Έβαλαν φωτιά και η Ελετσού κάηκε. Εκείνη την εποχή υπήρχαν στο χωριό 20 οικογένειες οι οποίες για να σωθούν κατέφυγαν σε μιά σπηλιά έξω από το χωριό που έχει την ονομασία «Αρκουδότρυπες». Μετά την πυρκαγιά παρέμειναν 17 οικογένειες στο χωριό και αποφάσισαν να το ξαναχτίσουν στην τοποθεσία που βρίσκεται η σημερινή Ελατού επειδή το έδαφος της περιοχής αυτής ήταν στερεώτερο από εκείνο στα παλιοχώρια.
Τον Νοέμβριο του 1828 η ορεινή Ναυπακτία ελευθερώθηκε από τους Τούρκους.
Το 1833 που έγινε η νέα διοικητική διαίρεση της χώρας, η Ελετσού υπάχθηκε στον δήμο Αποδοτίας της επαρχίας Ναυπακτίας. Επειδή σχεδόν όλα τα χωριά της περιοχής της ορεινής Ναυπακτίας είχαν σλάβικα ονόματα από την εποχή που είχαν εγκατασταθεί σε αυτά οι Σλάβοι, από το 1921 μέχρι το 1928 έγινε μετονομασία των χωριών με ελληνικές ονομασίες και η Ελετσού έγινε Ελατού χάρη στα ελατοδάση που την περιβάλλουν.
Σήμερα η Ελατού ανήκει στο δήμο Αποδοτίας με έδρα την Άνω Χώρα.
Χαρακτηριστικές τοποθεσίες:
Ελετσού ή Ελετζού
Σλάβικη ονομασία που σημαίνει «ευήλιο». Πρόκειται για την ονομασία του χωριού όταν βρισκόταν στα Ν.Α. της σημερινής Ελατούς στη θέση που λέγεται «παλιοχώρια».
Ομάλια
Η ονομασία που είχε η δυτική κορφή στο Κερασοβούνι λόγω του άδενδρου, ομαλού τοπίου της.

Νεραϊδάλωνο
Η βουνοκορφή της Ομάλιας όπου, κατά την παράδοση, στήνανε χορό οι νεράϊδες (υψόμετρο 1.708 μέτρα).
Πύργος του Γερακάρη
Η ανατολική κορυφή από το Κερασοβούνι, ο «Κόρακας», μετονομάστηκε το 1696 σε «Πύργο του Γερακάρη»(υψόμετρο 1.550 μέτρα) καθώς εκεί είχε εγκαταστήσει το στρατηγείο του ο Μπέης της Μάνης Λιμπέριο Γερακάρης σαν συνεργάτης των Ενετών που διοικούσαν τότε την περιοχή.
Χαρατσί
Ανάμεσα στον Πύργο Γερακάρη και την Ομάλια σχηματίζεται το διάσελλο Χαρατσί (υψόμετρο 1.400 μέτρα) από όπου περνάει ο δρόμος που ενώνει την Αποδοτία με την Οφιονεία και τη Β.Δ. ορεινή Δωρίδα. Το όνομα Χαρατσί το πήρε επί Τουρκοκρατίας γιατί στο σημείο εκείνο λειτουργούσε ο σταθμός φορολόγησης της δεκάτης (δηλαδή 10%) στα διακινούμενα αγαθά.
Πλέϊκα
Σλάβικη ονομασία που σημαίνει «καστανόλογγος». Οι Σλάβοι που εγκαταστάθηκαν στο χωριό ανάμεσα στα 1059 με 1069 φύτεψαν αιωνόβιες καστανιές σε διάφορα μέρη του χωριού και ιδιαίτερα στο κάτω ανατολικό μέρος του που το ονόμασαν «Πλέϊκα».
Αμπέλια
Οι Σλάβοι κατείχαν όλη την περιοχή ανατολικά του ξενώνα της Ελατούς στην οποία είχαν αμπελώνα και για το λόγο αυτό η περιοχή είναι μέχρι σήμερα γνωστή με την ονομασία «Αμπέλια».
Σκοτωμένο
Μικρή χαράδρα όπου τάφηκαν 500 Τούρκοι οι οποίοι σκοτώθηκαν σε μάχη που έγινε στην περιοχή τον Οκτώβριο του 1828.