Ο άνθρωπος που τολμούσε να "ονειρεύεται" σε μια εποχή που για τους μαύρους της Αμερικής επιτρεπόταν να έχουν μόνο εφιάλτες, ο ηγέτης των Αφροαμερικανών που "πυροβόλησε" εξ επαφής τον εφιάλτη του ρατσισμού, ο εφημέριος από την Τζόρτζια που έβγαλε από την Αμερική τη θλιβερή "λευκή κουκούλα της", δολοφονείται σε ηλικία 39 ετών και ενώ στεκόταν στο μπαλκόνι ενός μοτέλ στο Μέμφις του Τενεσί. Το ημερολόγιο γράφει 4 Απριλίου 1968!
Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου 1929. Οι Κινγκ ήταν μια μεσοαστική οικογένεια της Τζόρτζια γαλουχημένη στην παράδοση του μαύρου κλήρου των Νότιων Πολιτειών. Ο πατέρας και ο παππούς του ήταν βαπτιστές ιεροκήρυκες· το δεύτερο όνομα προστέθηκε όταν ο Μάρτιν ήταν μόλις πέντε ετών, ως φόρος τιμής στον Λούθηρο της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης.
Ηδη από τα πρώτα χρόνια της ζωής του το προστατευμένο οικογενειακό περιβάλλον δεν κατόρθωσε να τον κρατήσει μακριά από τον ζόφο της λευκής μισαλλοδοξίας. Πολύ αργότερα θα μιλήσει εκτενώς για τις κουρτίνες που στοίχειωσαν τα παιδικά χρόνια του, εκείνες που χρησιμοποιούσαν στις τραπεζαρίες των τρένων για να χωρίσουν τους λευκούς από τους μαύρους. «Ημουν πολύ μικρός όταν βίωσα την πρώτη μου εμπειρία πίσω από την κουρτίνα. Ενιωσα σαν να είχε πέσει μια κουρτίνα πάνω σε όλη μου τη ζωή».
Σε ηλικία 15 ετών ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ξεκίνησε να φοιτά στο Κολέγιο Μόρχαουζ της Ατλάντας, με βάση ειδικό πρόγραμμα για ταλαντούχους μαθητές. Στο τελευταίο έτος των σπουδών του εγκατέλειψε διά παντός το ενδιαφέρον του για την ιατρική και τη νομική και επέλεξε, υπό την έντονη ψυχολογική πίεση του πατέρα του, τη σταδιοδρομία του κληρικού. Τα επόμενα τρία χρόνια σπούδασε στο Θεολογικό Σεμινάριο του Κρόζερ στο Τσέστερ της Πενσυλβανίας από όπου αποφοίτησε το 1951 με δίπλωμα θεολογίας.
Τεράστια επίδραση στην ήδη αφυπνισμένη σκέψη του άσκησε η φιλοσοφία της «πολιτικής ανυπακοής» και της «μη βίας» του Μαχάτμα Γκάντι, ο ηγέτης του κινήματος για την ανεξαρτησία της Ινδίας, που με τις μη βίαιες μορφές δράσης του κινητοποίησε έναν ολόκληρο λαό κόντρα στο καθεστώς της Βρετανικής αποικιοκρατίας από την οποία η Ινδία μπόρεσε να απαλλαγεί το 1947, με πρώτο πρόεδρο τον Νεχρού.
Κηρύσσοντας την πολιτική ανυπακοή, ο Γκάντι έλεγε χαρακτηριστικά:
«Σ' έναν άδικο νόμο πρέπει να αντιδράσουμε, εξηγώντας γιατί τον βρίσκουμε άδικο και ζητώντας την απόσυρσή του. Εάν δεν βρούμε κατανόηση, είναι δίκαιο τότε, αφού πείσουμε περί αυτού και τους υπόλοιπους πολίτες, με λόγια καθαρά και όχι της προπαγάνδας, να ζητήσουμε την ανυπακοή τους σε αυτόν. Η ανυπακοή έχει κόστος μεγάλο. Πολλές φορές και κόστος ζωής. Σε καμία περίπτωση όμως δεν πρέπει να ενδώσουμε στην εύκολη λύση της βίας. Ναι, η βία είναι πάντα η εύκολη λύση».
Με τους δικούς του αγώνες, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, σε καιρούς εξαιρετικά δύσκολους για τους μαύρους πολίτες των ΗΠΑ, απέδειξε ότι η μη βία δεν σημαίνει παθητικότητα ή μειωμένη αγωνιστικότητα, ούτε απουσία πνεύματος ριζικής αμφισβήτησης των κυρίαρχων πολιτικών.
