Άνθρωπος, Φύση και Ηθική!

Η εικόνα που έχουμε για την "Φύση", δεν είναι τίποτε άλλο παρά η υποκειμενοποιημένη αντίληψη για τον "κόσμο" γύρω μας! Ακόμα και οι Επιστήμες που έχουμε αναπτύξει συλλογικά ως Ανθώπινο Είδος, εμπεριέχουν αυτό το στοιχείο της "υποκειμενοποίησης"! Βλέπουμε, αναλύουμε, ερμηνεύουμε και εξηγούμε την Φύση και τα Φυσικά Φαινόμενα, καθαρά "εγωκεντρικά" ( σε επίπεδο ατομικό) και "ανθρωποκεντρικά" (σε επίπεδο κοινωνικό)! Και αυτή η καθαρά "υποκειμενική" αντίληψη του Κόσμου γύρω μας είναι που μας εμποδίζει να δούμε την Φύση ως Σύνολο, και μέσα σ'αυτήν τον δικό μας "ρόλο" είτε ως Ατόμων είτε συλλογικά ως Ανθρωπότητα συνολικά! Αν μπορούσε να "ξεφύγουμε" από τα χωροχρονικά όρια στα οποία μας δεσμεύει η Φύση μας ( ως άτομα και ως είδος) τότε η εικόνα για τον Κόσμο γύρω μας θα ήταν πολύ πιο διαφορετική: είτε αυτή αφορά το ατομικό και κοινωνικό μας περιβάλλον, είτε όλο το Σύμπαν! Από μια τέτοια οπτική γωνία θα μπορούσαμε να "δούμε"το Σύμπαν να υπάρχει τρισεκατομμύρια χρόνια χωρίς την Γη, την Γη να υπάρχει εκατομμύρια χρόνια χωρίς Ανθρώπους, την Ανθρωπότητα να υπάρχει χιλιάδες χρόνια χωρίς εμάς . Η εξελικτή διαδικασία που οδήγησε και στην δική μας ατομική ύπαρξη υπάρχει και θα υπάρχει και χωρίς εμάς! Θα μπορούσε να είχε υπάρξει και χωρίς να οδηγήσει απαραίτητα και στην δική μας ύπαρξη είτε ως ατόμων, είτε ως είδους! Παρόλα αυτά υπάρχουμε- και την Ύπαρξη μας αυτή πρέπει να την δούμε ως αποτέλεσμα μιας καθαρά "φυσικής" διαδικασίας όπου το τυχαίο και η αναγκαιότητα, αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοαναιρούνται! Ακόμη και οι "νόμοι" που καθορίζουν αυτήν την διαδικασία εξελίσσονται, αλλάζουν ή και ανατρέπονται "ακολουθώντας" την ροή της διαδικασίας αυτής! Η Φυσική αυτή εξελικτική διαδικασία καθορίζει πρωτογενώς και την σχέση μας με την ίδια την Φύση! Και με την οπτική αυτή ως Φύση δεν πρέπει να "περιγράφουμε" μόνο το Φυσικό Περιβάλλον του Πλανήτη μας, αλλά ότι έχει να κάνει με την ίδια την ύπαρξη της Ύλης και της Ενέργειας. Στην ολότητα της Φύσης πρέπει να εντάσσουμε τα πάντα: από την ύλη σε υποατομικό επίπεδο έως τον συμπαντικό χωρόχρονο, και από τους "νόμους" που καθορίζουν την σχέση Ύλης και Ενέργειας, έως τους "νόμους" που καθορίζουν την Εξέλιξη της οργάνωσης των Ανθρώπινων Κοινωνιών. Σ'αυτήν την "Φύση" δεν υπάρχουν "νομοτέλειες", αλλά "πιθανότητες"! Δεν ήταν νομοτέλεια να εξαφανιστούν οι δεινόσαυροι από την Γή και να οδηγηθούμε έτσι στην σημερινή Ανθρώπινη Κυριαρχία, αλλά στην δεδομένη χρονική περίοδο της Ιστορίας της Γής ήταν πολύ πιθανό να υπάρξει μια πρόσκρουση Μετεωρίτη που να οδηγήσει σε Μαζική εξαφάνιση ειδών. Δεν είναι νομοτέλεια να κυριαρχεί σήμερα ο Καπιταλιστικός Τρόπος Παραγωγής στην Γη, αλλά είναι πιθανό αυτή η Κυριαρχία να οδηγήσει στην Αναγκαιότητα Ανατροπής του. Η κοινωνική εξέλιξη δεν σταματά, αλλά εξελίσεται