Μικρή και Μεγάλη Βλαχία.

Με τον όρο Βλαχία προσδιορίζεται για πρώτη φορά στην ιστορία η περιοχή της Θεσσαλίας, κατά τους 12ο, 13ο και 14ο αί. Επί Συμεών Ουρεσίου Παλαιολόγου έκτασή της τότε έφτανε έως την Αχρίδα. Όπως μας μαρτυρούν οι Βυζαντινοί Νικήτας Χωνιάτης και Γεώργιος Ακροπολίτης η Θεσσαλία ονομαζόταν Μεγάλη Βλαχία και ήταν αυτόνομο διοικητικό διαμέρισμα με πρωτεύουσα την Τρίκκη (στην βλάχικη διάλεκτο το άρθρο «λα» χρησιμοποιείται στο τέλος της λέξης που προσδιορίζει, παρεφθαρμένο ως «λου». Τρίκκη&Τρίκκολου&Τρίκαλα). Στη συνέχεια η πρωτεύουσα της επαρχίας μεταφέρεται στις Νέες Πάτρες (Υπάτη). Την Μεγάλη Βλαχία παραχώρησε ο Σέρβος τσάρος Στέφανος Δουσάν στον αδελφό του Συμεών Ούρος (Σίνισα), τον επωνομαζόμενο Παλαιολόγο από την μητέρα του Μαρία Παλαιολογίνα, η οποία ήταν κόρη του Δεσπότη Ιωάννη Δούκα Παλαιολόγου. Ο πλήρης τίτλος του ήταν Κυρ Συμεών ο Παλαιολόγος, αυτοκράτωρ Ρωμάιων, Σερβίας και Ρουμανίας, ο Ούρεσις. Ο τίτλος αυτός φέρεται στα χρυσόβουλα που εξέδωσε στις Μονές των Μετεώρων, στα οποία υπογράφει ως αυτοκράτωρ της Ρουμανίας και των Ρωμαίων, είναι δε η πρώτη ιστορική αναφορά στους όρους Ρουμάνος – Βλάχος – Βλαχία, σε αντιδιαστολή (οι δύο τελευταίοι προσδιόριζαν σαφώς ελληνικούς πληθυσμούς και περιοχές).Ο όρος Μεγάλη Βλαχία διατηρήθηκε στην Θεσσαλία από τον 12ο έως τον 19ο αιώνα (Πουκεβίλ, Ληκ).

Παράλληλα δημιουργείται και ο όρος Μικρή Βλαχία, που καλύπτει την ηπειρωτική πλευρά της Πίνδου, έως και την Αιτωλοακαρνανία και τα παράλια του Κορινθιακού. Όταν, κατά τον 14ο αι. οι Τούρκοι προωθούνται στην Βαλκανική προσαρμόζουν στην γλώσσα τους τις χωροταξικές αυτές διαφοροποιήσεις μετονομάζοντας σε Κουτσόβλαχους (κιουτσούκ = μικρός) τους κατοίκους της δυτικής Πίνδου και σε Μπουγιούκ Βαλακί (μπουγιούκ = μεγάλος) τους Θεσσαλομακεδόνες.