Οι Επιζήσαντες.

Το απόγευμα της Παρασκευής 13 Οκτωβρίου 1972, ένα αεροπλάνο τύπου Fairchild F-27 της Πολεμικής Αεροπορίας της Ουρουγουάης με πενταμελές πλήρωμα, που μετέφερε 40 επιβάτες, οι περισσότεροι μέλη της ομάδας ράγκμπι «Old Christians» του Μοντεβιδέο, συντρίβεται σε μία βουνοκορφή των Άνδεων στα σύνορα Χιλής και Αργεντινής, σε υψόμετρο 4.200 μέτρων, μεταξύ του όρους Cerro Sosneado και του ηφαιστείου Tinguiririca. Κατά τη συντριβή η ουρά του αεροπλάνου αποκόπτεται και η άτρακτος γλιστρά πάνω στον παγετώνα που καλύπτει την πλαγιά του βουνού. Αργότερα ο παγετώνας όπου τελικά σταμάτησε την θανατηφόρα πτώση της η άτρακτος με την πλειοψηφία των επιβαινόντων στο αεροπλάνο θα ονομαστεί Glaciar de las Lágrimas, δηλαδή Παγετώνας των Δακρύων.

Οι επιζήσαντες.

Από τους 45 επιβαίνοντες, οι 12 έχασαν τη ζωή τους στη συντριβή! Ακόμη τρεις πεθαίνουν το πρώτο βράδυ, άλλοι δύο καταλήγουν την επόμενη ημέρα και η Susana Parrado- αδελφή του  Fernando  "Nando" Parrado, υποκύπτει στα τραύματά της μετά από οκτώ ημέρες. Οι υπόλοιποι 27 επιζώντες βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες που φτάνουν έως και τους 40 βαθμούς Κελσίου υπό το μηδέν σε αυτό το υψόμετρο. Πολλοί από αυτούς είναι βαριά τραυματισμένοι από την συντριβή του αεροπλάνου και φέρουν κατάγματα στα άκρα. Όλοι όμως γρήγορα θα αποκτήσουν σοβαρά κρυοπαγήματα λόγω των ακραίων  καιρικών συνθηκών! 

Μία επιχείρηση αναζήτησης του αεροπλάνου από τις αρχές τριών κρατών- Ουρουγουάης, Χιλής και Αργεντινής, ξεκίνησε άμεσα!  Διακόπηκε όμως μετά από οκτώ ημέρες καθώς δεν απόφερε κανένα αποτελέσματα και όλοι οι επιβαίνοντες στο αεροπλάνο θεωρήθηκαν τυπικά νεκροί. Αυτοί όμως συνέχιζαν να επιβιώνουν στις ακραίες συνθήκες των βουνοκορφών των Άνδεων. Από ένα μικρό ραδιόφωνο που ανακάλυψαν στις αποσκευές του αεροπλάνου πληροφορήθηκαν την διακοπή των προσπαθειών από τις αρχές για την ανεύρεσή τους! 

Αν παρατηρήσετε με προσοχή στην δεξιά γωνία της φωτογραφίας δίπλα στο μπουκάλι, υπάρχει μια ...σπονδυλική στήλη.