Από το Κρόζερ βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης όπου και γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του Κορέτα Σκοτ. Εκεί εξάλλου εναγκαλίστηκε και μια στέρεη βάση για τις δικές του θεολογικές και ηθικές αρχές πάνω στην οποία έχτισε και τη διδακτορική διατριβή του «Συγκριτική μελέτη των ιδεών περί Θεού στη σκέψη του Πάουλ Τίλιχ και του Χένρι Νέλσον Βίμαν». Ο Κινγκ αντιλαμβανόταν τον θεό ως μια εμπρόσωπη οντότητα· ο άνθρωπος εκαλείτο να οδηγηθεί από τον θεό.
Στη διάρκεια της παρθενικής ομιλίας του ως προέδρου της οργάνωσης επέδειξε την εξέχουσα ρητορική του δεινότητα: «Δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να διαμαρτυρηθούμε. Επί πολλά χρόνια έχουμε δείξει απίστευτη υπομονή. Εχουμε δημιουργήσει μερικές φορές στους λευκούς αδελφούς μας την εντύπωση ότι μας άρεσε ο τρόπος με τον οποίο μας μεταχειρίζονταν. Ηρθαμε όμως εδώ για να λυτρωθούμε από την υπομονή εκείνη που μας κάνει να υπομένουμε οτιδήποτε το λιγότερο από την ελευθερία και τη δικαιοσύνη». Το αμερικανικό έθνος είχε μόλις αποκτήσει μια νέα φωνή· η λαϊκή αντίδραση πήρε τη μορφή μαζικού μποϋκοτάζ των λεωφορείων και πυροδοτήθηκε ακόμη περισσότερο όταν ο Κινγκ συνελήφθη και το σπίτι του πυρπολήθηκε·382 μέρες αργότερα οι μαύροι του Μοντγκόμερι είχαν αποκτήσει τη δική τους θέση στο λεωφορείο. Πρώτη νίκη για τον νεαρό Κινγκ και το κίνημα της πολιτικής ανυπακοής.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη ενός μαζικού μαύρου κινήματος, ο Κινγκ δημιούργησε την οργάνωση «Συνδιάσκεψη της Χριστιανικής Ηγεσίας των Πολιτειών του Νότου» εγκαινιάζοντας πλέον και επίσημα τον ισόβιο αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων. Εχοντας εξασφαλίσει ένα ισχυρό βήμα στον Νότο ξεκινά τις ανθρωπιστικές περιοδείες του ανά τις ΗΠΑ, συζητεί με τους μαύρους για τα πολιτικά τους δικαιώματα, ακολουθεί την πολιτική της ενεργού μη βίας διοργανώνοντας καθιστικές διαδηλώσεις και πορείες διαμαρτυρίας, συναντά ξένους ηγέτες, δίνει πύρινους λόγους (εκείνο το θεόπνευστο «Έχω ένα όνειρο» στη διάρκεια μιας ειρηνικής «διαφυλετικής» συγκέντρωσης στην Ουάσιγκτον στις 28 Αυγούστου 1963 θα μείνει στην Ιστορία), διακηρύσσει ότι «έχει φθάσει η κατάλληλη στιγμή που μια συντονισμένη εξόρμηση εναντίον της αδικίας θα μπορούσε να αποφέρει μεγάλα και χειροπιαστά οφέλη».
«Έχω ένα όνειρο!
Είμαι χαρούμενος που σας συναντώ σήμερα σ' αυτό που θα καταγραφεί στην ιστορία του έθνους μας ως η μεγαλύτερη διαδήλωση για την ελευθερία.
Πριν από 100 χρόνια ένας σπουδαίος Αμερικανός, στου οποίου τη συμβολική σκιά στεκόμαστε σήμερα, υπέγραψε τη Διακήρυξη Χειραφέτησης. Αυτό το βαρυσήμαντο διάταγμα ήρθε ως ένας φωτεινός φάρος ελπίδας, για εκατομμύρια Νέγρους σκλάβους, που είχαν καεί στις φλόγες της κεραυνοβόλας αδικίας.
Εκατό χρόνια αργότερα όμως, ο Νέγρος ακόμη δεν είναι ελεύθερος. Εκατό χρόνια αργότερα η ζωή του Νέγρου είναι ακόμη θλιβερά τσακισμένη από τις χειροπέδες του διαχωρισμού και τις αλυσίδες των διακρίσεων. Εκατό χρόνια αργότερα ο Νέγρος ζει σε ένα μοναχικό νησί φτώχειας στο μέσον ενός απέραντου ωκεανού υλικής ευημερίας. Εκατό χρόνια αργότερα ο Νέγρος ακόμη μαραίνεται στις γωνίες της αμερικανικής κοινωνίας και βρίσκει τον εαυτό του εξόριστο στην ίδια του τη γη. Και γι'αυτό ήρθαμε σήμερα εδώ για να αλλάξουμε μια επαίσχυντη κατάσταση.
