Η ελευθερία του Λόγου θα νικήσει την δικτατορία του Τρόμου!

Σοκ προκαλεί παγκοσμίως η είδηση της τρομοκρατικής επίθεσης στα γραφεία του γαλλικού περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι. 12 άνθρωποι έπεσαν νεκροί, από τα πυρά τζιχαντιστών. Ανθρωποι που δούλευαν σε ένα μέσο ενημέρωσης ανατρεπτικό, που δήλωνε... αθεϊστικό και σε θέση πολέμου κατά κάθε θρησκείας.

Το γαλλικό σατυρικό περιοδικό είχε βρεθεί στο στόχαστρο των φανατικών Μουσουλμάνων ήδη από το 2011, όταν πρωτοδημοσίευσε σκίτσα που διακωμωδούσαν τον Μωάμεθ. Ακολούθησαν και άλλες ανάλογες δημοσιεύσεις, η έκδοση ενός ολόκληρου 64σέλιδου αφιερώματος και συνεχείς αναρτήσεις, όπως -κατά τραγική ειρωνεία- μια ώρα πριν την επίθεση στο Twitter.

Από τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του στα τέλη των 60s τo Charlie Hebdo ήταν στην πρώτη γραμμή της πρόκλησης. 

Υπό την καθοδήγηση του εμπνευσμένου Φρανσουά Καβανά - ο οποίος έφυγε από τη ζωή μόλις πριν από λίγους μήνες - τα πρωτοσέλιδά του άφηναν άφωνη τη συντηρητική κοινή γνώμη της Γαλλίας. 

Ίσως πιο χαρακτηριστικό το χλευαστικό εξώφυλλό του - υπό την επωνυμία Hara-Kiri Hebdo ακόμα - για τον θάνατο του Σαρλ ντε Γκολ τον Νοέμβριο του 1970. Το φύλλο, που χλεύαζε τα δάκρυα του συμβατικού γαλλικού Τύπου για μια πρόσφατη τραγωδία σε ένα νυχτερινό κλαμπ με τα συγκινητικά γραφόμενα για την απώλεια του Ντε Γκολ - απαγορεύτηκε άμεσα από το υπουργείο Εσωτερικών.

Έτσι οι εκδότες του το μετονόμασαν σε Charlie Hebdo για να παρακάμψουν τον νόμο.

Τα τελευταία χρόνια η πολιτική ζωή της Γαλλίας - κυρίως με την άνοδο του Εθνικού Μετώπου - αλλά και τα προβλήματα με τη συνύπαρξη των θρησκειών και την υπεράσπιση του κοσμικού χαρακτήρα του γαλλικού κράτους, προσέφεραν στους δημιουργούς έναν ιδιαίτερο καμβά για να συνεχίσουν τα προκλητικά εξώφυλλα και σκίτσα. 

Το Charlie Hebdo συνέχισε στον ίδιο δρόμο, αυτόν της πρόκλησης που θα ερεθίζει την κοινή γνώμη και θα παράγει δημόσια συζήτηση. Πάντα με όπλο τη γελοιογραφία, η Charlie Hebdo τα βάζει με όλες τις θρησκείες, υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και σατιρίζει όλες ανεξαιρέτως τις προσωπικότητες του δημόσιου βίου: από τους πολιτικούς και τους δικαστές έως τους τραπεζίτες και τους θρησκευτικούς ηγέτες. Εως την σημερινή τρομοκρατική επίθεση, για τη σύνταξη της Charlie εργάζονταν περίπου 30 σκιτσογράφοι και καμιά 30αριά συντάκτες, μόνιμοι ή εξωτερικοί συνεργάτες. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι εμβληματικές μορφές των Ζεράρ Μπιάρ, Μαρίν Σανέλ, Ζαν-Ιβ Καμί, Πατρίκ Πελούς, Μπερνάρ Μαρί, Φαμπρίς Νικολίνο… Μεταξύ των νεκρών είναι ο αρχισυντάκτης Στεφάν Σαρμπονιέ, γνωστός και ως Σαρμπ, και ορισμένοι από τους πιο διάσημους σκιτσογράφους της Γαλλίας, Ζαν Καμπί, Τινιούς και Ζορζ Βολίνσκι.

Το 2006, το περιοδικό είχε αναδημοσιεύσει τα 12 επίμαχα σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ που είχαν δημοσιευθεί στον Τύπο σκανδιναβικών χωρών και είχαν προκαλέσει οργή στη μουσουλμανική κοινότητα.

Το 2011, τα γραφεία του Charlie Hebdo δέχθηκαν επίθεση με βόμβες μολότοφ, μετά από ειδική έκδοση, λέγοντας ειρωνικά ότι το τεύχος το είχε επιμεληθεί ο προφήτης Μωάμεθ. Μάλιστα, είχαν αλλάξει το όνομα του περιοδικού σε Charia Hebdo, παραπέμποντας στη σαρία, τον ισλαμικό νόμο.

Το 2012, εν μέσω της θύελλας αντιδράσεων που είχε προκαλέσει στον μουσουλμανικό κόσμο η προβολή ταινίας που θεωρείται βλάσφημη και προσβλητική για το Ισλάμ, το γαλλικό σατιρικό περιοδικό Charlie Hebdo δημοσίευσε σκίτσα του προφήτη Μωάμεθ. 

Τα γραφεία καταστράφηκαν, οι εργαζόμενοι στο περιοδικό δέχθηκαν απειλές και η ιστοσελίδα του δέχθηκε κυβερνοεπίθεση.

Έξι ημέρες μετά την επίθεση, το περιοδικό επανήλθε με νέο εξώφυλλο που έδειχνε έναν σκιτσογράφο του περιοδικού να φιλά παθιασμένα έναν γενειοφόρο μουσουλμάνο μπροστά στα κατεστραμμένα γραφεία. Ο τίτλος ήταν: «Η αγάπη είναι πιο δυνατή από το μίσος».

Το εξώφυλλο του περιοδικού φιλοξενούσε σκίτσο του γελοιογράφου και διευθυντή του, του Σαρμπ, που εικονίζει έναν μουσουλμάνο σε αναπηρική καρέκλα που την σπρώχνει ένας υπερορθόδοξος εβραίος. 

Η γελοιογραφία έφερε τη λεζάντα «Άθικτοι 2», παραπέμποντας σε μια σκηνή από την γαλλική ταινία με τον ομώνυμο τίτλο. Στο «συννεφάκι» οι δύο «ήρωες» του σκίτσου δηλώνουν ταυτόχρονα: «Μην κάνετε πλάκα!».

Η γαλλική κυβέρνηση είχε κάνει τότε έκκληση στο περιοδικό να μην δημοσιεύσει τα σκίτσα και όταν το Charlie Hebdo αποφάσισε να προχωρήσει στη δημοσίευση, η Γαλλία έκλεισε πρεσβείες, πολιτιστικά κέντρα και σχολεία σε 20 χώρες υπό τον φόβο αντιποίνων.

«Αντιμετωπίζουμε τις ειδήσεις όπως οι δημοσιογράφοι. Κάποιοι χρησιμοποιούν κάμερες, κάποιοι υπολογιστές. Εμείς χρησιμοποιούμε χαρτί και μολύβι» είχε πει σκιτσογράφος με το ψευδώνυμο Luz στο Associated Press το 2012. «Ένα μολύβι δεν είναι όπλο. Είναι τρόπος έκφρασης» είχε δηλώσει. 

Ο αρχισυντάκτης του περιοδικού Στεφάν Σαρμπονιέ, ο οποίος έχασε τη ζωή του στην επίθεση, είχε δηλώσει το 2012: «Ο Μωάμεθ δεν είναι ιερός για μένα. Δεν κατηγορώ τους μουσουλμάνους που δεν γελάνε με τα σκίτσα μας. Όμως, εγώ ζω κάτω από γαλλική νομοθεσία. Δεν ζω κάτω από τον νόμο του Κορανίου».

Τον Ιανουάριο του 2013, το περιοδικό δημοσίευσε ένα 64σέλιδο ειδικό τεύχος με σκίτσα για την ζωή του προφήτη Μωάμεθ.

Η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης, Ναζάτ Βαλό-Μπελκασέμ, είχε δηλώσει τότε στο τηλεοπτικό δίκτυο France 2: «Δεν είναι ανάγκη να ρίχνουμε λάδι στη φωτιά».

Λιγότερο από μία ώρα πριν την δολοφονική επίθεση στα γραφεία του περιοδικού, ο λογαριασμός του Hebdo στο Τwitter είχε αναρτήσει σατιρικό σκίτσο με «ευχές» του αρχηγού της τζιχαντιστικής ISIS (του αυτοαποκαλούμενου «χαλίφη της Βαγδάτης»). 

«Είμαστε ένα αθεϊστικό περιοδικό που μάχεται κατά κάθε θρησκείας, μόλις αυτή αφήσει την ιδιωτική σφαίρα και αρχίζει να επηρεάζει την πολιτική και τη δημόσια ζωή», έλεγε ο Ζεράρ Μπιάρ, αρχισυντάκτης του γαλλικού περιοδικού σε συνέντευξή του πριν δυο χρόνια στην Deutsche Velle, μιλώντας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει στον 21ο αιώνα η ελευθερία της έκφρασης.

«Βλέπουμε τη δημοσίευση αυτών των σκίτσων ως μέρος της δουλειάς μας που σχετίζεται άμεσα με την ελευθερία της έκφρασης. Κοιτάξτε την τρέχουσα ειδησεογραφική πραγματικότητα: όταν μία ασήμαντη, χλιαρή ταινία είναι ικανή να προκαλέσει τέτοιες μαζικές εκρήξεις οργής ανά τον κόσμο, στις οποίες σκοτώνονται άνθρωποι και καίγονται πρεσβείες, θα ήταν αδιανόητο κάτι τέτοιο να περάσει στα ψιλά και να μην υπάρξει δημοσιογραφικός σχολιασμός. Είμαστε απλά ένα περιοδικό πολιτικής σάτιρας που δουλεύει με εικόνες. Είμαστε ένα αθεϊστικό περιοδικό που μάχεται ενάντια σε κάθε θρησκεία, μόλις αυτή αφήσει την ιδιωτική σφαίρα και αρχίζει να επηρεάζει την πολιτική και τη δημόσια ζωή. Από τη στιγμή που το Ισλάμ χρησιμοποιεί την πολιτική για δικούς του σκοπούς, σαν μια οποιαδήποτε άλλη πολιτική δύναμη, τότε οφείλει να δέχεται την κριτική», έλεγε τότε.