Ο Βρετανός συγγραφέας Piers Paul στο βιβλίο του “Alive: The Story of the Andes Survivors”, που βασίζεται σε πραγματικές συνεντεύξεις και μαρτυρίες των πρωταγωνιστών του δράματος, περιγράφει την σκηνή: «Ο Roy Harley ήταν ο πρώτος που άκουσε την είδηση... Οι άλλοι που ήταν συγκεντρωμένοι γύρω από τον Roy, όταν άκουσαν τα νέα κι αυτοί, άρχισαν να προσεύχονται με αναφιλητά, όλοι εκτός από τον Parrado, ο οποίος κοίταζε ήρεμα τα βουνά που υψώνονταν στα δυτικά. Ο Gustavo (Coco) Nicolich βγήκε από το αεροπλάνο και βλέποντας τα πρόσωπά τους, κατάλαβε τι είχαν ακούσει... Ο Coco γύρισε πίσω, αναρριχήθηκε στον τοίχο με τις βαλίτσες που έκλεινε  την τρύπα της ατράκτου του αεροπλάνου, έσκυψε και κοίταξε τα πένθιμα πρόσωπα των υπόλοιπων συντρόφων του, που βρίσκονταν μέσα. "Έι αγόρια", φώναξε,"υπάρχουν κάποια καλά νέα! Μόλις τ' ακούσαμε στο ραδιόφωνο. Οι αρχές σταμάτησαν τις προσπάθειες για την διάσωσή μας". Μέσα στο κατάμεστο αεροπλάνο κυριάρχησε νεκρική σιωπή. Η απελπισία τους κατέβαλε και άρχισαν όλοι να κλαίνε. "Γιατί στο διάολο είναι αυτό μια καλή είδηση;" φώναξε απεγνωσμένα ο Paez στον Coco. "Επειδή αυτό σημαίνει ότι θα προσπαθήσουμε να φύγουμε μόνοι μας από εδώ!" απάντησε ο  Coco. Το θάρρος αυτού του αγοριού εμπόδισε μια πλημμύρα απόγνωσης να πνίξει τους υπόλοιπους.»

Οι επιζώντες είχαν στη διάθεσή τους ελάχιστες ποσότητες τροφής: μερικές σοκολάτες, διάφορα σνακ και λίγα μπουκάλια κρασί. Τις ημέρες που ακολούθησαν χώρισαν το φαγητό σε μερίδες και έλιωναν το χιόνι για να εξασφαλίσουν νερό. Στο βουνό, δεν υπήρχαν ζώα ή οποιαδήποτε βλάστηση. Βλέποντας το φαγητό τους να λιγοστεύει οι επιζήσαντες σκέφτηκαν κάτι ανατριχιαστικό: να τραφούν από τη σάρκα των σωμάτων των νεκρών συνεπιβατών τους. 

Στο βιβλίο του “Miracle in the Andes: 72 Days on the Mountain and My Long Trek Home”, ο Nando Parrado αναφορικά με την εν λόγω απόφαση γράφει χαρακτηριστικά: «Σε μεγάλο υψόμετρο, οι θερμιδικές ανάγκες του οργανισμού είναι τεράστιες…Λιμοκτονούσαμε…Προσπαθήσαμε να φάμε λωρίδες δέρματος από τις σκισμένες αποσκευές. Ανοίξαμε τα μαξιλάρια των καθισμάτων ελπίζοντας να βρούμε άχυρο…Δεν υπήρχε τίποτε άλλο εδώ εκτός από πάγο, αλουμίνιο, πλαστικό και βράχους...Το βλέμμα μου έπεσε στην πληγή του ποδιού ενός νεαρού άνδρα που βρισκόταν κοντά μου. Το κέντρο του τραύματος ήταν υγρό και ωμό, και υπήρχε μια κρούστα ξερού αίματος στα άκρα. Δεν μπορούσα να σταματήσω να κοιτώ εκείνη την κρούστα, και όπως μύριζα το αχνό άρωμα του αίματος στον αέρα, ένιωσα την πείνα μου να αυξάνεται.» Το να καταφύγουν στον κανιβαλισμό πλέον ήταν ζήτημα επιβίωσης. Όλοι οι επιβάτες ήταν Ρωμαιοκαθολικοί…Κάποιοι συσχέτισαν τον κανιβαλισμό με το τελετουργικό της Θείας Κοινωνίας. Άλλοι ήταν επιφυλακτικοί αρχικά. Συνειδητοποιώντας όμως ότι ήταν ο μόνος τρόπος για να παραμείνουν ζωντανοί, σύντομα κι αυτοί άλλαξαν γνώμη. Ο Roberto Canessa  πήρε την πρωτοβουλία... Αρχίζουν με το πτώμα του νεκρού πιλότου. Σταδιακά η διαδικασία παίρνει τον χαρακτήρα ιεροτελεστίας και όσο οι μέρες περνούν καταλήγει ρουτίνα: κάποιος κάθε μέρα κόβει μερίδες και τις μοιράζει. Όλοι δίνουν την άδεια τους σε περίπτωση που και οι ίδιοι πεθάνουν, οι σύντροφοί τους που θα επιβιώσουν να τους χρησιμοποιήσουν ως τροφή! 