Κατά μια έννοια έχουμε έρθει στο κεφάλαιο του έθνους μας για να εξαργυρώσουμε μια επιταγή. Όταν οι αρχιτέκτονες της δημοκρατίας μας έγραψαν τα έξοχα λόγια του Συντάγματος και της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας, υπέγραψαν ένα γραμμάτιο, το οποίο θα κληρονομούσε κάθε Αμερικανός. Αυτό το γραμμάτιο ήταν μια υπόσχεση πως όλοι οι ανθρώποι, βεβαίως και οι μαύροι όπως ακριβώς και οι λευκοί θα τους ανήκουν τα “απαράγραπτα δικαιώματα” της ζωής, της ελευθερίας και της επιδίωξης της ευτυχίας. Είναι εμφανές σήμερα ότι η Αμερική έχει αθετήσει αυτή την υπόσχεση, σε ότι αφορά τους έγχρωμους πολίτες της. Αντί να τιμήσει αυτή την ιερή υποχρέωση, η Αμερική έδωσε στους Νέγρους μια κακή επιταγή, μια επιταγή που επέστρεψε με τη στάμπα “δεν υπάρχει κάλυμμα”.
Αλλά εμείς αρνούμαστε να πιστέψουμε ότι η τράπεζα της δικαιοσύνης έχει χρεοκοπήσει. Αρνούμαστε να πιστέψουμε ότι δεν υπάρχει κάλλυμμα στο μεγάλο θυαυροφυλάκειο της ευκαιρίας αυτού του έθνους. Γι'αυτό λοιπόν έχουμε έρθει να εξαργυρώσουμε αυτή την επιταγή, μια επιταγή που θα μας δώσει τη δυνατότητα να απαιτήσουμε τα πλούτη της ελευθερίας και την ασφάλεια της δικαιοσύνης.
Επίσης έχουμε έρθει σ' αυτόν τον καθαγιασμένο τόπο για να υπενθυμίσουμε στην Αμερική την κατεπείγουσα ανάγκη του Παρόντος. Δεν είναι καιρός για να υποχωρήσουμε με άνεση ή να πάρουμε το ηρεμιστικό χάπι για να πετύχουμε σταδιακά βήματα και όχι μια δραστική αλλαγή. Τώρα είναι η ώρα να πραγματοποιήσουμε τις υποσχέσεις της δημοκρατίας. Τώρα είναι η ώρα να ανέλθουμε από τη σκοτεινή και απομονωμένη κοιλάδα του διαχωρισμού στο ηλιόλουστο μονοπάτι της φυλετικής δικαιοσύνης. Τώρα είναι η ώρα να ανεβάσουμε το έθνος μας από το βούρκο της φυλετικής αδικίας στο στέρεο βράχο της αδελφοσύνης. Τώρα είναι η ώρα να κάνουμε πραγματικότητα τη δικαιοσύνη για όλα τα παιδιά του Θεού.
Θα ήταν θανατηφόρο για το έθνος να αγνοήσει το επείγον της στιγμής και να υποτιμήσει την αποφασιστικότητα του Νέγρου. Αυτό το πνιγηρό καλοκαίρι της νόμιμης δυσαρέσκειας του Νέγρου δεν θα παρέλθει ώσπου να υπάρξει ένα αναζωογονητικό φθινόπωρο ελευθερίας και ισότητας. Το 1963 δεν είναι ένα τέλος αλλά μία αρχή. Αυτοί που ελπίζουν ότι ο Νέγρος είχε ανάγκη να ξεσπάσει και τώρα θα είναι ικανοποιημένος θα υποστούν βίαιη αφύπνιση, αν το έθνος επιστρέψει στη δουλειά του όπως συνήθως. Δεν θα υπάρξει ούτε ανάπαυλα ούτε ηρεμία στην Αμερική ώσπου να αναγνωριστούν στον Νέγρο τα δικαιώματα της υπηκοότητάς του. Οι ανεμοστρόβιλοι της εξέγερσης θα συνεχίσουν να ταράζουν τα θεμέλια του έθνους μας ώσπου να εμφανιστεί η λαμπρή ημέρα της δικαιοσύνης.
