Oι επικριτές της Αργεντινής πάλι κάνουν λάθος...

...σχετικά με την εθνικοποίηση της αργεντίνικης πετρελαϊκής εταιρείας YZF !

Άρθρο του Mark Weisbrot για την αγγλική εφημερίδα "The Guardian".

Μετάφραση Αριάδνη Αλαβάνου, αναδημοσίευση από το "Μέτωπο".

Η απόφαση της κυβέρνησης της Αργεντινής να επανεθνικοποιήσει την εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου YPF αντιμετωπίστηκε με αποτροπιασμό, απειλές, καταστροφικές προβλέψεις και με χοντράδες από τον διεθνή Τύπο. Τα έχουμε ακούσει αυτά ξανά. 

Όταν η κυβέρνηση αθέτησε το χρέος της στο τέλος του 2001 και στη συνέχεια υποτίμησε το νόμισμά της λίγες εβδομάδες αργότερα, τα ΜΜΕ επιδόθηκαν σε ανάλογη καταστροφολογία. Η υποτίμηση, έλεγαν, θα προκαλούσε ανεξέλεγκτο πληθωρισμό, η χώρα θα αντιμετώπιζε κρίσεις ισοζυγίου πληρωμών επειδή δεν θα μπορούσε να δανειστεί, η οικονομία θα βυθιζόταν σε όλο και βαθύτερη ύφεση. Όμως, ανάμεσα στο 2002 και το 2011, το πραγματικό ΑΕΠ της Αργεντινής αυξήθηκε περίπου κατά 90%, πιο γρήγορα από τις άλλες χώρες του ημισφαιρίου. Η απασχόληση βρίσκεται σήμερα σε επίπεδα ρεκόρ και η φτώχεια και η ακραία φτώχεια έχουν μειωθεί κατά τα δύο τρίτα. Οι κοινωνικές δαπάνες, προσαρμοσμένες στον πληθωρισμό, έχουν σχεδόν τριπλασιαστεί. Γι' αυτό ίσως η Κριστίνα Κίρτσερ επανεξελέγη με συντριπτική πλειοψηφία τον περασμένο Οκτώβριο. 

Βεβαίως, αυτή η επιτυχημένη ιστορία σπανίως αναφέρεται, κυρίως επειδή έχει να κάνει με την ακύρωση των αποτυχημένων νεοφιλελεύθερων πολιτικών –που τις υποστήριζαν η Ουάσιγκτον και το ΔΝΤ-- οι οποίες είχαν οδηγήσει την Αργεντινή στη χειρότερη ύφεσή της στα χρόνια 1998-2002. Τώρα η κυβέρνηση αναστρέφει άλλη μία αποτυχημένη νεοφιλελεύθερη επιλογή της δεκαετίας του 1990: την ιδιωτικοποίηση της βιομηχανίας πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία δεν θα έπρεπε καν να είχε γίνει.  

Υπάρχουν βάσιμοι λόγοι γι' αυτή την κίνηση και η κυβέρνηση πιθανώς θα αποδειχθεί σωστή για άλλη μια φορά. Η Repsol, η ισπανική πετρελαϊκή εταιρεία που κατέχει το 57% της αργεντίνικης YPF, δεν παρήγαγε αρκετά ώστε να καλύπτει την ταχύτατα αυξανόμενη οικονομία της Αργεντινής. Από το 2004-2011, η παραγωγή πετρελαίου της Αργεντινής μειώθηκε σχεδόν κατά 20% και αερίου κατά 13% με τη βασική ευθύνη να τη φέρει η YPF. Επίσης, τα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου και αερίου της εταιρείας μειώθηκαν κατά πολύ τα περασμένα χρόνια. 

Η καθυστέρηση της παραγωγής δεν δημιουργεί απλώς πρόβλημα στην κάλυψη των αναγκών καταναλωτών και επιχειρήσεων, αλλά συνιστά και σοβαρό μακροοικονομικό πρόβλημα. Η μείωση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου είχε ως αποτέλεσμα την ταχεία αύξηση των εισαγωγών. Το 2011 διπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος φτάνοντας τα 9,4 δισ. δολάρια και απορρόφησαν μεγάλο μέρος του εμπορικού πλεονάσματος της Αργεντινής. Το ευνοϊκό εμπορικό ισοζύγιο είναι πολύ σημαντικό για την Αργεντινή από την εποχή της στάσης πληρωμών, το 2001. Επειδή η κυβέρνησή της δεν έχει μεγάλη πρόσβαση στο δανεισμό από τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, χρειάζεται να έχει αρκετό ξένο συνάλλαγμα για να αποφύγει μια κρίση του ισοζυγίου πληρωμών. Αυτός είναι άλλος ένας λόγος που δεν μπορεί να αφήνει την παραγωγή και τη διαχείριση της ενέργειας στον ιδιωτικό τομέα.  