με βάση τις αναγκαιότητες που η ίδια γεννά. Και εξάλλου αυτή η Κοινωνική Εξέλιξη δεν είναι παρά κομμάτι της Φυσικής Εξέλιξης! Στην Φύση τίποτε δεν μπορεί να είναι και δεν είναι στάσιμο, το πως θα εξελιχθεί όμως είναι θέμα πολυπαραγοντικό στα όρια του Τυχαίου! Το ίδιο ισχύει και για την Εξέλιξη της Ανθρωπότητας! Με την μεγάλη διαφορά ότι ο άνθρωπος διαθέτει Λογική, με την οποία μπορεί να ελέγξει αυτήν την διαδικασία, παρεμβαίνοντας σε αυτήν την διαδικασία καταλυτικά! Αλλά και αυτό είναι αποτέλεσμα της ίδιας της εξελικτικής διαδικασίας της Φύσης, καθώς η Λογική δεν είναι παρά μία έκφραση της Σκέψης - και η Σκέψη δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ανώτερο εξελικτικό στάδιο οργάνωσης της Ύλης! Η Σκέψη είναι κάτι το αυθύπαρκτο στην σημερινή χωροχρονική στιγμή της Εξελικτικής Διαδικασίας. Η Λογική, η Φαντασία και η Ηθική όμως είναι διαδικασίες οργάνωσης και έκφρασης της Σκέψης καθορισμένες από το ιστορικοκοινωνικό επίπεδο οργάνωσης των Ανθρωπίνων Κοινωνιών! ( Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι αποτέλεσμα αυτής καθε αυτής της εξελικτικής διαδικασίας στην Γή, η Σκέψη πρέπει να θεωρείται ως αποτέλεσμα της εξελικτικής διαδικασίας Οργάνωσης της ύλης, και ο τρόπος οργάνωσης και έκφρασης της Σκέψης μπορεί να ειδωθεί μόνο ως αποτέλεσμα της εξέλιξης του Ανθρώπου και των Κοινωνιών του: Το πως αυτά τα τρία "στοιχεία" συναντήθηκαν και αλληλοσυμπληρώθηκαν είναι και αυτό αποτέλεσμα του "τυχαίου" τρόπου κάλυψης της εξελικτικής "αναγκαιότητας")! Η Ύλη εξελίχθηκε για να φτάσουμε στον Ανθρώπινο Εγκέφαλο με τα εκατομμύρια νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα και τις πολύπλοκες συνάψεις τους , η Ενέργεια εξελίχθηκε για να οδηγηθούμε στο "θαύμα" των ηλεκτροχημικών διεργασιών που απαρτίζουν την Ανθρώπινη Σκέψη, και η Λογική και η Ηθική μας διαμορφώνονται από το κοινωνικό μας γνωσιακό περιβάλλον! Το τι θεωρούμε εμείς Λογικό, Σωστό και Ηθικό δεν έχει καμία σχέση με το τι θεωρούσε Λογικό, Σωστό και Ηθικό ο Άνθρωπος του Νεάτερνταλ. Και με το τι θα θεωρεί ο Λογικό, Σωστό και Ηθικό ο Άνθρωπος που θα ζει σε 10.000 χρόνια! Και για να μην πάμε τόσο μακριά, ας ανατρέξουμε στην πρόσφατη ιστορία της Ανθρωπότητας και θα δούμε ότι Δικτακτορικά, Καταπιεστικά και Ρατσιστικά Καθεστώτα δεν εδρεώνονται μόνο με την δύναμη των όπλων αλλά κυρίως με την ευρεία αποδοχή των Πολιτικοκοινωνικών τους αντιλήψεων ( τρανό παράδειγμα ο Ναζισμός στην Γερμανία του Χίτλερ)! Ή μήπως και αυτήν την στιγμή που μιλάμε, δεν υπάρχουν Θρησκείες που κηρύσσουν την Μισαλοδοξία, Πολιτικά ρεύματα που υποστηρίζουν Ιμπεριαλιστικούς Πολέμους , και Κοινωνικές δυνάμεις που εμπνεόνται από τον Ρατσισμό; Δεν υπάρχει λοιπόν διαχρονικά η έννοια του Δικαίου και του Ηθικού; Καταρχάς δεν πρέπει να συγχέουμε την έννοια της "Πλειοψηφικά Κυριαρχούσας Άποψης" με την την έννοια του "Ηθικού και του Σωστού"! Ο κανόνας ότι η πλειοψήφια έχει a priori το Δίκαιο και το Αλάθητο, δεν ισχύει σε μια Επιστημονική ανάλυση της Ιστορίας! Είναι διαφορετικό πράγμα η Κυριαρχία μιας Άποψης για μια δεδομένη χωροχρονική περίοδο, και εντελώς διαφορετικό πράγμα η Ιστορική της Δικαίωση. (και επανερχόμαστε στο παράδειγμα του Ναζισμού, όπου είναι προφανές ότι την περίοδο της Κυριαρχίας του στην Γερμανία η Κοσμοθεωρία που εξέφραζε, έβρισκε μαζική απήχηση στην Πλειοψηφία του Γερμανικού Λαού.) Οι φυσικές διαδικασίες στην πρωτογενή τους έκφραση δεν γνωρίζουν έννοιες όπως είναι το Δίκαιο, το Ηθικό και το Σωστό! Στην Φύση υπάρχει μόνο η "Ανάγκη" ως κινητήρια δύναμη της Εξέλιξης! Και η Εξέλιξη στην Φύση προχωρά μέσα από τις τυχαίες αλλά αναγκαστικές επιλογές σε αναγκαστικά αλλά τυχαία διλήμματα που γεννά η ίδια η Εξέλιξη! Και στην εξέλιξη του Ανθρώπου ισχύει το ίδιο ως γενικός κανόνας! Μόνο που στον Άνθρωπο η Φύση έκανε την Υπέρβαση και το ποιοτικό της άλμα! Για πρώτη φορά- από όσο πάντα μπορούμε να γνωρίζουμε- στην Εξελικτή Ιστορία υπάρχει ον που χάρη στην Σκέψη που διαθέτει, μπορεί να έχει ουσιαστικό και παρεμβατικό ρόλο στην Εξελικτική Διαδικασία αυτή καθ'αυτή! Χάρη στις δυνατότητες της Λογικής του, ανέπτυξε τις Επιστήμες και την Τεχνολογία του σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να απαντά σε μείζονα προβλήματα της επιβίωσής του! Για πρώτη φορά στην Φύση - από όσο πάντα μπορούμε να γνωρίζουμε - ένα Ον έχει την δυνατότητα να απαντήσει στις αναγκαιότητες της Εξελικτικής Διαδικασίας δημιουργώντας αυτό τις Απαντήσεις- και ξεφεύγωντας σχεδόν οριστικά από τους περιορισμούς του τυχαίου και του εφικτού! Ο άνθρωπος πλέον όχι απλά παρεμβαίνει αλλά δημιουργεί το περιβάλλον και την ιστορία του! Και αν η εξέλιξη στην Φύση μέσα από τον Άνθρωπο έχει περάσει σε ένα ανώτερο στάδιο, αυτό που σήμερα φαντάζει ως αναγκαιότητα είναι ο άνθρωπος να καταφέρει να εξελίξει την Ηθική του σε συνακολουθία με την Λογική του! Δηλαδή να εξελίξει την Κοινωνική του Οργάνωση έτσι ώστε να μπορεί να απαντά στα προβλήματα και τις αντιθέσεις που γεννά η Εξέλιξη του αυτή! Το δίλημμα "μα τι κόσμος είναι αυτός που στέλνει άνθρωπο στο φεγγάρι την στιγμή που εκατομμύρια μικρά παιδιά πεθαίνουν της πείνας" είναι ένα καθαρά ηθικό δίλλημα που όμως δεν μπορεί να παραμείνει για πολύ αναπάντητο! Γιατί στην πραγματικότητα εκφράζει μια μεγάλη αναγκαιότητα: τον επαναπροσδιορισμό των κανόνων της εξέλιξης μας! Η Ηθική στις παραγωγικές, κοινωνικές και διαπροσωπικές μας σχέσεις είναι κάτι που ούτως ή άλλως υπάρχει και εμπεριέχεται! Έχει να κάνει με την παιδεία και την κουλτούρα μας! Την κοινωνία και την θέση μας σ'αυτή, την παραγωγή και την θέση μας σ'αυτή, την οκογένεια, την ιστορία, το λαό και την τάξη μας! Σ' αυτήν τη βάση, η φιλοσοφία, η πολιτική, η θρησκεία, η τέχνη, η ηθική είναι μορφές κοινωνικής συνείδησης, που αποτελούν το ιδεολογικό εποικοδόμημα πάνω στην οικονομική βάση της κοινωνίας και αλλάζουν όταν αλλάζει και η βάση της (παραγωγικές σχέσεις). Η όποια μεταβολή στη συνείδηση των ανθρώπων ή η εξέλιξη της ηθικής τους δεν μπορεί να γίνει αυθαίρετα από τους ίδιους. Η προέλευση και η κατεύθυνση της όποιας μεταβολής πρέπει να έχει και πάντα έχει τη βάση της στην υλική ζωή, στις ανάγκες της κοινωνικής - σε τελευταία ανάλυση οικονομικής - ανάπτυξης και πάντα είναι αναπόσπαστη από την κοινωνική εξέλιξη. Κάθε ιστορική εποχή (πρωτόγονο κοινοτικό σύστημα, δουλοκτητικό σύστημα, φεουδαρχισμός, καπιταλισμός) είχε τη δική της κυριαρχούσα ηθική- καθαρά όμως και πάντα "ταξικά" καθοριζόμενη. Και αυτό είναι το μεγάλο τροχοπέδι -καθώς η Ηθική αυτή με τον έναν ή τον άλλο τρόπο δεν ήταν παρά η αντανάκλαση των δεδομένων συνθηκών της κοινωνικοπολιτικής οργάνωσης της κοινωνίας στο επίπεδο των ανθρωπίνων σχέσεων, των ιδεολογικών, καθώς και των ηθικών κινήτρων των ανθρωπίνων ενεργειών, όπως και των διαφόρων τρόπων εκτίμησης αυτών των πράξεων ! Σήμερα και με βάση την γνώση αυτή, απαιτείται μια ριζική τομή στον Καθορισμό του τρόπου με την οποία η Ηθική και η Πολιτική διαπλέκονται! Το Σωστό, το Δίκαιο και το Ηθικό πρέπει να επαναπροσδιορισθούν και να ειδωθούν από την σκοπιά όχι του παρόντος και του παρελθόντος, αλλά του Μέλλοντος! Δεν αρκεί μια "νομοθετική" αλλαγή των παραγωγικών σχέσεων, των σχέσεων εξουσίας και της κυριαρχίας στα μέσα παραγωγής για να υπάρξει Κοινωνική Εξέλιξη! Δεν αρκεί ένα διάταγμα για να καταργηθεί η εκμετάλευση Ανθρώπου από Άνθρωπο και να γίνουν οι Άνθρωποι πραγματικά ίσοι . Δεν πρόκειται να εμποδίσουμε την Περιβαλλοντική Καταστροφή του Πλανήτη με νόμους ! Χρειαζόμαστε μια μορφή οργάνωσης της Κοινωνίας που θα μας αποδεσμεύει πλήρως από το παρελθόν μας! Ένα άλμα στο μέλλον! Ακόμη και η τεχνολογία, η επιστήμη ,η παιδεία και οι πόλεις μας πρέπει να επανασχεδιασθούν σε μιά άλλη λογική! Για να είμαστε αντικειμενικοί κριτές της υποκειμενικότητάς μας, πρέπει να λειτουργήσουμε ώς αποστασιοποιημένοι κριτές του μέλλοντος! Να δούμε τα προβλήματα και τις λύσεις τους απο την προοπτική του μέλλοντος! Η Ηθική στην Πολιτική, Κοινωνική και Επιστημονική πραχτική δεν είναι κάτι το ουτοπικό αλλά μια αναγκαιότητα, και θα μπορέσει να αντικειμενοποιηθεί και να υπάρξει μόνο στον βαθμό που η ανθρώπινη βούληση το θελήσει! Ο άνθρωπος μπορεί να γίνει από αντικείμενο, υποκείμενο της εξέλιξης, και η «Γνώση» μπορεί να τον βοηθήσει σ’αυτό δρώντας απελευθερωτικά, από όλα αυτά που τον κρατούν δέσμιο μέχρι τώρα! Η «Γνώση» μπορεί να οδηγήσει σε μια νέα ηθική, με κέντρο πλέον την Φύση, άρα και τον Άνθρωπο. Σήμερα και χάρη χάρη στα «μέσα» που διαθέτουμε, η Γνώση μπορεί να γίνει κτήμα όλης της Ανθρωπότητας! Και σε αντίθεση με το παρελθόν να μην έχουμε ανάγκη «αυθεντίες» και «ηγέτες»!