Υπάρχει όμως κάτι που πρέπει να πω στον λαό μου, ο οποίος στέκεται στο θερμό κατώφλι που οδηγεί στο ανάκτορο της δικαιοσύνης. Στη διαδικασία να κερδίσουμε τη δικαιωματική μας θέση δεν πρέπει να είμαστε ένοχοι άδικων πράξεων. Ας μην αναζητήσουμε να ικανοποιήσουμε τη δίψα μας για ελευθερία πίνοντας από το κύπελλο της πικρίας και του μίσους. Πρέπει για πάντα να επιδιδόμαστε στον αγώνα μας στο υψηλό επίπεδο της αξιοπρέπειας και της πειθαρχίας. Δεν πρέπει να αφήσουμε τη δημιουργική διαμαρτυρία μας να παρακμάσει ως τη σωματική βία. Ξανά και ξανά πρέπει να υψωθούμε στα μεγαλειώδη ύψη τού να απαντούμε στη σωματική δύναμη με τη δύναμη της ψυχής.
Η θαυμάσια νέα μαχητικότητα που έχει απορροφήσει την κοινότητα των Νέγρων δεν πρέπει να μας οδηγήσει να μην εμπιστευόμαστε κανέναν λευκό, διότι πολλοί λευκοί αδελφοί μας, όπως αποδεικνύει η παρουσία τους εδώ σήμερα, έχουν πλέον συνειδητοποιήσει ότι η μοίρα τους είναι δεμένη με τη δική μας μοίρα και η ελευθερία τους αλληλένδετη με τη δική μας ελευθερία.
Δεν μπορούμε να πορευθούμε μόνοι.
Και καθώς πορευόμαστε, πρέπει να δώσουμε την υπόσχεση ότι θα προχωρήσουμε εμπρός.
Δεν μπορούμε να γυρίσουμε πίσω.
Υπάρχουν αυτοί που ρωτούν όσους είναι αφοσιωμένοι στα κοινωνικά δικαιώματα: «Πότε θα μείνετε ικανοποιημένοι;». Δεν μπορούμε ποτέ να μείνουμε ικανοποιημένοι όσο τα κορμιά μας, βαριά από την κούραση του ταξιδιού, δεν μπορούν να βρουν κατάλυμα στα μοτέλ των αυτοκινητοδρόμων και στα ξενοδοχεία των πόλεων. Δεν μπορούμε να μείνουμε ικανοποιημένοι όσο η βασική κινητικότητα του Νέγρου είναι από ένα μικρότερο γκέτο προς ένα μεγαλύτερο. Δεν μπορούμε να μείνουμε ικανοποιημένοι όσο αφαιρείται η ταυτότητα των παιδιών μας και τους αποστερούν την αξιοπρέπεια πινακίδες που γράφουν “Μόνο για λευκούς”. Δεν μπορούμε να μείνουμε ικανοποιημένοι όσο ένας Νέγρος στον Μισισιπή δεν μπορεί να ψηφίσει και όσο ένας Νέγρος στη Νέα Υόρκη νιώθει ότι δεν υπάρχει τίποτε το οποίο να μπορεί να ψηφίσει. Οχι, όχι, δεν είμαστε ικανοποιημένοι και δεν θα μείνουμε ικανοποιημένοι ώσπου η δικαιοσύνη να πέσει σαν κατακλυσμός και η ορθότητα σαν δυνατός χείμαρρος.
Δεν παραβλέπω ότι κάποιοι από εσάς έχουν έρθει εδώ ύστερα από μεγάλες δοκιμασίες και βάσανα. Κάποιοι από εσάς έρχεστε μόλις από στενά κελιά. Κάποιοι από εσάς έχουν έρθει από περιοχές όπου η αναζήτησή σας για ελευθερία σας άφησε χτυπημένους από τις θύελλες της καταδίωξης και κλονισμένους από τους ανέμους της αστυνομικής βίας. Εχετε υπάρξει βετεράνοι των δημιουργικών βασάνων. Συνεχίστε να εργάζεστε με την πίστη ότι τα αναίτια βάσανα είναι λυτρωτικά. Γυρίστε πίσω στον Μισισιπή, γυρίστε πίσω στην Αλαμπάμα, γυρίστε πίσω στη Νότια Καρολίνα, γυρίστε πίσω στη Γεωργία, γυρίστε πίσω στη Λουιζιάνα, γυρίστε πίσω στις φτωχογειτονιές και στα γκέτο των βορείων πόλεών μας, γνωρίζοντας ότι με κάποιο τρόπο αυτή η κατάσταση μπορεί να αλλάξει και θα αλλάξει.
Ας μην κυλιστούμε στην κοιλάδα της απόγνωσης, σας λέγω σήμερα, φίλοι μου.
Παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στο παρόν και στο μέλλον, έχω ακόμη ένα όνειρο. Είναι ένα όνειρο γερά ριζωμένο στο αμερικανικό όνειρο.
Εχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα αυτό το έθνος θα ξεσηκωθεί και θα ζήσει το αληθινό νόημα της πεποίθησής του: «Θεωρούμε αυτές τις αλήθειες αυταπόδεικτες: ότι όλοι οι άνθρωποι έχουν δημιουργηθεί ίσοι.»
Εχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα στους κόκκινους λόφους της Γεωργίας οι γιοι των πρώην σκλάβων και οι γιοι των πρώην ιδιοκτητών θα μπορέσουν να καθήσουν μαζί στο τραπέζι της αδελφοσύνης.
Εχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα ακόμη και η Πολιτεία του Μισισιπή, μια έρημη Πολιτεία, πνιγμένη από τη λάβρα της αδικίας και της καταπίεσης, θα μεταμορφωθεί σε μια όαση ελευθερίας και δικαιοσύνης.
Εχω ένα όνειρο ότι τα τέσσερα παιδιά μου μια ημέρα θα ζήσουν σε ένα έθνος όπου δεν θα κριθούν από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους.
Εχω ένα όνειρο σήμερα.
Εχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα η Πολιτεία της Αλαμπάμας με τους φαύλους ρατσιστές της, με τον κυβερνήτη της που τα χείλη του στάζουν τις λέξεις “παρέμβαση και ακύρωση”- μια μέρα εκεί στην Αλαμπάμα τα μικρά μαύρα αγόρια και κορίτσια θα μπορέσουν να πιαστούν χέρι χέρι με τα μικρά λευκά αγόρια και κορίτσια και να περπατήσουν μαζί σαν αδελφές και αδελφοί.
Εχω ένα όνειρο σήμερα.
Εχω ένα όνειρο ότι μια ημέρα κάθε κοιλάδα θα υψωθεί, κάθε λόφος και βουνό θα χαμηλώσει, οι ανώμαλοι τόποι θα γίνουν ομαλοί και οι στραβοί τόποι θα γίνουν ευθείς και η δόξα του Κυρίου θα αποκαλυφθεί και όλη η σάρκα μαζί θα την αναγνωρίσει.
Αυτή είναι η ελπίδα μας και με αυτή την πίστη θα επιστρέψω στον Νότο.
Με αυτή την πίστη θα είμαστε ικανοί να λαξεύσουμε από το βουνό της απόγνωσης ένα λίθο ελπίδας. Με αυτή την πίστη θα είμαστε ικανοί να μεταμορφώσουμε τους παράφωνους ήχους του έθνους μας σε μια όμορφη συμφωνία αδελφοσύνης. Με αυτή την πίστη θα είμαστε ικανοί να δουλέψουμε μαζί, προσευχηθούμε μαζί, να πασχίσουμε μαζί, να πάμε μαζί στη φυλακή, να υπερασπιστούμε την ελευθερία μαζί, γνωρίζοντας ότι θα είμαστε ελεύθεροι μια μέρα.
Και αυτή θα είναι η μέρα - Και αυτή θα είναι η μέρα όπου όλα τα παιδιά του Θεού θα μπορούν να τραγουδήσουν με μια νέα σημασία:
Η πατρίδα μου είναι από σένα γλυκιά γη της ελευθερίας, για σένα τραγουδώ
Γη όπου οι πρόγονοι μου πέθαναν, γη καύχημα των Προσκυνητών
Από κάθε οροσειρά ας ηχήσει η ελευθερία
Και αν η Αμερική πρόκειται να γίνει μεγάλο έθνος, αυτό πρέπει να γίνει πραγματικότητα.
Ετσι, ας ηχήσει η ελευθερία από τις πελώριες κορυφές των λόφων του Νιου Χάμσιρ.
Ας ηχήσει η ελευθερία από τα δυνατά βουνά της Νέας Υόρκης.
Ας ηχήσει η ελευθερία από τα όρη Αλεγκένι της Πενσυλβανίας!
Ας ηχήσει η ελευθερία από τα χιονοσκέπαστα Βραχώδη Ορη του Κολοράντο!
Ας ηχήσει η ελευθερία από τις καμπυλώδεις κορυφές της Καλιφόρνιας!
Αλλά όχι μόνο·
Ας ηχήσει η ελευθερία από το Πέτρινο Βουνό της Γεωργίας!
Ας ηχήσει η ελευθερία από το όρος Λουκάουτ του Τενεσί!
Ας ηχήσει η ελευθερία από κάθε λόφο του Μισισιπή.
