Και ο θεραπευμένος ασθενής απεβίωσε…

Του Gabriel Colletis.

Καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, συγγραφέας του βιβλίου «Εξω από την κρίση. Για μια χώρα που μας αξίζει!»

Αναδημοσίευση από την "Εφημερίδα των Συντακτών". 

Παρασυρμένη από τη χαρά της για τις εκλογές, η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει ένα success story που βρίσκει πολλές ενθουσιώδεις αντηχήσεις σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες:

- το δημόσιο έλλειμμα έχει μετατραπεί σε πλεόνασμα

- το έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών μειώνεται

- η ανεργία υποχωρεί

- η ανάπτυξη επανέρχεται σιγά σιγά

τέλος, η Ελλάδα επιστρέφοντας στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορεί πλέον να μη ζητά χρηματοδοτήσεις που εξαρτώνται από τις αποφάσεις της τρόικας.

Αυτό είναι μια παραπλανητική αφήγηση. Προτείνουμε, αντί αυτής της αφήγησης, έναν απομυθοποιημένο απολογισμό τεσσάρων ετών λιτότητας.

Το δημόσιο έλλειμμα έχει μετατραπεί σε πλεόνασμα…

Η κυβέρνηση αναφέρεται στο πλεόνασμα του ισοζυγίου του προϋπολογισμού εκτός των τόκων που σχετίζονται με το χρέος. Εάν λάβουμε υπόψη αυτούς τους τόκους, το δημοσιονομικό ισοζύγιο παραμένει αρνητικό.

Κυρίως η φαινομενική βελτίωση των δημόσιων λογαριασμών έχει επιτευχθεί με κόστος τη σύνθλιψη των δημοσίων δαπανών. Οι μεγάλοι θυσιασμένοι είναι η εκπαίδευση και η υγεία, των οποίων οι προϋπολογισμοί μειώθηκαν κατά 30%. Επιπλέον, η μείωση των δημοσίων δαπανών ενίσχυσε την υποχώρηση της ζήτησης. Το έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών μειώνεται, υποδεικνύοντας ότι η ελληνική οικονομία έχει ανακτήσει ένα μέρος της ανταγωνιστικότητάς της…

Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται τόσο για ανάκαμψη των εξαγωγών αλλά για απότομη συρρίκνωση της εγχώριας κατανάλωσης και κατά συνέπεια των εισαγωγών. Η μείωση της δημόσιας ζήτησης, της ιδιωτικής ζήτησης των νοικοκυριών, των επενδύσεων των επιχειρήσεων και του κράτους προκάλεσε οικονομική ύφεση και απότομη πτώση των εισαγωγών. Σε αντίθεση με τον μύθο της ανταγωνιστικότητας, η μείωση των μισθών δεν προώθησε τις εξαγωγές. Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου απορροφήθηκε μερικώς, αλλά με τον χειρότερο τρόπο.

Η ανάπτυξη είναι έτοιμη να επανέλθει έπειτα από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης… 

Κατ’ αρχάς η Ελλάδα έχει βιώσει μια βαθιά ύφεση ως επακόλουθο της ακολουθούμενης πολιτικής: -25% του ΑΕΠ. Αυτή η βαθιά ύφεση αντιστοιχεί σε αυτό που κάποιοι έχουν αναφέρει ως εσωτερική υποτίμηση.

Μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης, επιστροφή στην ανάπτυξη; Η κυβέρνηση έχει εναποθέσει τις ελπίδες της στον τουρισμό και στις ξένες επενδύσεις χάρη στις δυνητικές εισροές κεφαλαίων που θα επωφεληθούν από τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται, καθώς και τις ευκαιρίες που προσφέρονται από την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και του περιβαλλοντικού δικαίου. Χάρη στη μεγάλη «δημοπρασία» της εργατικής δύναμης του ελληνικού λαού, των φυσικών πόρων και των δημόσιων περιουσιακών στοιχείων της χώρας που η κυβέρνηση οργανώνει, η πρόβλεψη για ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας είναι 0,6% του ΑΕΠ για το 2014. Με αυτόν τον ρυθμό, θα χρειαστούν περίπου 40 χρόνια για να διαγραφεί η υποχώρηση του ΑΕΠ…

Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε από 27,8% σε 26,7%. 

Προφανώς, δεν είναι η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας που εξηγεί την ελαφρά μείωση του ποσοστού ανεργίας, αλλά η αύξηση των επιδοτήσεων για την απασχόληση. Ο ΟΑΕΔ δρομολόγησε διάφορα προγράμματα, στόχος των οποίων είναι να μειωθεί το ποσοστό ανεργίας. Οι θέσεις εργασίας που προσφέρονται είναι προσωρινές και αφορούν περίπου 300.000 ανθρώπους. Μεταξύ των προγραμμάτων, ένα μέτρο αποβλέπει στην επιδότηση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα. Η αρχή είναι ότι μια επιχείρηση προσλαμβάνει για ένα χρόνο έναν άνεργο εγγεγραμμένο στους καταλόγους του οργανισμού, ο οποίος με τη σειρά του πληρώνει το μεγαλύτερο μέρος του μισθού και των κοινωνικών εισφορών του εργαζομένου. Μόνο ένα μικρό υπόλοιπο παραμένει στην ευθύνη του εργοδότη.

Τέλος, η Ελλάδα, επιστρέφοντας στις χρηματοπιστωτικές αγορές θα μπορεί πλέον να μη ζητά χρηματοδοτήσεις που εξαρτώνται από τις αποφάσεις της τρόικας.

Στις αρχές Απριλίου, η ελληνική κυβέρνηση εκδίδει πενταετές ομόλογο αξίας 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ με επιτόκιο περίπου 5%. Ποιος ήταν ο κύριος στόχος; Ούτε οι τράπεζες ούτε τα νοικοκυριά, αλλά τα Hedge Funds, κερδοσκοπικά κεφάλαια, που εδώ και αρκετούς μήνες έχουν δείξει το ενδιαφέρον τους για τη λεγόμενη περιφέρεια των χωρών της ευρωζώνης. Ποιος το οργάνωσε; Εξι μεγάλες ιδιωτικές τράπεζες, εκ των οποίων οι περισσότερες έχουν την έδρα τους στη Wall Street.

Εξι μεγάλες τράπεζες, οι οποίες παρεμπιπτόντως θα το εξαργυρώσουν καλά: JP Morgan, Morgan Stanley, Bank of Amerika-Merrill Lynch… και η Goldman Sachs, η τράπεζα που «βοήθησε» την Ελλάδα να καμουφλάρει το χρέος της το 2001 (όπως επίσης η HSBC και η Deutsche Bank). 

Στην πραγματικότητα, ο απολογισμός της ακολουθούμενης πολιτικής συνοψίζεται στα εξής:

Ποσοστό ανεργίας που αγγίζει πάνω από το ένα τέταρτο των Ελλήνων σε εργάσιμη ηλικία. Το ποσοστό ανεργίας είναι 60% για τους νέους. Μισθοί και συντάξεις που κατέρρευσαν: ο κατώτατος ακαθάριστος μισθός μειώθηκε από 751 ευρώ το 2009 σε 586 ευρώ το 2012. Είναι κατώτερος των 500 ευρώ για τους νέους κάτω των 25 ετών. Σχεδόν το ένα τέταρτο του ελληνικού πληθυσμού ζει σήμερα κάτω από το όριο της φτώχειας. Δύο έως 3 εκατομμύρια άνθρωποι δεν καλύπτονται από κανένα σύστημα κοινωνικής προστασίας! Η τρέχουσα πολιτική, σε αντίθεση με τους αναίσχυντους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, όχι μόνο δεν είναι επιτυχής, αλλά βυθίζει τη χώρα στην κρίση. Η πολιτική αυτή ωφελεί τους εύπορους, οι οποίοι είναι οι πραγματικά ωφελούμενοι.

Περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, οι κοινωνικές ανισότητες έχουν αυξηθεί λόγω της φτωχοποίησης μιας πολύ σημαντικής μερίδας του πληθυσμού και της σύνθλιψης των μεσαίων τάξεων. Οσον αφορά το χρέος, υπάρχουν εκείνοι που το πληρώνουν και εκείνοι που το κατέχουν. Ακόμα και το ΔΝΤ παραδέχεται ότι το ελληνικό χρέος έχει καταστεί «μη βιώσιμο». Είναι σαφές ότι ακόμη και μια επιστροφή στην ανάπτυξη δεν θα μπορέσει να το μειώσει.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η υποτίμηση του ανεξόφλητου υπολοίπου του χρέους και η οριστική παύση οποιασδήποτε καταβολής τόκων είναι σήμερα δύο αποφάσεις που μια νέα κυβέρνηση δεν θα πρέπει να φοβάται. Τόσο επειδή το χρέος καθιστά αδύνατο οποιοδήποτε σχέδιο για την Ελλάδα όσο και γιατί είναι ένας από τους κύριους φορείς της διεύρυνσης των ανισοτήτων, της αύξησης της φτώχειας.