Αντισυνταγματικό το χαράτσι για τις ανεμογεννήτριες...

Με δύο αποφάσεις του, το Β' Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) έκρινε ότι είναι αντισυνταγματικό το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) που εισπράττεται μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ. Το ΣτΕ έκρινε ότι το εν λόγω «ειδικό τέλος» που επιβαρύνει όλους τους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί φόρο, καθώς δεν έχει το χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους. Να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το ΕΤΜΕΑΡ προορίζεται για την "αποζημίωση" των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και το ύψος του επίμαχου ειδικού τέλους καθορίζεται ανά εξάμηνο με αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας. Λόγω της αντισυνταγματικότητας του θέματος, το Β΄ Τμήμα του ΣτΕ παρέπεμψε προς οριστική κρίση το όλο ζήτημα στην Ολομέλεια.

«Βόμβα» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας– Παράνομη κρίθηκε η επιβολή του ΕΤΜΕΑΡ- Ανοίγει ο δρόμος για την επιστροφή εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στους καταναλωτές!

Αντισυνταγματικό κρίθηκε με δύο απoφάσεις του Β΄ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) το ειδικό τέλος μείωσης εκπομπών αερίων ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ). Πρόκειται για το πρώην τέλος Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), το οποίο πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω του λογαριασμού ηλεκτρικού ρεύματος για την "ενίσχυση" της παραγωγής ΑΠΕ. Το ΣτΕ έκρινε ότι το εν λόγω ειδικό τέλος αποτελεί φόρο, καθώς δεν έχει χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους και δεν τον έχει γιατί όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στις δύο αποφάσεις γιατί δεν αποτελεί ειδική αντιπαροχή, αλλά «προβλέπει στην οικονομική ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού του νόμου 2773/1999» με τον οποίο ρυθμίζονται θέματα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και συμπαραγωγή.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) με σχετική ανακοίνωσή του διευκρινίζει ότι «σεβόμενο πλήρως τις αποφάσεις της ελληνικής Δικαιοσύνης, θα περιμένει την οριστική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ». Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, οι αποφάσεις του εν λόγω τμήματος δεν ακυρώνουν την απόφαση της ΡΑΕ, καθώς οι αποφάσεις του εν λόγω Τμήματος παραπέμπουν το ζήτημα ενδεχόμενης αντισυνταγματικότητας στην Ολομέλεια. Στο πλαίσιο, αυτό, μέχρι την οριστική απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ παραμένει η δυνατότητα νομικά να συνεχιστεί το καθεστώς που ισχύει έως σήμερα, δηλώνει το ΥΠΕΚΑ και υπογραμμίζει ότι σε κάθε περίπτωση θα προβεί, αν χρειαστεί βάσει των αποφάσεων της Ολομέλειας, στην κατάλληλη νομοθετική ρύθμιση. Διευκρινίζει τέλος ότι η προσφυγή και πιθανή ακύρωση αφορά μόνο σε συγκεκριμένη απόφαση της ΡΑΕ (υπ’ αρ. 323/9.7.2013) για τον εξαμηνιαίο προσδιορισμό του ΕΤΜΕΑΡ από τον Ιούλιο του 2013.

Tο ΣτΕ στις δύο αποφάσεις του αναφέρει ότι ο νόμος 4001/2011 ο οποίος αναθέτει στον υπουργό να ορίσει μεθοδολογία διαμόρφωσης του ύψους του ΕΤΜΑΕΡ και παρέχει εξουσιοδότηση στη ΡΑΕ να καθορίσει τον συντελεστή χρέωσης ανά κατηγορία καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, είναι αντίθετος στο άρθρο 78 παράγραφος 4 του Συντάγματος. Το εν λόγω άρθρο καθορίζει την έννοια του φόρου και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί αυτός να επιβληθεί. Κατά συνέπεια το ΕΤΜΕΑΡ δεν μπορεί να επιβληθεί με υπουργική απόφαση, παρά μόνο με νόμο. Η απόφαση της ΡΑΕ στην οποία αναφέρεται το ΣτΕ προέβλεπε μεσοσταθμική τιμή ΕΤΜΑΕΡ για το δεύτερο εξάμηνο του 2013 στα 14,96 ευρώ η μεγαβατώρα από 9,3 ευρώ η μεγαβατώρα στο πρώτο εξάμηνο. Το τέλος ΕΤΜΕΑΡ αναπροσαρμόζεται ανά εξάμηνο με βάση το έλλειμμα του ειδικού λογαριασμού του ΛΑΓΗΕ (Λειτουργός της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας). Η ΡΑΕ έχει ήδη αποφασίσει νέα αύξηση αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου, η οποία θα τεθεί σε ισχύ τον Μάρτιο στην περίπτωση που το ΥΠΕΚΑ δεν προκρίνει άλλα μέτρα για την κάλυψη του ελλείμματος του ΛΑΓΗΕ.

Η τιμή μονάδας του επίμαχου εδικού τέλους καθορίζεται ανά κατηγορία καταναλωτών ρεύματος. Με άλλα λόγια το τιμολόγιο του ΕΤΜΕΑΡ είναι διαφορετικό για κάθε κατηγορία πελατών της ΔΕΗ.  Άλλο τιμολόγιο ισχύει για τους καταναλωτές υψηλής τάσης, διαφορετικό για τους χρήστες μέσης τάσης, χαμηλότερο για τους πελάτες οικιακής χαμηλής τάσης και πολύ φθηνότερο για τους πελάτες αγροτικής χρήσης. Μάλιστα επί του ποσού του ΕΤΜΕΑΡ που αναγράφεται σε κάθε λογαριασμό της ΔΕΗ, προστίθεται και ΦΠΑ, το οποίο φυσικά πληρώνει και πάλι ο καταναλωτής.

Κατ΄ αρχάς, το Β΄ Τμήμα του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με πρόεδρο τον αντιπρόεδρο Φιλοκτίμονα Αρναούτογλου και εισηγητή τον σύμβουλο Επικρατείας Αριστόβουλο Βώρο, επισημαίνει ότι «το ανταποδοτικό τέλος διακρίνεται από το φόρο κατά το ότι αποτελεί μεν και αυτό, όπως ο φόρος, αναγκαστική παροχή, καταβάλλεται, όμως, έναντι ειδικής αντιπαροχής ήτοι έναντι ειδικώς παρεχόμενης δημόσιας υπηρεσίας». Η δημόσια δε αυτή υπηρεσία, συνεχίζουν οι δικαστές, «παρέχεται προεχόντως χάριν δημοσίου σκοπού, εξυπηρετούνται, όμως, με αυτήν ταυτοχρόνως και όποιοι την χρησιμοποιούν, που φέρουν και το βάρος των δαπανών της». Οι δικαστές του ΣτΕ υπογραμμίζουν στη συνέχεια κατηγορηματικά, ότι το ΕΤΜΕΑΡ αποτελεί φόρο και όχι εδικό τέλος, όπως το «βαπτίζει» ο σχετικός νόμος. Και αυτό γιατί το ΕΤΜΕΑΡ «δεν έχει το χαρακτήρα ανταποδοτικού τέλους». Και δεν τον έχει, γιατί δεν αποτελεί ειδική αντιπαροχή, αλλά «αποβλέπει στην οικονομική ενίσχυση του ειδικού λογαριασμού του νόμου 2773/1999» με τον οποίο ρυθμίζονται θέματα παραγωγής και συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ). Κατόπιν αυτών, συνεχίζει το ΣτΕ, ο νόμος 4001/2011 ο οποίος αφενός, αναθέτει στον υπουργό ΠΕΚΑ να ορίσει τη μεθοδολογία διαμόρφωσης του ύψους του ΕΤΜΕΑΡ και, αφετέρου, παρέχει εξουσιοδότηση στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) να καθορίσει το συντελεστή χρέωσης ανά κατηγορία καταναλωτών ηλεκτρικής ενέργειας, είναι ευθέως αντίθετος στο άρθρο 78 παράγραφος 4 του Συντάγματος.

Το άρθρο αυτό του Συντάγματος καθορίζει την έννοια του φόρου και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί αυτός να επιβληθεί. Κατά συνέπεια, το ΕΤΜΕΑΡ δεν μπορεί να καθοριστεί με υπουργική απόφαση, παρά μόνο με νόμο. Όμως, λόγω της αντισυνταγματικότητας του θέματος, το Β' Τμήμα Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου παρέπεμψε προς οριστική κρίση το όλο ζήτημα στην Ολομέλεια του ΣτΕ. Πάντως, όπως τονίζουν σύμβουλοι Επικρατείας αλλά και Συνταγματολόγοι, η Ολομέλεια του ΣτΕ, δεν μπορεί να παρεκκλίνει από το σκεπτικό της απόφασης του Τμήματος. Και αυτό, γιατί η νομολογία του δικαστηρίου (παλαιότερες αποφάσεις) πάνω στο ζήτημα τί χαρακτηρίζεται φόρος και τί όχι, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι ξεκάθαρη και δεν επιδέχεται παρερμηνειών. 

Η απόφαση πρακτικά δημιουργεί τις προϋποθέσεις να αμφισβητηθεί από τους καταναλωτές η υποχρέωση καταβολής ΕΤΜΕΑΡ (τώρα και στο μέλλον) αλλά και να απαιτηθεί η επιστροφή των ποσών που έχουν καταβληθεί μέχρι σήμερα. Μιλάμε για ποσά που κινούνται συνολικά στα επίπεδα των 400 - 600 εκατ. ευρώ το χρόνο, με βάση το τιμολόγιο του 2013 και πριν βέβαια από τις δρομολογηθείσες νέες αυξήσεις! Ποιες είναι οι δυνατότητες που έχει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει μια τέτοια έκρυθμη κατάσταση; Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι θα φέρει σχετικό νόμο στη Βουλή, ο οποίος θα επιβάλλει στους καταναλωτές κάποιου είδους εισφορά αντίστοιχη με το ποσό που έχει καταβληθεί για ΕΤΜΕΑΡ.  Κάτι τέτοιο είχε γίνει άλλωστε και με το ποσό για τις "Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας" που επίσης επιβαρύνει τους λογαριασμούς ηλεκτρικού και οι οποίες είχαν κριθεί παράνομες από το ΣτΕ.