Από κάθε βουνοπλαγιά ας ηχήσει η ελευθερία.
Οταν αφήσουμε την ελευθερία να ηχήσει, όταν την αφήσουμε να ηχήσει από κάθε χωριό και κάθε κωμόπολη, από κάθε Πολιτεία και κάθε πόλη, θα μπορέσουμε να επισπεύσουμε εκείνη την ημέρα που όλα τα παιδιά του Θεού, μαύροι άνθρωποι και λευκοί άνθρωποι, εβραίοι και εθνικοί, προτεστάντες και καθολικοί, θα μπορέσουν να ενώσουν τα χέρια και να τραγουδήσουν τα λόγια του παλιού νέγρικου ύμνου:
«Επιτέλους ελεύθεροι! Επιτέλους ελεύθεροι!
Ευχαριστούμε τον Παντοδύναμο Θεό, επιτέλους είμαστε ελεύθεροι!».
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960 η δημοτικότητά του φθάνει στο αποκορύφωμά της. Το 1964 του απονέμεται το Νομπέλ Ειρήνης ενώ ψηφίζεται ο Νόμος περί Πολιτικών Δικαιωμάτων που εξουσιοδοτεί την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να επιβάλλει την απάλειψη των φυλετικών διακρίσεων στους δημόσιους χώρους και να διώκει ποινικά τις διακρίσεις τόσο στα κρατικά μέσα κοινής ωφέλειας όσο και στην απασχόληση. Σε λίγο όμως θα εμφανιστούν τα πρώτα σημεία αντιπολίτευσης στους κόλπους του μαύρου κινήματος· η φιλοσοφία της μη βίας «σκοντάφτει» όλο και συχνότερα σε εξαγριωμένους ριζοσπάστες που δεν αργούν να του «κολλήσουν» και το άκρως ειρωνικό προσωνύμιο «de Lawd» («ο κ. Προσευχόμενος»). Ο Κινγκ προσπαθεί να διευρύνει τη βάση της οργάνωσής του: συγκροτεί ένα μέτωπο των φτωχών πληθυσμών από όλες τις φυλές, τάσσεται κατά του Πολέμου του Βιετνάμ, πολεμά πλέον «για μια ριζική αναδιάρθρωση ολόκληρης της κοινωνίας, μια επανάσταση αξιών».
Ο Μάρτιν Λούθερ κατήγγειλε τον κοινωνικό εφησυχασμό. «Η γενιά μας»-έλεγε- «θα πρέπει να απολογηθεί όχι τόσο για τις κακές πράξεις των ανήθικων ανθρώπων, αλλά για την αποτρόπαιη σιωπή των φιλήσυχων ανθρώπων». Υποστήριζε ότι «η πιο θανατηφόρα μορφή της βίας είναι η φτώχεια».
Όμως και ύστερα από το Νόμπελ, ο Κινγκ δεν αναπαύθηκε στις δάφνες του. Το νέο πεδίο δράσεως ήταν η επαρχία Ντάλας. Εγκαταστάθηκε στην Σέλμα, όπου το περιβάλλον ήταν από τα πιο εχθρικά. Το γεγονός ότι είχε βραβευτεί με Νόμπελ δεν αναχαίτιζε τους ρατσιστές, αντίθετα τους ερέθιζε περισσότερο για την έναρξη επιθέσεων εναντίον του. Τον Φεβρουάριο του 1965, ο Κινγκ, τιμημένος με το Νόμπελ Ειρήνης, θα βρεθεί στο κελί της φυλακής της Σέλμα. Είναι τότε που θα έρθει να του συμπαρασταθεί ο Μάλκολμ Χ, λίγες μέρες πριν από τη δική του δολοφονία. Στη Σέλμα ο Μάλκολμ Χ θα δηλώσει προς την Κορέτα Κινγκ ότι είναι πραγματικός σύμμαχος. Ο Βίνσεντ Χάρντιγκ, ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Κινγκ τα τελευταία χρόνια της ζωής του, θα σχολιάσει αργότερα αυτή τη σύγκλιση των δυο τραγικών ηγετών: "Ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο, και προς το τέλος της ζωής τους το γνώριζαν." Ο πρόεδρος Τζόνσον χαρακτήρισε τα γεγονότα της Σέλμας “μια αμερικανική τραγωδία” και έστειλε τον ειδικό απεσταλμένο του Κόλινς για να συζητήσει με τους ρατσιστές ηγέτες, χωρίς να γίνει τίποτα. Το 1966 ο Κινγκ έφτασε στο Σικάγο. Ο Κινγκ μπήκε στην πιο ρατσιστική συνοικία του Σικάγου. Εκεί βοήθησε τους νέγρους οδοκαθαριστές που πληρώνονταν λιγότερο από τους λευκούς συναδέλφους τους, μετά από συμπλοκή με μια φάλαγγα διαδηλωτών.