Το πρωί της 29ης Οκτωβρίου μία χιονοστιβάδα σαρώνει το αεροπλάνο με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους ακόμη 8 άνθρωποι -ανάμεσά τους και ο Coco Nicolich. Μεταξύ των νεκρών ήταν επίσης και η Liliana Methol, σύζυγος του επιζώντος Javier Methol. Ήταν η τελευταία γυναίκα επιβάτης!  Πλέον απομένουν 19 επιζώντες! Επιβιώνουν επί τρεις ημέρες θαμμένοι κάτω από τόνους χιονιού. 

Μέσα στην άτρακτο.

Κάποιοι από την ομάδα των επιζώντων θεωρούσε πλέον ότι έπρεπε να αναζητήσουν μόνοι τους βοήθεια πέρα από τα βουνά. Αρκετές σύντομες εξερευνητικές εξορμήσεις έγιναν σε κοντινές στο αεροπλάνο περιοχές κατά τις πρώτες εβδομάδες μετά τη συντριβή, αλλά όσοι  συμμετείχαν σε αυτές τις προσπάθειες διαπίστωσαν ότι ο συνδυασμός της ασθένειας του υψομέτρου, η αφυδάτωση, η τύφλωση από το χιόνι, ο υποσιτισμός και το τρομερό κρύο τις νύχτες  έκαναν την αναρρίχηση ακόμα και σε μικρές αποστάσεις ανέφικτη. Λόγω του ισχυρισμού του συγκυβερνήτη Dante Lagurara που είχε τραυματιστεί σοβαρά κατά την πτώση του αεροπλάνου  και κατόρθωσε και επέζησε μόνο το πρώτο 24ώρο, ότι το αεροπλάνο είχε περάσει  το Curico (ισχυρισμός ο οποίος ήταν εντελώς λάθος, καθώς η πραγματική θέση τους ήταν περισσότερο από 55 μίλια ανατολικότερα βαθιά μέσα στις Άνδεις), η ομάδα θεωρούσε ότι η Χιλιανή ύπαιθρος ήταν μόλις λίγα μίλια μακριά προς την δύση. Στην πραγματικότητα, το αεροπλάνο είχε συντριβεί μέσα Αργεντινή, και μάλιστα κατά ένα άσχημο παιχνίδι της μοίρας, μόλις 18 μίλια δυτικά ενός εγκαταλελειμμένου ξενοδοχείου που ονομάζεται Hotel Termas Sosneado.

Μέσα στον Νοέμβρη άλλα δύο άτομα πεθαίνουν από τις κακουχίες και τα υποκείμενα τραύματά τους. Απομένουν 17 επιζώντες. Πλέον τα περιθώρια τους για δράση στενεύουν. Κάποιοι έχουν αποδεχτεί την μοίρα τους, και περιμένουν να πεθάνουν στο βουνό. Κάποιο άλλοι πιέζουν για αποφάσεις και δράση. Πρέπει να βρεθεί δρόμος διαφυγής!

Μία τριμελής ομάδα (Fernando Parrado, Roberto Canessa, Antonio Vizintín) ξεκίνησε την πορεία στο χιονισμένο βουνό με την ελπίδα ότι θα κατάφερναν να φτάσουν στη Χιλή και να επιστρέψουν στο σημείο της συντριβής για να σώσουν τους υπόλοιπους που θα έμεναν πίσω. 

Έξω από τα συντρίμμια.

