Αρχαίοι χρόνοι.
Η ύπαρξη του οικισμού τοποθετείται στην Ελληνιστική περίοδο ( 3ος αιώνας π.χ. ) , ή και παλαιότερα.Τούτο συμπεραίνεται ,από ευρήματα τάφων ( μεταξύ αυτών μία 'Λάγινο' ) στο παλιό νεκροταφείο ,στη θέση 'Πλαγιά' πίσω από τη Δραγασιά και το Ζόμπο προς τα Μιχάλη Χωράφια.Αυτή είναι η γνωμάτευση της Εφορίας Αρχαιοτήτων Β.Περιφερείας Αθηνών , στις 17 Απριλίου 1969 με βεβαιωσή της ύστερα από επιστημονική εξετασή τους.
Τουρκοκρατία.
Πριν από 18ο αιώνα το Μοναστήρι του χωριού Παναγία η Αμπελακιώτισσα και Άγιος Πολύκαρπος , ήταν Σταυροπηγιακό , δηλαδή υπαγότανε διοικητικά απευθείας στο Πατριαρχείο και είχε λόγω τούτου μεγάλα προνόμια από την Πύλη . Κοντά στο Μοναστήρι που απέκτησε και μεγάλη περιουσία αναπτύχθηκε και το Χωριό . Είχε Δάσκαλο , όπως δείχνουν χειρόγραφες σημειώσεις του , φτιάχτηκαν πολυδάπανες εκκλησίες και άλλα . Είχε εργαστήρια Ξυλογλυπτικής και Ασημουργίας που λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα το 1920 . Οι κάτοικοι του Χωριού ήταν κατά πλειοψηφία τσοπάνηδες και σκληροτράχηλοι . Οι Τούρκοι ελάχιστες φορές τόλμησαν να εγκατασταθούν μόνιμα στο Χωριό . Τουλάχιστον δυο φορές , μια φορά με εντολή του δημογέροντα Ζαφειρόπουλου καταληστεύθηκαν και δολοφονήθηκαν από τους Τσογγαίους στο Πρεβετζόρεμα που μετέφεραν τα χρήματα στην Λομποτινά . Τη δεύτερη φορά οι τέσσεροι αδελφοί Ζωιτού τους κατέσφαξαν μέσα στον πύργο τους που ήταν στη θέση της σημερινής πλατείας Κοτρώνη και από τότε δεν ξαναεγκαταστάθηκαν στο Χωριό . Στην εξέγερση του 1821 , συμμετέχει με πολλούς ανώνυμους και επώνυμους αγωνιστές . Τον Γιώργο Πιλάλα , μέλος της Φιλικής Εταιρίας , χιλίαρχο Διοικητή Κραβάρων που σκοτώθηκε το 1823 . Τον Λιβέριο Λιβερόπουλο που σαν μοναχός Κύριλλος , του Μοναστηρίου της Αμπελακιώτισσας βρισκόταν στη Βιέννη για σπουδές και ήρθε κρυφά και έγινε γραμματέας του Μαυροκορδάτου. Ύστερα βρέθηκε αρχηγός της επαναστατημένης Αθήνας το 1821 και αργότερα Έπαρχος της Αίγινας . Τους αδελφούς του Μήτρο και Γιώργο . Τούς χιλίαρχους αδελφούς του Γιώργου Πιλάλα , Γιάννη , Πάνο , Αντώνη . Στο Μεσολόγγι , τούς μοναχούς του Μοναστηριού (Πολύκαρπο και Αγαθάγγελο που υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο ) , τον δημογέροντα Πριμηκύρη , τους Σπύρο Πλούμη ,Θανάση Ζαφειρόπουλο , Αντώνη Κανέλλο και άλλους .
Νεώτερα χρόνια.