Ο πολιτικός του λόγος γίνεται σκληρότερος από κάθε άλλη φορά: "Στα ταξίδια μου στο Βορρά ήρθα αντιμέτωπος με το τραγικό γεγονός ότι σχεδόν σε καμιά μεγάλη πόλη δεν υπάρχει δήμαρχος που να διαθέτει πολιτική γραμμή, κατανόηση και πολύ περισσότερο συμπάθεια για τα θέματα των πολιτικών δικαιωμάτων. Οι ελπίδες μας για μια εκούσια κατανόηση υπήρξαν μια χίμαιρα. Το μόνο που συνάντησα ήταν τύφλωση, βραδύνοια και σκληρότητα. Ολα αυτά μπορούν να αλλάξουν μόνο με ένα δυναμικό κίνημα."
Το "δυναμικό κίνημα" αναπτυσσόταν ήδη. Και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ θα συναντηθεί τον Ιούνιο του '66 με τους άλλους ηγέτες του κινήματος των πολιτικών δικαιωμάτων για να συντονίσουν τη δράση τους, πάνω από το νεκροκρέβατο του δολοφονημένου μαύρου ακτιβιστή Τζέιμς Μέρεντιθ. Και ένα μήνα αργότερα, στο Σικάγο, ο Κινγκ θα χτυπηθεί από πέτρα κατά τη διάρκεια της πορείας του διά μέσου των "λευκών" συνοικιών της πόλης. "Ποτέ δεν συνάντησα κάτι παρόμοιο. Συμμετείχα σε πολλές διαδηλώσεις στο Νότο, αλλά μπορώ να πω ότι ποτέ -ούτε ακόμα και στο Μισισίπι ή την Αλαμπάμα- δεν έχω έρθει αντιμέτωπος με τόσο εχθρικό και γεμάτο μίσος όχλο, όσο εδώ στο Σικάγο."
Είναι η στιγμή που ο Κινγκ αποφασίζει να τοποθετηθεί ανοιχτά στο πιο καυτό ζήτημα, τον πόλεμο του Βιετνάμ. Τα μέλη της οργάνωσής του τον προειδοποιούν ότι θα κοπούν τα χρηματικά βοηθήματα από οικονομικούς παράγοντες. Ηταν ακόμα η περίοδος που δεν είχε γίνει ακόμα δημοφιλής στους κόλπους των προοδευτικών Αμερικανών η αντίθεση στον πόλεμο. Ομως ο Κινγκ δεν διστάζει.
Με την ομιλία του στην εκκλησία Ρίβερσαϊντ στη Νέα Υόρκη, ένα ακριβώς χρόνο πριν απ' τη δολοφονία του, κηρύσσει τη δική του αντιπολεμική εκστρατεία και απαντά προκαταβολικά σ' αυτούς που θα τον κατηγορήσουν ως προδότη, ότι θα ήταν προδοσία αν δεν μιλούσε. Αυτή η ομιλία, δεν έχει καμιά θέση στους επίσημους εορτασμούς που γίνονται κάθε χρόνο προς τιμήν του. Ακόμα και τα ιστορικά βιβλία που τη δημοσιεύουν, αρκούνται σε μια λογοκριμένη μορφή της, χωρίς μάλιστα να ειδοποιούν τον αναγνώστη ότι ο λόγος του Κινγκ έχει υποστεί περικοπές.
Με την ομιλία αυτή, το επίσημο κράτος θεωρεί πλέον τον Κινγκ ανοιχτό εχθρό. Τα ΜΜΕ ξεκινούν καμπάνια εναντίον του. Το σοβαρό περιοδικό Τάιμ χαρακτηρίζει την ομιλία "δημαγωγική συκοφαντία, που ακούγεται σαν εκπομπή από το Ράδιο-Ανόι". Και η έγκυρη Ουάσιγκτον Ποστ συμπληρώνει: "Ο Κινγκ ξεστόμισε πικρές και βλαπτικές καταγγελίες, τις οποίες δεν μπόρεσε (και δεν θα μπορούσε) να τεκμηριώσει. Με την ομιλία προσέβαλε τους φυσικούς του συμμάχους. Πολλοί που μέχρι σήμερα τον άκουγαν με σεβασμό δεν θα του δείξουν ποτέ πια την ίδια εμπιστοσύνη. Ο Κινγκ μείωσε τη χρησιμότητά του προς το σκοπό του, προς τη χώρα του, προς το λαό του."
Αυτός ο "άχρηστος" πλέον Κινγκ δεν υποχωρεί. Απαντά με ευθύτητα στην επίθεση των ΜΜΕ: "Υπάρχει κάτι περίεργα αντιφατικό στη στάση ενός Τύπου που σε εξυμνεί όταν λες ότι πρέπει να είμαστε μη βίαιοι απέναντι στον Μπουλ Κόνορ και τον Τζιμ Κλαρκ (σ.σ. πρόκειται για τους ρατσιστές σερίφηδες του Μπέρμιγχαμ και της Σέλμα) και σε καταριέται όταν λες ότι πρέπει να είμαστε μη βίαιοι απέναντι στα μικρά σκουρόχρωμα παιδιά του Βιετνάμ. Κάτι στραβό έχει αυτός ο Τύπος."
Το καλοκαίρι του 1967 η εξέγερση των μαύρων εξαπλώνεται σε 150 πόλεις σε πολλές πολιτείες. Η κυβέρνηση του Λίντον Τζόνσον απαντά με στρατό και τανκς. Την επομένη της στρατιωτικής επέμβασης στο Ντιτρόιτ, ο Κινγκ στέλνει τηλεγράφημα στον πρόεδρο για να καταγγείλει την "αυτοκτονική και παράλογη" στάση του Κογκρέσου: "Πρόκειται για ένα παράδειγμα ηθικού ξεπεσμού." Και παρουσιάζει μια νέα εκδοχή της θεωρίας του για τη μη βία: "Πώς μπορεί η κυβέρνηση να καταγγέλλει τη βία των μαύρων στα γκέτο, όταν η ίδια έχει δώσει ένα παράδειγμα βίας στην Ασία που συντάραξε όλο τον κόσμο; Μόνον όσοι αγωνίζονται για την ειρήνη έχουν το ηθικό δικαίωμα να μιλούν για μη βία."
Στο τέλος του '67 ο Κινγκ προετοιμάζει την πιο επιθετική πολιτική του εκστρατεία, την Καμπάνια του Φτωχού Λαού. "Οι απόβλητοι της χώρας μας -οι φτωχοί λευκοί και οι φτωχοί μαύροι- ζουν σε μια απάνθρωπα άδικη κοινωνία. Πρέπει να οργανώσουν μια επανάσταση ενάντια σ' αυτή την αδικία, όχι ενάντια στη ζωή των συμπολιτών τους, αλλά ενάντια στις δομές εκείνες που επιβάλλουν την άρνηση της κοινωνίας να άρει το άγος της φτώχειας."
Ο Κινγκ διατρέχει τη χώρα για να συγκεντρώσει τον "πολυφυλετικό στρατό των φτωχών". Το σύνθημα της μη βίας αντικαθίσταται από την πολιτική της μαζικής ανυπακοής: "Η μη βίαιη διαμαρτυρία πρέπει τώρα να ωριμάσει σε ένα νέο επίπεδο, έτσι ώστε να ανταποκριθεί στην ανυπομονησία των μαύρων και τη σκληρή αντίσταση των λευκών. Αυτό το υψηλότερο επίπεδο είναι η μαζική πολιτική ανυπακοή."
Το 1968 εγκαταστάθηκε στην Μέμφιδα του Τενεσή. Στην πόλη κυκλοφορούσε η φήμη ότι "Θα δολοφονούσαν τον Κινγκ". Κάποια μέρα μιλώντας σε συγκέντρωση πιστών οπαδών του ο Μάρτιν είπε γαλήνιος: “Δεν ξέρω τι θα συμβεί αλλά δεν είμαι καθόλου ανήσυχος. Ίσως εγώ να μην φθάσω μαζί σας στη “Γη της Επαγγελίας”, ξέρω όμως ότι σαν λαός θα φτάσουμε εκεί”.
Στις 4 Απριλίου 1968 και στις 18:01 ακριβώς, ο Λούθερ Κινγκ και ενώ είχε βγει στη βεράντα της πανσιόν Lorraine όπου διέμενε, για να πάρει λίγο αέρα, δέχεται έναν πυροβολισμό. Η σφαίρα μπήκε μέσα από το δεξί του μάγουλο, σπάζοντας το σαγόνι του, διέσχισε την αυχενική του μοίρα και κατέληξε στον ώμο του.Ήταν 39 ετών. Και μετά από αυτόν η Αμερική δεν θα ξανά ήταν η ίδια.
Πηγές:
1 σχόλιο:
Εξαιρετική ανάρτηση. Μπράβο!
Δημοσίευση σχολίου