Αν και η τριμελής ομάδα πίστευε ότι θα βρουν τη Χιλή αν κατευθύνονταν δυτικά, ένα μεγάλο βουνό που οριοθετεί από τα δυτικά τον Παγετώνα των Δακρύων-τον τόπο της συντριβής, φάνταζε και ήταν απροσπέλαστο και εμπόδιζε έτσι οποιαδήποτε προσπάθεια έκαναν για να περπατήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ως εκ τούτου κατευθύνθηκαν αρχικά ανατολικά, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή η κοιλάδα την οποία ακολουθούσαν ανάμεσα στις βουνοκορφές  κάποια στιγμή θα ανοίξει και θα τους επιτρέψει να στραφούν προς τα δυτικά. Μετά από αρκετές ώρες περπάτημα προς τα ανατολικά, έπεσαν απροσδόκητα πάνω στο τμήμα της ουράς του αεροπλάνου, το οποίο ήταν ακόμα σε μεγάλο βαθμό ανέπαφο. Μέσα και γύρω από την ουρά ήταν πολλές βαλίτσες που ανήκε στους επιβάτες, που περιέχουν τα τσιγάρα, καραμέλες, καθαρά ρούχα, ακόμη και ορισμένες κόμικς. Η τριμελής ομάδα αποφάσισε να περάσει εκεί τη νύχτα και να συνεχίσει την πεζοπορία το επόμενο πρωί. Την επομένη, σχεδόν παγωμένοι μέχρι θανάτου,  θεώρησαν ότι θα ήταν σοφότερο να αφαιρέσουν τις μπαταρίες από την ουρά και να επιστρέψουν στην άτρακτο από όπου θα έστελναν σήματα SOS με τον ασύρματο του αεροπλάνου. Οι μπαταρίες ήταν πολύ βαριές κι έτσι γύρισαν στην άτρακτο, απέσπασαν τον ασύρματο και κατευθύνθηκαν πάλι πίσω στην ουρά. Οι προσπάθειές τους να θέσουν τον ασύρματο σε λειτουργία απέτυχαν. Κάποιοι αν όχι οι περισσότεροι από την ομάδα λύγισαν... Θεωρούσαν πλέον την τύχη και την μοίρα τους δεδομένη! Κάποιοι άλλοι όμως αντέδρασαν στην μοιρολατρία και τον πεσιμισμό που κυριάρχησε και λύγισε την ομάδα... Αναρωτήθηκαν αν θα συνέχιζαν να τρώνε τις σάρκες των νεκρών συντρόφων τους μέχρι να πεθάνουν και οι ίδιοι! Θα άφηναν να είναι αυτή η μοίρα τους;  Το ταξίδι πέρα από το βουνό-προς το άγνωστο- ήταν πλέον η μόνη τους ελπίδα για να βρουν βοήθεια, και για να αλλάξουν την τύχη τους. Στις 11 Δεκεμβρίου πεθαίνει ο Numa Turcatti και πλέον απομένουν μόνο 16 επιζήσαντες. Με τον θάνατο του Turcatti, ο διστακτικός Canessa τελικά πείθεται να ξαναπροσπαθήσουν να βρουν δρόμο διαφυγής, και έτσι  Parrado, Canessa, και Vizintín προετοιμάζονται για την νέα τους προσπάθεια.  Παίρνουν αυτοσχέδιους υπνόσακους που κατασκεύασαν από την εσωτερική επένδυση  και τα καθίσματα του  αεροσκάφους, και αρκετή ποσότητα "τροφίμων".

Οι επιζήσαντες.

Στις 12 Δεκεμβρίου 1972, δύο μήνες μετά τη συντριβή, οι Parrado, Canessa και Vizintín ξεκίνησαν το ταξίδι στα βουνά. Την τρίτη ημέρα της κοπιαστικής ανάβασής τους, ο Parrado έφτασε πρώτος στην κορυφή που τους έφρασσε τον δρόμο προς τα δυτικά: μπροστά του απλωνόταν μια θάλασσα από βουνά! Στην πραγματικότητα, είχαν ανέβει ένα μόνο από τα βουνά (ύψους 4.650 μέτρων) που αποτελεί το σύνορο μεταξύ Αργεντινής και της Χιλής, πράγμα που σήμαινε  ότι ήταν ακόμα δεκάδες χιλιόμετρα από τις καταπράσινες κοιλάδες της Χιλής. 

Δεν το βάζουν όμως κάτω. Καθώς δεν έχουν προμήθειες αρκετές, αποφασίζουν πως ο Vizintín θα αφήσει τις προμήθειές του στους άλλους και αυτός θα επιστρέψει πίσω στο αεροπλάνο. Οι Parrado και Canessa συνέχισαν να περπατάνε στα βουνά ακολουθώντας ένα νοητό δρόμο προς τα δυτικά. Ο Vizintín φτιάχνοντας ένα αυτοσχέδιο έλκηθρο θα κατέβει την πλαγιά ως το αεροπλάνο μέσα σε μία μόνο ώρα. Για να ανέβει την ίδια απόσταση μαζί με τους συντρόφους του είχε χρειασθεί τρεις ημέρες!

Με τις βαλίτσες είχαν απομονώσει το ρήγμα του αεροσκάφους ώστε να δημιουργήσουν ένα ασφαλές καταφύγιο.

Πίσω στο αεροπλάνο τα "τρόφιμα" εξαντλούνται και οι Fito, Zerbino και Algorta αρχίζουν να  ψάχνουν για πτώματα στην γύρω περιοχή. Βρίσκουν ένα, και καθώς ήταν πάρα πολύ κουρασμένοι για να το μεταφέρουν πίσω στην άτρακτο το σκεπάζουν με χιόνι για να μην αλλοιωθεί από τον ήλιο. Το πρωί στις 15 Δεκεμβρίου, οι δεκατρείς άνδρες που είχε μείνει στο αεροπλάνο είδαν κάτι να κατρακυλάει από το βουνό. Με την πρώτη ματιά  νόμισαν πως ήταν ένας βράχος, αλλά γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι ήταν ο Vizintín ο οποίος χρησιμοποίησε ένα από τα καθίσματα του αεροπλάνου ως έλκηθρο, για να κατέβει την πλαγιά. Ο Vizintín εξήγησε στους υπόλοιπους πως οι Parrado και Canessa συνέχισαν προς τα δυτικά. Λίγοι όμως πίστεψαν ότι οι δύο τους θα μπορούσαν να τα καταφέρουν και να φτάσουν στον πολιτισμό και να φέρουν βοήθεια.

Μερικές ημέρες αργότερα ο Parrado  και ο Canessa, περπατώντας αδιάκοπα έφτασαν στα όρια της ζώνης του χιονιού, και για πρώτη φορά μετά από δύο μήνες, αντίκρισαν νερό να τρέχει και πράσινο χορτάρι. Ακολούθησαν την ροή του νερού που από μικρό ρυάκι, σιγά-σιγά κατηφορίζοντας στην κοιλάδα έγινε ρέμα και μετά ποτάμι, ο Rio Azufre. Το απόγευμα της Τετάρτης 20 Δεκεμβρίου και ενώ ετοιμάζονται να ανάψουν φωτιά για να κατασκηνώσουν δίπλα στον ποταμό, από την απέναντι μεριά βλέπουν τρεις καβαλάρηδες: τρεις Χιλιανούς  καουμπόηδες-Huasos,  από το γειτονικό ράντσο Los Maitenes. Τους φωνάζουν αλλά η βουή του ποταμού εμποδίζει να ακουστούν οι φωνές τους! Ένας από τρεις Huasos, ο Sergio Catalan, καθώς τυχαία γυρίζει το άλογο του, βλέπει τους Parrado και Canessa στην απέναντι όχθη να εκλιπαρούν για βοήθεια. Εκείνη την στιγμή δεν μπορεί να τους προσφέρει βοήθεια καθώς το ποτάμι είναι ορμητικό και αδιάβατο. Τους φωνάζει ότι θα επιστρέψει την επομένη μέρα. Η βοή του ορμητικού ποταμού δεν αφήνει να ακουστούν τα λόγια του, και μόνο όμως η λέξη "αύριο" που καταφέρνουν να ακούσουν οι δύο επιζώντες, τους χαρίζει έναν απολαυστικό ύπνο με όμορφα όνειρα για πρώτη φορά εδώ και δύο μήνες: δεν περιμένουν απλώς να χαράξει μια νέα ημέρα. Για αυτούς το "Αύριο" ξαναγεννήθηκε. 

Επιζώντες στην άτρακτο.

Ο Sergio Catalan επέστρεψε την άλλη ημέρα, και τους πέταξε ψωμί καθώς και χαρτί και μολύβι. Καθώς ο θόρυβος των ορμητικών νερών δεν τους άφηνε να επικοινωνήσουν, βρήκαν ένα μοναδικό τρόπο επικοινωνίας: έγραφαν στο χαρτί, το τύλιγαν σε μια πέτρα και την πέταγαν στην απέναντι όχθη. Έτσι ο Catalan έμαθε ποιοι ήταν, και πως βρέθηκαν σε κείνη την ερημιά, και οι δύο επιζώντες, έμαθαν ότι σε λίγο θα κατεύθανε από την πλευρά του ποταμού που βρισκόντουσαν ομάδα για την διάσωσή τους. Το απόγευμα της Πέμπτης 21 Δεκεμβρίου του 1972, μια ομάδα καβαλάρηδων όντως έφτασε στο σημείο που βρίσκονταν  οι Parrado  και  Canessa, και αφού τους προσέφεραν όποια βοήθεια μπορούσαν δεδομένων των συνθηκών, τους έφεραν στο μικρό ορεινό ράντσο Los Maitenes. Ο Catalan έφυγε πριν ακόμα φτάσουν οι διασώστες στους δύο επιζώντες, και προσπάθησε όσο πιο γρήγορα μπορούσε να ειδοποιήσει τις αρχές της Χιλής για τα νέα και για την ανάγκη βοήθειας που είχαν οι 14 υπόλοιποι επιζώντες που είχαν απομείνει στο βουνό. Γρήγορα τα νέα διαδίδονται σαν αστραπή... Η είδηση γίνεται πρώτο θέμα σε όλα τα ραδιόφωνα. Οι συγγενείς και οι φίλοι των αγνοουμένων τρελαίνονται από χαρά. Όλοι ελπίζουν ότι ανάμεσα στους επιζώντες θα είναι και το δικό τους πρόσωπο: το παιδί, ο αδερφός, ο φίλος...   

Χάρη στα έκτακτα δελτία του ραδιοφώνου μαθαίνουν τα νέα και οι 14 υπόλοιποι επιζώντες που έχουν απομείνει στον Παγετώνα των Δακρύων, και που ως τότε δεν γνώριζαν τίποτε για την τύχη των συντρόφων τους. Την Παρασκευή 22 Δεκεμβρίου ελικόπτερα του Χιλιανού Στρατού κατεύθασαν στο Los Maitenes, και με την καθοδήγηση του Parrado κατάφεραν και απεγκλώβισαν αρχικά μόνο 6 από τους επιζώντες, οι οποίοι και οδηγήθηκαν στο νοσοκομείο του San Fernando, της πιο κοντινής στην περιοχή πόλης. Εκείνο το βράδυ, ορισμένοι από τους διασώστες πέρασαν τη νύχτα στη άτρακτο. Η εικόνα που αντίκρισαν τους προκαλεί αρχικά φρίκη: Ένα μέλος της ομάδας διάσωσης, θα καταθέσει αργότερα: "Από το αεροπλάνο είχε απομείνει μόνο η άτρακτος και χωρίς φτερά, ο πιλότος ήταν ακόμα στο πιλοτήριο, αλλά το κεφάλι του είχε εξαφανιστεί και το σώμα του είχε απομείνει σαν κούτσουρο να προβάλει από το παράθυρο. Υπήρχαν σαφή ίχνη κανιβαλισμού, και λόγω της αρχόμενης τήξης των πάγων, ήταν εμφανή τα ανθρώπινα κατάλοιπα που ξεπρόβαλαν από το χιόνι". 
Την επομένη ημέρα Σάββατο 23 Δεκεμβρίου τα ελικόπτερα επέστρεψαν για τους 8 τελευταίους επιζώντες και τους διασώστες που είχαν απομείνει στο βουνό. Και αυτοί με την σειρά τους οδηγήθηκαν στο νοσοκομείο του San Fernando, όπου σε λίγο κατεύθασαν και οι συγγενείς τους. Και βέβαια και ένα πλήθος δημοσιογράφων... Στην αρχή οι επιζώντες υποστήριξαν πως επί  72 ημέρες επέζησαν τρώγοντας ένα είδος τυριού που είχαν δήθεν μαζί τους! Όταν όμως δημοσιοποιήθηκαν οι πρώτες φωτογραφίες από τον τόπο της συντριβής, όπου καθαρά φαινόντουσαν δίπλα στην άτρακτο του αεροσκάφους τα μισοφαγωμένα πτώματα, τότε ξέσπασε πραγματικός σάλος. Οι 16 επιζώντες τελικά οργάνωσαν μια συνέντευξη τύπου στις 28 Δεκεμβρίου στο Stella Maris College, όπου εξιστόρησαν τα πλήρη γεγονότα των 72 ημερών που πέρασαν στον Παγετώνα των Δακρύων. Το αρχικό σοκ της κοινής γνώμης γρήγορα αντικαταστάθηκε από δέος μπροστά στο τι ο άνθρωπος μπορεί να αντέξει και στο τι μπορεί να κάνει στον αγώνα του για επιβίωση. 

Μισοφαγωμένο πτώμα δίπλα στην άτρακτο.

Οι πρώτοι που πήραν θέση στο θέμα "ταμπού" του κανιβαλισμού είναι οι συγγενείς των θυμάτων. Όχι μόνο αποδέχθηκαν αλλά και υποστήριξαν τις πράξεις των επιζήσαντων ως αναγκαία συνέπεια του αγώνα τους για επιβίωση. Κάποιοι μάλιστα μέσα στην θλίψη τους δήλωσαν υπερήφανοι που χάρη στους δικούς τους ανθρώπους μπόρεσαν οι 16 να επιζήσουν. 
Οι διασώστες και ένας χιλιανός ιερέας λίγες ημέρες αργότερα επέστρεψαν στο τόπο της συντριβής και έθαψαν τα υπολείμματα των νεκρών, 80 μέτρα μακριά από το αεροπλάνο. Κοντά στον κοινό τάφο τους έχτισαν ένα σωρό από πέτρες με ένα σιδερένιο σταυρό. Τα ερείπια της ατράκτου κάηκαν. Ο Παγετώνας των Δακρύων, επέστρεψε στην σιωπή του...

Το μνημείο στο σημείο ταφής των θυμάτων.

Λίστα επιβαινόντων στο αεροπλάνο- με έντονα γράμματα είναι οι Επιζήσαντες:
Πλήρωμα:
Julio César Ferradas - κυβερνήτης
Dante Hector Lagurara - συγκυβερνήτης
Ramon Martínez - πλοηγός
Carlos Roque - μηχανικός
Ovidio Joaquin Ramírez - συνοδός πτήσης 
Επιβάτες:
Francisco Abal "Panchito"
Roberto Canessa "Muscles"
Gaston Costemalle
Roy Harley
Alexis Hounié
Guido Magri
Julio Martínez-Lamas
Daniel Maspons
Gustavo Nicolich
Arturo Nogueira
Fernando Parrado "Nando"
Marcelo Perez - Team Captain
Enrique Platero
Daniel Shaw
Antonio Vizintín "Tintin"
Gustavo Zerbino
Jose Pedro Algorta
Alfredo Delgado "Pancho"
Rafael Echavarren
Daniel Fernández
Roberto Francois "Bobby"
Jose Luis Inciarte "Coche"
Alvaro Mangino
Graziela Mariani
Felipe Maquirriain
Juan Carlos Menéndez
Javier Methol
Liliana Methol
Dr. Francisco Nicola
Esther Nicola
Carlos Páez "Carlitos"
Eugenia Parrado
Susana Parrado
Ramán Sabella "Moncho"
Adolfo Strauch "Fito"
Eduardo Strauch
Diego Storm
Numa Turcatti
Carlos Valeta
Fernando Vázquez

Επιμύθιο.
Μπορεί κάποιοι να νιώθουν φρίκη διαβάζοντας την ιστορία αυτή και βλέποντας τις συνοδευτικές φωτογραφίες. Σίγουρα είναι μια ακραία ιστορία. Δεν αφορά όμως ακραίους ανθρώπους! Αφορά κοινούς ανθρώπους που βρέθηκαν σε ακραίες συνθήκες και είχαν μπροστά τους το θέμα της επιβίωσης! Τα μηνύματά της όμως παραμένουν πάντα επίκαιρα. 
Πριν τελειώσετε το διάβασμα αυτών γραμμών αναρωτηθείτε τι θα πράττατε εσείς σε παρόμοιες συνθήκες; Μην βιαστείτε να δώσετε μια εύκολη και γρήγορη απάντηση: δείτε την ερώτηση "μεταφορικά" και απαντήστε ανάλογα! Δεν είναι απαραίτητο να φανταστείτε πως είστε χαμένοι στις Άνδεις για να απαντήσετε! Σκεφτείτε πως ζείτε σε μια χώρα που καταρρέει! Σκεφτείτε πως ως κοινωνία οδηγούμαστε στην ανθρωποφαγία μεταφορικά και κυριολεκτικά! 
Αναρωτηθείτε αν είστε έτοιμοι να "διασχίσετε τα βουνά"- έστω και προς άγνωστη κατεύθυνση για να σωθείτε μόνοι σας ή αν θα μείνετε εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια τρώγοντας πτώματα και περιμένοντας μια έξωθεν βοήθεια που μπορεί και να μην φτάσει ποτέ! 
Κάθε ιστορία έχει πολλές αναγνώσεις! Έχει τόσες αναγνώσεις όσους και αναγνώστες! Το επιμύθιο κάθε ιστορίας είναι θέμα καθαρά υποκειμενικό. Όσο υποκειμενική είναι και η στάση των ανθρώπων σε κάθε θέμα, μικρό ή μεγάλο, και σε κάθε κρίση, μικρή ή μεγάλη, που συναντούν στην ζωή τους και πρέπει απέναντι της όχι μόνο να πάρουν θέση αλλά και να πράξουν ανάλογα! Και ακόμα και το να μην πράξουν τίποτε είναι και αυτό μια καθαρά υποκειμενική στάση με αντικειμενικές όμως συνέπειες! Γιατί οι πράξεις των ανθρώπων μπορεί να είναι υποκειμενικές αλλά οι συνέπειες τους πάντα είναι αντικειμενικές! Καθορίζουν τις ζωές των άλλων- αλλάζουν το αύριο-γράφουν τελικά την Ιστορία. Και η Ιστορία είναι αντικειμενική- μόνο η ανάγνωσή της είναι υποκειμενική. Για αυτό αναρωτηθείτε: Ανήκετε σε αυτούς που θέλουν μόνοι τους να ορίσουν το "αύριο" και να γίνουν υποκείμενα της Ιστορίας ή θα καταλήξετε να αποδέχεστε το "αύριο" που άλλοι θα σας ορίζουν και έτσι να παραμείνετε τα αντικείμενα της Ιστορικής εξέλιξης; Ξανασκεφτείτε το: είστε έτοιμοι να "διασχίσετε τα βουνά"- έστω και προς άγνωστη κατεύθυνση για να σωθείτε μόνοι σας ή θα μείνετε εγκλωβισμένοι στα συντρίμμια τρώγοντας πτώματα  και περιμένοντας μια έξωθεν βοήθεια που μπορεί και να μην φτάσει ποτέ! Μέχρι να καταλήξετε να τρώτε τις δικές σας σάρκες!       
Θα κλείσουμε με την απάντηση του Antonio Vizintín στο ερώτημα δημοσιογράφου για το ποιο μήνυμα θα ήθελε να στείλει αυτός σε όσους δείχνουν ενδιαφέρον σχετικά με την ιστορία των Επιζήσαντων: "Αν υπάρχει ένα μήνυμα που ξεχωρίζει είναι η «Αλληλεγγύη» σε όλους όσους ήταν στο ατύχημα, τόσο εκείνων που έχασαν τη ζωή τους όσο και εκείνων που τελικά έζησαν."