Στον πόλεμο της Μικράς Ασίας μαζί με άλλους έπεσαν ηρωικά οι : Συνταγματάρχης Δημήτριος Ι . Παπαιωαννίδης διοικητής του συντάγματος ιππικού Αθήνας , ο Λοχαγός Σπύρος Π . Τζουμέρκας και πολέμησε ηρωικά και ο τότε Συνταγματάρχης Δημοσθένης Ν . Ζωιτόπουλος ο μετέπειτα Στρατηγός . Οι κάτοικοι του χωριού έχουν παράδοση στη στρατιωτική σταδιοδρομία .Έχουν δώσει τη ζωή τούς , ή έχουν διακριθεί αρκετοί στρατιώτες , ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί . Στον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο ( 1940 ) , και την κατοχή το χωριό δεν γνώρισε κατακτητές . Το έδαφος προστάτεψε τούς κατοίκους και το Μοναστήρι ήταν όλο το διάστημα έδρα και Αρχηγείο του ΕΛΛΑΣ . Από τα θύματα του χωριού μας είναι και ο για λίγο καιρό Υπασπιστής του Άρη Βελουχιώτη ο Καπετάν Τρομάρας ( Κωνσταντίνος Σ . Ζωιτός ) που έπεσε ηρωικά από τους Γερμανούς στο Λιδωρίκι . Οι κάτοικοι του χωριού διακρίθηκαν για τη σύνεση και αλληλεγγύη , γιατί το Χωριό είναι το μοναδικό στην περιοχή που δεν τραυματίστηκε στον Εμφύλιο πόλεμο από προσωπικές αντεκδικήσεις . Μετά από τους πολέμους όταν η επαρχία άρχισε να διαλύεται , το Χωριό δεν κατάφερε να γλιτώσει από αυτή τη μοίρα και μόνιμοι κάτοικοι έμειναν ελάχιστοι . Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια χτίστηκαν καινούργια σπίτια , ανακαινίσθηκαν όλα σχεδόν τα παλιά, ο κόσμος ξαναγυρίζει στο Χωριό όταν βρίσκει ευκαιρία . Τις γιορτές , τα Σαββατοκύριακα και περισσότερο το καλοκαίρι ο τόπος πλημμυρίζει από κόσμο και η πλατεία του Χωριού είναι ένας απέραντος παιδότοπος .
Ονόματα του χωριού.
Το χωριό στην πορεία του φέρεται με διάφορα ονόματα . Από αυτά τα ποιό γνωστά από την παράδοση είναι , Καστρί , Παλιοχώρια , Παλιόκαστρο και το πρόσφατο Κοζίτσα . Το όνομα Κοζίτσα ή προέρχεται από τη παραφορά της Κόνιτσας , ( κατά την παράδοση ήρθαν από εκεί πολλές οικογένειες ) ή είναι Σλάβικο που σημαίνει κατσικότοπος. Το 1929 πήρε το σημερινό όνομα Αμπελακιώτισσα , από το όνομα του Μοναστηριού , που έχει από το κτισιμό του το 1456 .
Η ύπαρξη του οικισμού τοποθετείται στην Ελληνιστική περίοδο ( 3ος αιώνας π.χ. ) , ή και παλαιότερα.Τούτο συμπεραίνεται ,από ευρήματα τάφων ( μεταξύ αυτών μία 'Λάγινο' ) στο παλιό νεκροταφείο ,στη θέση 'Πλαγιά' πίσω από τη Δραγασιά και το Ζόμπο προς τα Μιχάλη Χωράφια.Αυτή είναι η γνωμάτευση της Εφορίας Αρχαιοτήτων Β.Περιφερείας Αθηνών , στις 17 Απριλίου 1969 με βεβαιωσή της ύστερα από επιστημονική εξετασή τους.
Τουρκοκρατία.
Πριν από 18ο αιώνα το Μοναστήρι του χωριού Παναγία η Αμπελακιώτισσα και Άγιος Πολύκαρπος , ήταν Σταυροπηγιακό , δηλαδή υπαγότανε διοικητικά απευθείας στο Πατριαρχείο και είχε λόγω τούτου μεγάλα προνόμια από την Πύλη . Κοντά στο Μοναστήρι που απέκτησε και μεγάλη περιουσία αναπτύχθηκε και το Χωριό . Είχε Δάσκαλο , όπως δείχνουν χειρόγραφες σημειώσεις του , φτιάχτηκαν πολυδάπανες εκκλησίες και άλλα . Είχε εργαστήρια Ξυλογλυπτικής και Ασημουργίας που λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα το 1920 . Οι κάτοικοι του Χωριού ήταν κατά πλειοψηφία τσοπάνηδες και σκληροτράχηλοι . Οι Τούρκοι ελάχιστες φορές τόλμησαν να εγκατασταθούν μόνιμα στο Χωριό . Τουλάχιστον δυο φορές , μια φορά με εντολή του δημογέροντα Ζαφειρόπουλου καταληστεύθηκαν και δολοφονήθηκαν από τους Τσογγαίους στο Πρεβετζόρεμα που μετέφεραν τα χρήματα στην Λομποτινά . Τη δεύτερη φορά οι τέσσεροι αδελφοί Ζωιτού τους κατέσφαξαν μέσα στον πύργο τους που ήταν στη θέση της σημερινής πλατείας Κοτρώνη και από τότε δεν ξαναεγκαταστάθηκαν στο Χωριό . Στην εξέγερση του 1821 , συμμετέχει με πολλούς ανώνυμους και επώνυμους αγωνιστές . Τον Γιώργο Πιλάλα , μέλος της Φιλικής Εταιρίας , χιλίαρχο Διοικητή Κραβάρων που σκοτώθηκε το 1823 . Τον Λιβέριο Λιβερόπουλο που σαν μοναχός Κύριλλος , του Μοναστηρίου της Αμπελακιώτισσας βρισκόταν στη Βιέννη για σπουδές και ήρθε κρυφά και έγινε γραμματέας του Μαυροκορδάτου. Ύστερα βρέθηκε αρχηγός της επαναστατημένης Αθήνας το 1821 και αργότερα Έπαρχος της Αίγινας . Τους αδελφούς του Μήτρο και Γιώργο . Τούς χιλίαρχους αδελφούς του Γιώργου Πιλάλα , Γιάννη , Πάνο , Αντώνη . Στο Μεσολόγγι , τούς μοναχούς του Μοναστηριού (Πολύκαρπο και Αγαθάγγελο που υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο ) , τον δημογέροντα Πριμηκύρη , τους Σπύρο Πλούμη ,Θανάση Ζαφειρόπουλο , Αντώνη Κανέλλο και άλλους .
