Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και χρέος!

Tου Δημήτρη Μπριασούλη,

Καθηγητή στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Καθημερινή".

Αν και η χώρα έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει επισιτιστική αυτάρκεια, να παράγει φτηνά ποιοτικά αγροτοκτηνοτροφικά προϊόντα και να κάνει εξαγωγές, το 2009 πλήρωσε 6,5 δισ. ευρώ για εισαγωγή αγροτικών προϊόντων. Το 2010 δαπανήθηκαν 6,3 δισ. ευρώ για εισαγωγές τροφίμων. Το πρώτο εξάμηνο του 2011 δαπανήθηκαν για εισαγωγές πατάτας 59,8 εκατ. ευρώ, οσπρίων 14,0, κοινών λαχανικών 59,65, ενώ το 2010, 11,4 εκατ. ευρώ για κρεμμύδια και σκόρδα. 

Tο 1990 το έλλειμμα του εμπορικού αγροτικού ισοζυγίου ήταν 446.660 ευρώ, το 2002 1,7 δισ. ευρώ, ενώ το 2006 έφτασε τα 2,1 δισ. ευρώ. H αξία των εισαγωγών το 1990 ήταν 1,6 εκατ. ευρώ, το 2002, 4,7 δισ. ευρώ και το 2006, 5,9 δισ. ευρώ. Η μεγάλη πληγή σ' αυτό το έλλειμμα είναι τα κτηνοτροφικά προϊόντα. Το 2010, η αξία των εισαγωγών για κρέατα και παρασκευάσματα κρέατος (99% από Ε.Ε.) έφτασε το 1,085 δισ. ευρώ, ενώ οι εξαγωγές ήταν μόλις 56,7 εκατ. ευρώ... 

Παρά τη διαπίστωση του προβλήματος και τις κυβερνητικές εξαγγελίες, επιδοτούμενα φωτοβολταϊκά αντικαθιστούν καλλιέργειες, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την καταστροφή των λιγοστών παραγωγικών πόρων της χώρας, της γεωργικής γης και του αγροτικού και φυσικού τοπίου, αλλά κυρίως του ήθους των ήδη εκμαυλισμένων από τις στρεβλές επιδοτήσεις αγροτών. 

Η Ελλάδα πρέπει φυσικά να επιτύχει συγκεκριμένους στόχους όσον αφορά τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό της ισοζύγιο. Πώς όμως; Καταστρέφοντας τη γεωργική γη και διατηρώντας τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων στα σημερινά εξωφρενικά επίπεδα; Και γεωργική γη δεν είναι μόνο η γη υψηλής παραγωγικότητας. Είναι και η παραγωγή αρωματικών φυτών σε «υποβαθμισμένα» εδάφη και η μεταποίησή τους σε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας. Είναι επίσης η ορθολογική αξιοποίηση των βοσκοτόπων που μπορεί να βοηθήσει να μειωθούν οι εισαγωγές κτηνοτροφικών προϊόντων και να ενισχυθούν οι εξαγωγές υψηλής ποιότητας πιστοποιημένων κτηνοτροφικών προϊόντων ΠΟΠ. 

Οι υπολογισμοί των εσόδων από τις ΑΠΕ φαίνονται εντελώς αποσπασματικοί και προβληματικοί. Γιατί φωτοβολταϊκά σε γεωργικές εκτάσεις (ανεξαρτήτως παραγωγικότητας); Η απώλεια της δυνητικής γεωργικής παραγωγής έχει υπολογιστεί; Το κόστος των επιπλέον δικτύων για τα ήδη υψηλού κόστους παραγωγής ενέργειας φωτοβολταϊκά ποιος το πληρώνει; Η απάντηση είναι πρόσφατη: «αυξήσεις στα τιμολόγια της ΔΕΗ προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προετοιμάζει το ΥΠΕΚΑ». 

Ολα αυτά δείχνουν τη στρεβλή αντιμετώπιση του θέματος των φωτοβολταϊκών και των ΑΠΕ γενικότερα. Μια τεράστια έκταση πανάσχημων ταρατσών των ελληνικών πόλεων, με το δίκτυο της ΔΕΗ έτοιμο χωρίς πρόσθετο κόστος, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως μη παραγωγική επιφάνεια διαθέσιμη για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Οσο για το σχέδιο «Ηλιος», παραγωγής «φτηνής» ηλιακής ενέργειας από φωτοβολταϊκά για εξαγωγή στη Γερμανία, είναι προφανές ότι ούτε γη διαθέτουμε για να την υποβαθμίσουμε σε νεκρό τοπίο φωτοβολταϊκών, ούτε επάρκεια γεωργικής παραγωγής έχουμε, ούτε φτηνή ούτε επαρκής είναι η παραγωγή ενέργειας μέσω φωτοβολταϊκών ώστε να διαθέσουμε την πλεονάζουσα στη Γερμανία. Αντιθέτως, μέχρι κρεμμύδια και σκόρδα εισάγουμε από τη Γερμανία. 

Οπως και με τα φωτοβολταϊκά, η μαζική εγκατάσταση τεράστιων ανεμογεννητριών και ιδιαίτερα απαιτητικών υποδομών (δρόμων, σταθμών) έχει πολλαπλές αρνητικές συνέπειες. Το τοπίο, το σημαντικότερο φυσικό πλεονέκτημα αυτών των περιοχών όσον αφορά στην ανάπτυξη υψηλής ποιότητας ήπιων μορφών τουρισμού και αγροτουρισμού, αλλοιώνεται ανεπιστρεπτί. Πολίτες και τοπικές αρχές αναζητούν αναπτυξιακή «λύση» στην ήσσονα προσπάθεια της «παραχώρησης» γης, έναντι «μισθώματος», σε επιδοτούμενο (και από τους ίδιους!) «επενδυτή». 

Οι συνέπειες της πολιτικής των τελευταίων χρόνων είναι οδυνηρές. Ο Ελληνας έχει γίνει μεταπράτης της γης, του φυσικού τοπίου και των φυσικών πόρων, του ήθους, της ιστορίας του…