Προς τι, λοιπόν, αυτή η οργή κατά της απόφασης της Αργεντινής να αναλάβει -μέσω μιας αναγκαστικής εξαγοράς- την εθνική πετρελαϊκή εταιρεία που στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της χώρας ήταν δημόσια; Το Μεξικό εθνικοποίησε το πετρέλαιό του το 1938 και όπως αρκετές χώρες του ΟΠΕΚ δεν επέτρεψε έκτοτε ξένες επενδύσεις στο πετρέλαιο. Οι περισσότερες χώρες του κόσμου που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο , από τη Σαουδική Αραβία μέχρι τη Νορβηγία, έχουν εταιρείες που ανήκουν στο κράτος. Οι ιδιωτικοποιήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου στη δεκαετία του 1990 ήταν μια εκτροπή του άγριου νεοφιλελευθερισμού. Ακόμη κι όταν η Βραζιλία ιδιωτικοποίησε δημόσιες επιχειρήσεις αξίας 100 δισ. δολαρίων, το δημόσιο κράτησε τον πλειοψηφικό έλεγχο στην ενεργειακή εταιρεία Petrobras.  

Καθώς η Λατινική Αμερική κατέκτησε τη “δεύτερη ανεξαρτησία” της την περασμένη δεκαπενταετία, ο κρατικός έλεγχος στους ενεργειακούς πόρους αποτέλεσε σημαντικό στοιχείο της οικονομικής ανάκαμψης της περιοχής. Η Βολιβία επανεθνικοποίησε τον κλάδο των υδρογονανθράκων το 2006 και αύξησε τα έσοδά της απ' αυτόν από λιγότερο του 10% σε άνω του 20% του ΑΕΠ (η διαφορά θα ισοδυναμούσε περίπου με τα δύο τρίτα των τρεχόντων κρατικών εσόδων των ΗΠΑ). Το Εκουαδόρ υπό τον Ραφαέλ Κορέα αύξησε σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχό του στο πετρέλαιο και το μερίδιό του στην παραγωγή των ιδιωτικών εταιρειών. 

Έτσι, η Αργεντινή αρχίζει να συμβαδίζει με τις γειτονικές χώρες και τον κόσμο και διορθώνει παλιά λάθη σ' αυτή την περιοχή. Όσον αφορά τους επικριτές της, δεν είναι σε θέση να την πετροβολούν. Οι οίκοι αξιολόγησης απειλούν να υποβαθμίσουν την Αργεντινή –ποιος θα τους έπαιρνε στα σοβαρά, όμως, αφότου αξιολόγησαν ως ΑΑΑ τις άνευ αξίας υποθήκες κατά τη διάρκεια της φούσκας ακινήτων και μετά υποκρίθηκαν ότι η αμερικανική κυβέρνηση μπορούσε πραγματικά να χρεοκοπήσει; Και όσον αφορά τις απειλές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της δεξιάς κυβέρνησης της Ισπανίας – τι έκαναν μόλις τελευταία, με την Ευρώπη παγιδευμένη στη δεύτερη ύφεσή της μέσα σε τρία χρόνια, σχεδόν μια χαμένη μισή δεκαετία, και με 24% ανεργία στην Ισπανία;  

Είναι ενδιαφέρον το ότι η Αργεντινή είχε τέτοια αξιοσημείωτη οικονομική επιτυχία τα περασμένα εννιά χρόνια, ενώ έλαβε ελάχιστες άμεσες ξένες επενδύσεις και ως επί το πλείστον την απέφευγαν οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές. Σύμφωνα με το μεγαλύτερο μέρος του οικονομικού Τύπου υπάρχουν δύο πολύ σημαντικές ομάδες [οι επενδυτές και οι δανειστές] που κάθε κυβέρνηση θα όφειλε να παρακαλεί και να ικανοποιεί. Αλλά η κυβέρνηση της Αργεντινής είχε άλλες προτεραιότητες. Ιδού λοιπόν άλλος ένας λόγος που η Αργεντινή δέχτηκε τόσο σφοδρές επιθέσεις.