Τι τρέχει στα νερά του Ιονίου;

Δέκα φάλαινες - ζιφιοί (Ziphius cavirostris) έχουν εκβραστεί νεκρές τις τελευταίες ημέρες στις δυτικές ακτές της Κέρκυρας! Ταυτόχρονα μαζικοί θάνατοι ψαριών στις ακτές της Αιτωλοακαρνανίας προβληματίζουν τους επιστήμονες  και κινητοποιούν αρχές και οικολογικές οργανώσεις.

Eνα άκρως ανησυχητικό φαινόμενο εξελίσσεται τις τελευταίες ημέρες στην Κέρκυρα. Μαζικοί εκβρασμοί φαλαινών παρατηρούνται στις ακτές του νησιού, προκαλώντας αναστάτωση τόσο στην τοπική κοινωνία όσο και στους επιστήμονες, οι οποίοι έχουν λάβει ιστολογικά δείγματα για να διερευνήσουν την αιτία θανάτου των θηλαστικών. Το θέμα δεν έχει μόνο σοβαρές περιβαλλοντικές διαστάσεις, αλλά άπτεται και της Δημόσιας Υγείας, αφού, όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, μέχρι να εντοπιστεί η ακριβής αιτία που σκοτώνει τις φάλαινες δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο να απειλείται και η ανθρώπινη υγεία.

Μέχρι χθες είχε επιβεβαιωθεί ο θάνατος 10 φαλαινών, ενώ, όπως εκτιμά το Λιμεναρχείο Παλαιοκαστρίτσας, ο αριθμός ίσως ανέλθει στους 50. Από το προηγούμενο Σαββατοκύριακο καταφτάνουν διαρκώς στις αρμόδιες Αρχές μαρτυρίες από αλιείς και κατοίκους της Δυτικής Κέρκυρας οι οποίοι κάνουν λόγο για νέους εκβρασμούς. Ορισμένα από τα ζώα έφτασαν ζωντανά στις ακτές, όμως οι κάτοικοι, ελλείψει γνώσεων, τα έσπρωξαν σε βαθύτερα νερά, με αποτέλεσμα να απομακρυνθούν σε απόσταση ενός μιλίου και στη συνέχεια να επανέλθουν σε παρακείμενες ακτές και να ξεψυχήσουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το είδος των φαλαινών που εμφανίζονται στο νησί -ζιφιοί (ziphius cavirostris)- περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, αφού πρόκειται για ένα είδος που ζει μοναχικά ή το πολύ ανά ζεύγη, αποφεύγει αυστηρά τους ανθρώπους και μέχρι σήμερα δεν υπήρχαν ενδείξεις για την παρουσία μεγάλων πληθυσμών του στην περιοχή.

Το γεγονός ότι εκβράζονται μαζικά, φανερώνει πως κάποια σοβαρή αιτία τούς ενοχλεί και τους σπρώχνει προς την Κέρκυρα, όπου και πεθαίνουν. Οι ειδικοί ερευνούν ποια είναι η αιτία αυτή, αλλά και σε ποιο σημείο της διαδρομής τους προκύπτει, καθώς κινούνται στο θαλάσσιο τόξο από το Ιόνιο μέχρι την Κρήτη.

Ο Ζιφιός (Ziphius cavirostris) είναι ένα κητώδες μέσου μεγέθους με εμφάνιση που θυμίζει ένα μεγάλο και παράξενο δελφίνι και με μήκος που φθάνει τα 6 μέτρα. Ο ζιφιός εντοπίζεται χιλιάδες χρόνια στις ελληνικές θάλασσες, και συνήθως ζει μόνο ή ανά ζεύγη σε περιοχές με βαθιά φαράγγια. Οι επιστήμονες δεν έχουν καταμετρήσει τον πληθυσμό του στη Μεσόγειο και δεν γνωρίζουν πολλά για αυτό, επειδή αποφεύγει συστηματικά τους ανθρώπους σε αντίθεση με τους γνωστούς σε όλους φυσητήρες οι οποίοι ανεβαίνουν στην επιφάνεια της θάλασσας για περίπου 10 λεπτά και έπειτα βυθίζονται και πάλι στο νερό.

Την υπόθεση έχει αναλάβει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος», εκπρόσωποι του οποίου επισημαίνουν ότι μέχρι στιγμής οι έρευνες κινούνται στα τυφλά.

«Συνήθως τέτοια φαινόμενα οφείλονται στην εμβολή αζώτου από πολεμικά σκάφη που προκαλούν στις φάλαινες κάτι σαν τη νόσο των δυτών», λέει εκ μέρους του Ινστιτούτου ο κ. Γιάννης Κουτελίδας. «Αυτή τη φορά όμως δεν υπήρχε προγραμματισμένη στρατιωτική άσκηση στην ευρύτερη περιοχή, ενώ οι σεισμικές έρευνες που σχεδιάζεται να γίνουν στη Δυτική Ελλάδα για την ανακάλυψη κοιτασμάτων υδρογονανθράκων δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει. Παρ' όλα αυτά, συνεχίζουμε να εξετάζουμε τυχόν διασύνδεση των περιστατικών με αυτούς τους παράγοντες», συνεχίζει και προσθέτει:«Το γεγονός ότι αυτό το οδυνηρό γεγονός συμβαίνει στην κλειστή θάλασσα της Μεσογείου μάς προβληματίζει ιδιαίτερα, καθώς τα αίτια θανάτου ίσως σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την ανθρωπογενή παρέμβαση, ενώ ενδεχόμενη συσσωρευμένη ρύπανση ή παθογένεια ίσως είναι επικίνδυνη και για τον άνθρωπο».

Αξίζει να σημειωθεί ότι εδώ και λίγες ημέρες υπήρξαν καταγγελίες και αναφορές από ψαράδες και κατοίκους της Αιτωλοακαρνανίας και της Λευκάδας για μαζικούς θανάτους ψαριών.  Αρχικά το φαινόμενο είχε διαπιστωθεί στην Λευκάδα, αλλά νεκρά ψάρια βρέθηκαν στη συνέχεια στην Ιθάκη, τον Κάλαμο και τον Καστό, τις δυτικές ακτές της Αιτωλ/νίας (Αστακό, Μύτικα, Πάλαιρο)  και αλλού, προκαλώντας συναγερμό σε κατοίκους, ψαράδες και επιστήμονες, που ερευνούν το θέμα. Τα ψάρια, που δεν είναι αφρόψαρα, αλλά πελαγίσια ψάρια που ζουν σε μεγαλύτερα βάθη, όπως ροφοί, συναγρίδες, στήρες, σφυρίδες κλπ. βρίσκονται στην επιφάνεια,  έχοντας τελικά έναν βασανιστικό θάνατο.  Το φαινόμενο αυτό που αποδόθηκε στην νόσο της ιογενής εγκεφαλοπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια των ψαριών ή όπως αλλοιώς λέγεται της  ιογενούς νευρικής νέκρωσης, σε συνδοιασμό με τους θανάτους των ζιφιών στις ακτές της Κέρκυρας θέτει σε μεγάλη ανησυχία τους ψαράδες αλλά και όλους τους κατοίκους στις ακτές του Ιονιού!