Νεώτερα χρόνια.
Στον πόλεμο της Μικράς Ασίας μαζί με άλλους έπεσαν ηρωικά οι : Συνταγματάρχης Δημήτριος Ι . Παπαιωαννίδης διοικητής του συντάγματος ιππικού Αθήνας , ο Λοχαγός Σπύρος Π . Τζουμέρκας και πολέμησε ηρωικά και ο τότε Συνταγματάρχης Δημοσθένης Ν . Ζωιτόπουλος ο μετέπειτα Στρατηγός . Οι κάτοικοι του χωριού έχουν παράδοση στη στρατιωτική σταδιοδρομία .Έχουν δώσει τη ζωή τούς , ή έχουν διακριθεί αρκετοί στρατιώτες , ανώτεροι και ανώτατοι αξιωματικοί . Στον τελευταίο Παγκόσμιο Πόλεμο ( 1940 ) , και την κατοχή το χωριό δεν γνώρισε κατακτητές . Το έδαφος προστάτεψε τούς κατοίκους και το Μοναστήρι ήταν όλο το διάστημα έδρα και Αρχηγείο του ΕΛΛΑΣ . Από τα θύματα του χωριού μας είναι και ο για λίγο καιρό Υπασπιστής του Άρη Βελουχιώτη ο Καπετάν Τρομάρας ( Κωνσταντίνος Σ . Ζωιτός ) που έπεσε ηρωικά από τους Γερμανούς στο Λιδωρίκι . Οι κάτοικοι του χωριού διακρίθηκαν για τη σύνεση και αλληλεγγύη , γιατί το Χωριό είναι το μοναδικό στην περιοχή που δεν τραυματίστηκε στον Εμφύλιο πόλεμο από προσωπικές αντεκδικήσεις . Μετά από τους πολέμους όταν η επαρχία άρχισε να διαλύεται , το Χωριό δεν κατάφερε να γλιτώσει από αυτή τη μοίρα και μόνιμοι κάτοικοι έμειναν ελάχιστοι . Παρόλα αυτά τα τελευταία χρόνια χτίστηκαν καινούργια σπίτια , ανακαινίσθηκαν όλα σχεδόν τα παλιά, ο κόσμος ξαναγυρίζει στο Χωριό όταν βρίσκει ευκαιρία . Τις γιορτές , τα Σαββατοκύριακα και περισσότερο το καλοκαίρι ο τόπος πλημμυρίζει από κόσμο και η πλατεία του Χωριού είναι ένας απέραντος παιδότοπος .
Ονόματα του χωριού.
Το χωριό στην πορεία του φέρεται με διάφορα ονόματα . Από αυτά τα ποιό γνωστά από την παράδοση είναι , Καστρί , Παλιοχώρια , Παλιόκαστρο και το πρόσφατο Κοζίτσα . Το όνομα Κοζίτσα ή προέρχεται από τη παραφορά της Κόνιτσας , ( κατά την παράδοση ήρθαν από εκεί πολλές οικογένειες ) ή είναι Σλάβικο που σημαίνει κατσικότοπος. Το 1929 πήρε το σημερινό όνομα Αμπελακιώτισσα , από το όνομα του Μοναστηριού , που έχει από το κτισιμό του το 1456 .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου