Δήμος Καλλιέων.

Ο Δήμος Καλλιέων είναι ένας μικρός Δήμος με καθαρά ορεινά χαρακτηριστικά που τον συνθέτουν οι ορεινοί όγκοι της Γκιώνας, των Βαρδουσίων και της Οίτης, μέρος των οποίων ανήκει στα διοικητικά όρια του δήμου, καθώς επίσης τα μεγάλα ελατοδάση και οι πολλές πηγές, τα νερά των οποίων στην συνέχεια δημιουργούν τον ποταμό Μόρνο. Βρίσκεται βορειοανατολικά του Νομού Φωκίδας, καταλαμβάνει έκταση 171.100 στρέμματα και ο πληθυσμός ανέρχεται σε 2.328 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Συνορεύει βόρεια, βορειοανατολικά και βορειοδυτικά με το Ν.Φθιώτιδας, ενώ νότια, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά πρόσκειται σε όμορους Δήμους του Ν.Φωκίδας. (Νότια με το Δ. Λιδωρικίου και σε ένα μικρό τμήμα με το Δήμο Άμφισσας, νοτιοδυτικά και δυτικά με το Δήμο Βαρδουσίων και νοτιοανατολικά και ανατολικά με το Δ. Γραβιάς).

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 1833 ΕΩΣ ΣΗΜΕΡΑ.
Με σχέδιο του Καποδίστρια, στην Ελλάδα το 1833 εφαρμόστηκε η Νομαρχιακή Διοίκηση και η Ελλάδα διαιρείται σε δέκα νομαρχίες και 42 Επαρχίες. Μεταξύ αυτών και Νομός Φωκίδος και Λοκρίδος με τις Επαρχίες Φθιώτιδας με πρωτεύουσα το Ζητούνι (Λαμία), Δωρίδος με πρωτεύουσα το Λιδωρίκι, Λοκρίδας με πρωτεύουσα Ταλάντιο (Αταλάντη) και Παρνασσίδας με πρωτεύουσα τα Σάλωνα (Άμφισσα).
Το έτος 1835 στο Νομό Φωκίδος και Λοκρίδος, με «μητρόπολιν» τα Σάλωνα (Άμφισσα), ανήκει ο Δήμος Κυτινίας με τα χωριά Μαυρολιθάρι, Καστριώτισσα, Γκουρίτζα ή Γουρίτσα, Στρώμη, Ντρέμιτσα ή Δρέμισα όπως και ο Δήμος Κορακίων με τα χωριά Γρανίτζα, Κλήμα, Συκιά, Άνω και Κάτω Μουσουνίτσα
Το έτος 1836 με το 26 Ιουνίου Βασιλικό Διάταγμα, έπαυσε να ισχύει το Νομαρχιακό Διοικητικό Σύστημα και τη θέση του πήρε το Επαρχιακό Διοικητικό Σύστημα. Οι δέκα Νομαρχίες της χώρας αντικαταστάθηκαν από τριάντα διοικήσεις.
Η Επαρχία Παρνασσίδος καθώς και η Επαρχία Δωρίδος περιλαμβάνονται στη Διοίκηση Φωκίδος.
Στο ΦΕΚ 80/28-12-1836 η Επαρχία Παρνασσίδος αποτελείται από 11 Δήμους μεταξύ αυτών και ο Δήμος Κυτινίας με τα χωριά Μαυρολιθάρι, Καστριώτισσα, Γκουρίτζα ή Γουρίτσα, Στρώμη, Ντρέμιτσα ή Δρέμισα.
Με το Νόμο 16/22-9-1840 γίνεται μείωση των δήμων από 750 σε 250
Με το Β.Δ 22/18-12-1840 οι 11 δήμοι έγιναν 7. Ο Δήμος Κυτινίων με πρωτεύουσα το Μαυρολιθάρι περιλαμβάνει τα χωριά: Μαυρολιθάρι, Καστριώτισσα, Γουρίτσα, Στρώμη, Δρέμισα και τα χωριά Άνω και Κάτω Μουσουνίτσα που μέχρι τότε υπάγονταν στο Δήμο Αιγιτίου και στην Επαρχία Δωρίδος.
Το 1845 (ΦΕΚ 32/8-12-1845) ακυρώθηκε ο νόμος του 1836 περί Διοικήσεων και η Επικράτεια διαιρείται σε 10 Νομούς και 49 Επαρχίες και με τον ίδιο νόμο συστήνεται ο Νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος με έδρα το Ζητούνι (Λαμία).
Με το Β.Δ της 25 Νοεμβρίου 1870 ( ΦΕΚ 4/22-2-1871 ) ο Δήμος Κυτινίων μετονομάσθηκε σε Δήμο Καλλιέων, έχει πρωτεύουσα το Μαυρολιθάρι και περιλαμβάνει τα χωριά: Μαυρολιθάρι, Άνω Μουσουνίτσα, Κάτω Μουσουνίτσα, Καστριώτισσα, Γουρίτσα, Δρέμισα και Στρώμη.
Το 1890 κατά την απογραφή, οι Δήμοι του κράτους ανέρχονται σε 442. Στο Νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος και στην Επαρχία Παρνασσίδας έχουμε τους Δήμους: Αμφίσσης, Γαλαξειδίου, Μυονίας, Καλλιέων, Παρνασσίων, Κρίσσης, Αντικύρρρας και Δωριέων.
Με το Νόμο ΒΧΔ΄της 6ης Ιουλίου1899 (ΦΕΚ 136/8-7-1899) ο Νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος αποτελείται από δύο Νομούς :Φθιώτιδος με έδρα τη Λαμία και Φωκίδος με έδρα την Άμφισσα ο οποίος περιλαμβάνει τις Επαρχίες Παρνασσίδος και Δωρίδος.
Με το Νόμο ΓΥΛΔ΄της 16ης Νοεμβρίου 1909 (ΦΕΚ 282/4-12-1909), επανεσυστήθη ο Νομός Φθιώτιδος και Φωκίδος με έδρα τη Λαμία.
Με το Νόμο ΔΝΖ της 10ης Φεβρουαρίου 1912 (ΦΕΚ 58 Α΄/14-2-1912) «Περι συστάσεως Δήμων και Κοινοτήτων»,καταργούνται οι Δήμοι και έχουμε σύσταση των Κοινοτήτων.
Στην Επαρχία Παρνασσίδας μεταξύ άλλων αναγνωρίζονται οι εξής Κοινότητες του τέως Δήμου Καλλιέων :
Μαυρολιθάρι, Γουρίτσα, Δρέμισα, Καστριώτισσα, Άνω Μουσουνίτσα, Κάτω Μουσουνίτσα και Στρώμη.
Με το Αριθμ.2230/9-3-1943 Ν.Δ/τος (ΦΕΚ 72΄/31-3-1943) συνεστήθη ο Νομός Φωκίδας με έδρα την Άμφισσα αποτελούμενος από τις Επαρχίες Δωρίδος και Παρνασσίδος.
Με το « Ν.2539/1997 (ΦΕΚ 244 Α/4-12-1997) Ι. Καποδίστριας» καταργούνται οι Κοινότητες και συστήνονται οι Δήμοι. Μεταξύ αυτών συστήνεται και ο Δήμος Καλλιέων,με έδρα το Μαυρολιθάρι.
Ο δήμος αποτελείται από τα εξής χωριά -Τοπικά Διαμερίσματα:

Τ.Δ. Μαυρολιθαρίου

Βρίσκεται στις παρυφές της νότιας πλευράς της Οίτης σε υψόμετρο 1160 μ. Το χωριό με 572 κατοίκους σήμερα, λέγεται ότι πήρε το όνομά του από δύο μαύρους βράχους της περιοχής. Διακρίνεται για τη μεγάλη του πλατεία, είναι αυτή που φιλοξενεί τους παραθεριστές του καλοκαιριού που αναζητούν την ηρεμία του βουνού. Στο Μαυρολιθάρι μπορείτε να κάνετε ατέλειωτες βόλτες μέσα στα στενά δρομάκια του χωριού, μπορείτε να περιηγηθείτε σε αξιοθέατα που είναι πολλά και ενδιαφέροντα. Σε απόσταση περίπου 50μ. από την πλατεία οι πηγές "ΜΟΥΤΣΙΑΡΑ", "ΑΜΠΛΑ" και "ΨΩΡΟΜΥΤΗ" προσφέρουν δροσιά σε κατοίκους και επισκέπτες. Παίρνοντας το χωματόδρομο για το βουνό Οίτη επισκεφτείτε το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία στη κορυφή ενός λόφου , απ’ όπου θα αντικρίσετε τη λίμνη του Μόρνου, δίνοντάς σας ένα αίσθημα μοναδικής ελευθερίας. Συνεχίζοντας θα δείτε στα αριστερά σας τον ειδικά διαμορφωμένο χώρο για εκδρομή ΄΄Στου Σμαΐλη ΄΄, όπου κατά τη περίοδο των πολιτιστικών εκδηλώσεων σερβίρεται η παραδοσιακή φασολάδα.Πιο πάνω θα μπορέσετε να ξεκουραστείτε και να ξεδιψάσετε με το δροσερό νερό στο "Τσιπράτικο". Αξίζει όμως να συνεχίσετε να φτάσετε στην περιοχή της "Καταβόθρας" όπου θα αντικρίσετε ένα οροπέδιο 3.500 στρεμμάτων με άφθονα νερά, στολισμένο κατά τη διάρκεια της Άνοιξης από σπάνια αγριολούλουδα. Αν επιλέξετε να επισκεφτείτε το χωριό το Χειμώνα θα ζήσετε αξέχαστες εμπειρίες, θα νιώσετε τη μαγεία της φύσης από κοντά, το χιονισμένο τοπίο θα σας καταπλήξει.
Τ.Δ Καστριώτισσας

Η Καστριώτισσα το όνομά της το έχει πάρει από το περίφημο πανάρχαιο Κάστρο που την περιέβαλε και τα ερείπιά του σώζονται έως σήμερα.Το χωριό στέκεται αμφιθεατρικά κρεμασμένο στη χαράδρα που σχηματίζουν τα γύρω βουνά σε υψόμετρο 1250 μέτρων, έχοντας έτσι το μεγαλύτερο υψόμετρο από όλα τα χωριά της Παρνασσίδας, Γραφικό και παραδοσιακό χωριό 225 κατοίκων, με ξεχωριστό ύφος, είναι μια μικρή Εδέμ της Ρούμελης. Στενά δρομάκια, βρύσες με κρύα νερά, έλατα, λεύκες θεόρατες και καρυδιές στολίζουν το μικρό αυτό χωριό.Από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου θα αγναντέψετε μέχρι το Λιδορίκι, τον Αθανάσιο Διάκο και τα Μικρά Βελούχια. Στο δρόμο που συνδέει την Καστριώτισσα με τον Αθανάσιο Διάκο στα δεξιά θα διακρίνεται το δρόμο που θα σας οδηγήσει στην "Καταβόθρα της Καστριώτισσας", 2400μ. Φτάνοντας σε υψόμετρο περίπου 1750 μέτρων θα εκπλαγείτε βλέποντας από την μία πλευρά χωριά της Σπερχειάδας ενώ θα θαυμάσετε τις επιβλητικές κορφές της Γκιώνας και των Βαρδουσίων. Αν διψάσετε πιείτε από την κρυστάλλινη πηγή που θα συναντήσετε. Θεωρείται ότι είναι το δροσερότερο νερό της Οίτης.
Από το ξωκλήσι του Αγίου Νικολάου θα αγναντέψετε μέχρι το Λιδορίκι, τον Αθανάσιο Διάκο και τα Μικρά Βελούχια
Η Καστριώτισσα απέχει από την Αθήνα 243 χλμ, από την Λαμία 69 χλμ και από την Άμφισσα 59 χλμ.
Τ.Δ Αθ. Διάκου

Στους πρόποδες της επιβλητικής και χιονοσκέπαστης, το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, ψηλότερης κορυφής των Βαρδουσίων, του Κόρακα, σε υψόμετρο 1060 μ. βρίσκεται το χωριό Αθανάσιος Διάκος. Χωριό με 634 κατοίκους σήμερα, με πλούσια ιστορικά στοιχεία, είναι η γενέτειρα του πρωτοήρωα της Επανάστασης του 1821 Αθανασίου Μασσαβέτα Διάκου απ' όπου πήρε και το όνομά του. (Με της 2ας Μαΐου1958 απόφαση του Συμβουλίου Τοπωνυμιών που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ 5Α/7-1-1959, μετονομάσθηκε από Κοινότητα Άνω Μουσουνίτσας σε Κοινότητα Αθ. Διάκου).
Χωριό με πολλά τρεχούμενα νερά από τις πολλές πηγές που διαθέτει . Κάθε καλοκαίρι πολλοί προτιμούν να περάσουν τις διακοπές τους στο δροσερό και υγιεινό κλίμα του Αθανασίου Διάκου. Μια ωραιότατη πλατεία μπροστά στην εκκλησία του χωριού με τη προτομή του Αθανασίου Διάκου στη μέση και τα θεόρατα πλατάνια, προσφέρει στους επισκέπτες ευχάριστη φιλοξενία.Ο Αθανάσιος Διάκος προσφέρει μια διαφορετική διάσταση στις διακοπές, μακριά από την πολυκοσμία, αλλά και με όλες τις ευκολίες που μπορεί να θελήσουν οι επισκέπτες του. Οι ζεστοί, φιλόξενοι κάτοικοι του χωριού έχουν δημιουργήσει τις συνθήκες για άνετη και ευχάριστη διαμονή, έτσι ώστε να μπορεί κανείς να γνωρίσει και να χαρεί όλες τις ομορφιές του. Εδώ οι ρυθμοί είναι χαλαροί, η ζωή παραδεισένια και οι επιλογές πολλές. Όντας πιο κοντά στο συγκρότημα της κορφής και έχοντας καλύτερη και συντομότερη οδική σύνδεση με το εθνικό δίκτυο αποτελεί τη συνηθέστερη αφετηρία για αναβάσεις στο βουνό. Η τοποθεσία είναι ιδανική ανάμεσα στα τρία μεγάλα βουνά (Βαρδούσια , Γκιώνα ,Οίτη). Οι μεγάλοι ορεινοί όγκοι δεσπόζουν και προσφέρουν πολύ όμορφες εικόνες, ενώ το μαύρο έλατο και τα νερά βρίσκονται σε αφθονία Πολλοί ορειβάτες φθάνουν στο χωριό για να ανέβουν στις κορφές των Βαρδουσίων (Ελληνικές Άλπεις). Απ΄το χωριό ξεκινά μονοπάτι που βγάζει αριστερά από το ύψωμα του Προφήτη Ηλία και καταλήγει στο διάσελο Σταυρός (3 ώρες περίπου ). Υπάρχει βέβαια και οδικός δρόμος (χωματόδρομος) που καταλήγει στο σημείο αυτό και μάλιστα φθάνει και στα καταφύγια σε υψόμετρο 2.100μ. Η διαδρομή είναι μαγευτική ανάμεσα στα έλατα και στις κρυσταλλένιες πηγές. Τα λιβάδια του Αθανασίου Διάκου συνθέτουν ένα θαυμάσιο αλπικό τοπίο. Μπορείτε να περπατήσετε το μονοπάτι Ε4 που διέρχεται από τον Αθανάσιο Διάκο και το πεζοπορικό μονοπάτι από τη πλατεία προς τη κάτω γειτονιά δίπλα στο ποτάμι με τα ψηλά πλατάνια.
Στον Αθανάσιο Διάκο θα βρείτε πολλές ταβέρνες με εκλεκτούς παραδοσιακούς μεζέδες, οποιαδήποτε ημέρα και ώρα αποφασίσετε να επισκεφτείτε το χωριό. Επίσης αρκετοί ξενώνες μπορούν να σας φιλοξενήσουν για ολιγοήμερες ή μεγαλύτερης διάρκειας διακοπές.
Ο Αθανάσιος Διάκος, απέχει από την Αθήνα 245χιλ, από την Λαμία 71 χλμ και από την Άμφισσα 61 χλμ.
Τ.Δ Μουσουνίτσας

Χωριό με 195 κατοίκους , χτισμένο στους πρόποδες των Βαρδουσίων σε υψόμετρο 900 μέτρων. Ειδυλλιακή τοποθεσία με πολλά νερά και πυκνά δάση από έλατα και βελανιδιές, όπου σύμφωνα με την παράδοση ζούσαν ανάμεσά τους θεές και νύμφες της μυθολογίας όπως οι Μούσες, οι οποίες κατοικούσαν στα βουνά Ελικώνα Παρνασσό και Βαρδούσια. Η παράδοση λέει ότι από τις Μούσες πήραν τα ονόματά τους τα χωριά Άνω Μουσουνίτσα (Αθ.Διάκος) και Κάτω Μουσουνίτσα (Μουσουνίτσα). Λόγω των πολλών νερών έχει πλούσια βλάστηση που την Άνοιξη, αλλά και το καλοκαίρι δίνει στο χωριό βαθύ πράσινο χρώμα και προσφέρει στον επισκέπτη της την απόλυτη ηρεμία καθώς τα αηδόνια κα τα κοτσύφια δίνουν συμφωνικές συναυλίες. Μια μικρή πέτρινη βρύση, η παλιά βρύση , η οποία τροφοδοτούσε με νερό ολόκληρο το χωριό ως τις αρχές της δεκαετίας του 60, ξεδιψάει τους λάτρες της πεζοπορίας στο παλιό μονοπάτι για το Προφήτη Ηλία.
Ακολουθώντας το δρόμο προς τον Προφήτη Ηλία μέσα στα ελατοδάση με τους ψηλούς κορμούς, ακούγεται η απόλυτη ησυχία του δάσους που την διακόπτουν συχνά τα φτερουγίσματα των πουλιών, το "σχίσιμο" του αέρα ανάμεσα στις κορυφές των δένδρων και ‹‹οι ψίθυροι του δάσους››. Για όσους ασχολούνται με το ψάρεμα τους προσφέρεται η ευκαιρία να κατηφορίσουν προς το ποτάμι και να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους στην πέστροφα που ζει και αναπτύσσεται στην περιοχή.
Η Μουσουνίτσα απέχει από την Αθήνα 241 χλμ, από την Λαμία 67 χλμ και από την Άμφισσα 57 χλμ.
Τ.Δ Στρώμης

Στο χάρτη του φιλέλληνα Ιωάννη Πετρώφ η Στρώμη ονομάζεται Στρώον. Φαίνεται πως στην "Μεταμόρφωση του Σωτήρος" υπήρχε αρχαίος οικισμός με το όνομα Στρώον και το περίγραμμα του αρχαίου οικισμού σημαίνει οχύρωση..Με 201 κατοίκους σήμερα, σύμφωνα με την απογραφή του 2001, είναι χτισμένη στους πρόποδες της Γκιώνας, χωμένη σε πυκνά δάση από έλατα, βελανιδιές, σφένδαμους καθώς τα τρία ρέματα που τη διανύουν, Αρβανιτόρεμα, Βουρλόρεμα και Ρινόρεμα και το χαμηλό υψόμετρο (900μ) σε σχέση με τα άλλα τοπικά διαμερίσματα του Δήμου, προσφέρουν πλούσια βλάστηση. Τα μεγάλα αιωνόβια πλατάνια, οι ιτιές, οι λεύκες και τα λίγα οπωροφόρα που έχουν απομείνει, κυρίως καρυδιές,(οι οποίες αποτελούν και γεωργικό εισόδημα για τους κατοίκους), συνθέτουν έναν επίγειο παράδεισο. Η Στρώμη έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη αντοχή στο χρόνο και διατηρεί ακόμα μερικές κτηνοτροφικές και γεωργικές εκμεταλλεύσεις καθώς οι συνθήκες προσφέρουν ξεχειμώνιασμα των κοπαδιών καθώς και την έγκαιρη σπορά και καλλιέργεια πολλών κηπευτικών.
Έξω από το χωριό και σε απόσταση 1,5 χιλ. θα μπορέσετε να θαυμάσετε το καταρράκτη που με τα ορμητικά και ‹‹φουσκωμένα›› , ιδιαίτερα το χειμώνα ,νερά του προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα.
-Στην είσοδο του χωριού ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι μας μεταφέρει στο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας όπου στην ομώνυμη γιορτή διοργανώνεται μεγάλο παραδοσιακό γλέντι
Πάνω από το γεφύρι υψώνεται μικρός λόφος γνωστός με την ονομασία ‹‹Τσούκα››, που κατά την αρχαιότητα λέγεται ότι υπήρχε μικρή ακρόπολη.
Ανηφορίζοντας προς τη Γκιώνα 10 χλμ. θα δείτε την "Σπηλιά της Αντίστασης", όπου οι Εγγλέζοι μαζί με τους Έλληνες αντιστασιακούς σχεδίασαν την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου.Αξίζει να επισκεφτούν, όσοι το επιθυμούν, την εικόνα της "Παναγιάς της Στρωμίτισσας" και το χώρο της "Εκκλησιάς τη Ράχη", όπου βρέθηκε η χάλκινη εικόνα της Παναγίας του 18ου αιώνα.
Η Στρώμη απέχει από την Αθήνα 232 χλμ, από την Λαμία 57 χλμ και από την Άμφισσα 48 χλμ.
Τ.Δ.Πανουργιά

Ο Πανουργιάς βρίσκεται στις πρόποδες της βόρειας πλευράς της Γκιώνας, στην ελατόφυτη πλευρά του Ξηροβουνίου σε υψόμετρο 1080 μ. και σήμερα αριθμεί 325 κατοίκους. Η πρώτη ονομασία ήταν Δρέμισσα, μετονομάσθηκε σε Κοινότητα Πανουργιάς με την αριθ.7606/ 27-2-1915 Απόφαση του τότε Υπουργού Εσωτερικών (ΦΕΚ 89 Α΄/4-3-1915). Το νέο όνομα έλαβε προς τιμή του ομώνυμου ήρωα. Στον Πανουργιά θα δείτε το ποτάμι που ξεκινά από τη θέση "Μπαμπαούτσα", περνά κάτω από το χωριό και συμβάλει στη δημιουργία του Μόρνου. Από το "Φαράγγι του Βλαχογιάννη" ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Νέων οδήγησε το νερό για να λειτουργήσει ο παραδοσιακός μύλος του χωριού. Έξω από το χωριό θα έχετε την ευκαιρία να θαυμάσετε τη θέα από τη θέση "Φίλιππα", όπου αγναντεύεις και τα τρία βουνά Γκιώνα, Βαρδούσια και Οίτη. Αξίζει να επισκεφτείτε στη θέση "Σταυρό" το εκκλησάκι της Αγίας Τριάδος και να δείτε από εκεί την τοποθεσία που έχει προβλεφθεί να γίνει η "Λίμνη του Πανουργιά" καθώς και ολόκληρη την οροσειρά της Γκιώνας.Μη παραλείψετε να κάνετε τη βόλτα σας στην πλατεία του χωριού, να θαυμάσετε τα πλατάνια και τις καρυδιές και να πιείτε από το κρυστάλλινο τρεχούμενο νερό από την παραδοσιακή κτιστή βρύση που θα συναντήσετε 20 μέτρα πιο πέρα.
Νότια του χωριού στους πρόποδες της Γκιώνας βρίσκεται η ιστορική "Σπηλιά του Πανουργιά" στην οποία ο ήρωας λημέριαζε με τα παλικάρια του. Στη σπηλιά αυτή η πρόσβαση γίνεται μέσω αγροτικού δρόμου. Ανεβαίνοντας στην ψηλότερη κορυφή της Γκιώνας, πάνω από τα αλπικά λιβάδια, στην Πυραμίδα υψομέτρου 2510μ., θα μπορέσετε να δείτε την ανατολή του ηλίου, μια εμπειρία που δεν πρέπει να χάσετε.
Ο Πανουργιάς απέχει από την Αθήνα 29 χλμ, από την Λαμία 54 χλμ και από την Άμφισσα 45 χλμ.

Τ.Δ.Πυράς

Χωριό 174 κατοίκων, χτισμένο στις πλαγιές τις Οίτης σε υψόμετρο 1.150 μέτρων. Πήρε το όνομά της από την αρχαία τοποθεσία του χωριού όπου σύμφωνα με τη μυθολογία κάηκε ο ημίθεος Ηρακλής Η παλιά ονομασία ήταν Γουρίτσα ή Γκούριτζα, μετονομάσθηκε σε Πυρά με το Δ.9-9-1927 (ΦΕΚ 206 Α΄1927).
Η Πυρά απέχει από την Αθήνα 233 χιλ, από την Λαμία 58 χιλ και από την Άμφισσα 49 χιλ. Η επίσκεψή σας στο χωριό απαιτεί ιδιωτικό αυτοκίνητο. Αξίζει να ανεβείτε στην Οίτη, από το χωματόδρομο πριν την είσοδο του χωριού και να επισκεφτείτε τα ερείπια του Ναού του Ηρακλέους.
Κατεβαίνοντας το μονοπάτι προς το κάτω μέρος του χωριού θα συναντήσετε και πιο δίπλα τους όμορφους καταρράκτες που σχηματίζουν τα νερά του μικρού ποταμού. Την Άνοιξη το θέαμα θα σας καταπλήξει, θα μπορέσετε να θαυμάσετε τα πανέμορφα κρινάκια της Οίτης ,αλλά και το χειμώνα το τοπίο μοιάζει παραμυθένιο.