Ευρυτανία: Τα Φιδάκια της Χελιδόνας!

Το βλέμμα ανιχνεύει τις κεραμοσκεπές, κοντοστέκεται στις κορφές των δέντρων, βυθίζεται στις ρεματιές και μετά απογειώνεται και «χάνεται» στ' ανεμοδαρμένα ύψη των κορυφογραμμών που αγκαλιάζουν από παντού το ξεχωριστό αυτό χωριό της Ευρυτανίας, ένα ταξίδι γοητευτικό σαν πτήση γερακιού, στο πιο ορεινό κομμάτι της χώρας...

Ευρυτανία δεν είναι μόνο το Μικρό και το Μεγάλο Χωριό, ο Προυσός και το χιονοδρομικό κέντρο στο Βελούχι, αλλά και ένα μεγάλο πλήθος πανέμορφων ορεινών οικισμών, κρυμμένων στα πυκνοδασωμένα βουνά και στα απόκρημνα φαράγγια. Ανάμεσά τους αναμφίβολα το παραδοσιακό χωριό Φιδάκια διεκδικεί μια ιδιαίτερη θέση. Αγκαλιά με την ανόθευτη φύση, στον ίσκιο των βουνοκορφών, συντροφιά με το βουητό του άνεμου, τα Φιδάκια αποτελούν ένα πραγματικό ησυχαστήριο -από τα ελάχιστα πια ανεπιτήδευτα της ορεινής ζώνης- που επιβιώνει σιωπηλό πλάι σε πολύκοσμα χειμερινά θέρετρα.

Το χωριό Φιδάκια απλώνει τα σπίτια του σε υψόμετρο 960 μέτρων. Κουλουριασμένο στη ρίζα δασοσκέπαστου υψώματος χαίρεσαι να το βλέπεις.

Η διαδρομή μέχρι εδώ θα σας μυήσει στα μυστικά της ευρυτανικής φύσης, μια φύση που έχει δεχτεί ελάχιστες επεμβάσεις και γοητεύει κάθε φορά το ίδιο τον επισκέπτη με την απλότητα και την ομορφιά της. Ξεκινώντας από το Καρπενήσι θα ακολουθήσουμε τον δρόμο για Αγρίνιο. Μετά από 8 χιλιόμετρα στην τοποθεσία Μπαγασάκι, θα στρίψουμε αριστερά σύμφωνα με τις ταμπέλες με κατεύθυνση προς τα χωριά Μηλιά, Σελλά, Φιδάκια. Ο δρόμος είναι στο σύνολό του ασφάλτινος, όμως οι επίμονες και αλλεπάλληλες στροφές μπορεί να κουράσουν τους αμάθητους. Ωστόσο, στο σύνολο της διαδρομής η ευρυτανική φύση ξεδιπλώνεται σε όλο της το μεγαλείο: δάση ελάτων, απόκρημνες πλαγιές, βουερά ρυάκια και χωριά-«αναρριχητές» που τολμούν και γαντζώνονται στα πρανή των βουνών.

Από τον Απρίλη και μετά τα χιόνια φεύγουν από το οδόστρωμα, όμως οι γερές ανοιξιάτικες καταιγίδες που δέρνουν με μανία τις ακρώρειες δημιουργούν μικροπροβλήματα στο οδικό δίκτυο (κατολισθήσεις, πτώση δέντρων), γι' αυτό και πάντα χρειάζεται προσοχή.

Συνολικά από το Καρπενήσι μέχρι τα Φιδάκια, ένα από τα ομορφότερα χωριά της Ευρυτανίας- θα διανύσετε 25 χιλιόμετρα σε περίπου 45 λεπτά. Το χωριό απλώνει τα σπίτια του σε υψόμετρο 960 μέτρων και κουλουριασμένο καθώς είναι στη ρίζα δασοσκέπαστου υψώματος, προσφέρει απίθανη θέα στα απόκρημνα προβούνια της Βόρειας Χελιδόνας και στη λεκάνη της λίμνης των Κρεμαστών.

Κατηφορίζοντας από Φιδάκια προς την κοιλάδα του Τρικεριώτη, η Χελιδόνα μάς δείχνει το τραχύ της πρόσωπο.

Οι ντόπιοι αποκαλούν το χωριό τους «Φθάκια», ενώ συναντάται επίσης και ως Φειδάκια. Κάποιοι ερευνητές αναρωτιούνται: μήπως εδώ βρισκόταν η αρχαία Φθία του Αχιλλέα; Ομως πιο πιθανόν είναι κοντά στα Φιδάκια να βρισκόταν η πόλη Οιχαλία, πρωτεύουσα των αρχαίων Ευρυτάνων, που είχε ιδρύσει ο βασιλιάς των Δρυόπων Μελανέας. Σε μικρή απόσταση από το χωριό έχουν ανασκαφεί υπολείμματα οικισμού που κάποιοι ταυτίζουν με την αρχαία πολιτεία. Στο κέντρο του οικισμού κυριαρχεί ο ναός της Γέννησης της Θεοτόκου, με το παλιό ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις σκαλιστές πέτρες στο δάπεδο. Ολόγυρα απλώνονται τα καλντερίμια που οδηγούν στις παραδοσιακές γειτονιές, ενώ ανεβαίνοντας τα 92 σκαλοπάτια θα βγείτε στα πέντε αλώνια του χωριού.

Ο Τρικεριώτης και η λίμνη των Κρεμαστών.

Από τη θέση Τσαγκαράλωνα ο δρόμος με έντονες κλίσεις δρασκελίζει τις βορειοδυτικές παρυφές της Χελιδόνας. Το βουνό σε αυτή την πλευρά του μοιάζει να δείχνει τον πιο άγριο εαυτό του.

Η κεντρική βρύση δεσπόζει από το 1921 κοντά στον ναό της Παναγιάς στα Φιδάκια.

Τα πλούσια ελατοδάση που συναντάς κοντά στα Φιδάκια έχουν πια εξαφανιστεί. Η περιοχή υποφέρει από έντονες κατολισθήσεις και η βλάστηση περιορίζεται σε λίγες γερασμένες, ταλαιπωρημένες βελανιδιές και σε μοναχικά υπέργηρα έλατα που σαν από θαύμα ισορροπούν στ' απόκρημνα βράχια.

Η κατάβαση είναι συγκλονιστική. Ο δρόμος κουλουριάζεται και κατρακυλά προσπαθώντας να γαντζωθεί στις σαθρές πλαγιές - ευτυχώς ένα μέρος του (3 χλμ.) έχει στρωθεί με άσφαλτο. Στην πορεία μας θα περάσουμε από τα έρημα χωριά Αγία Βλαχέρνα (5 χλμ. από Τσαγκαράλωνα), Βαμβακιές και Αμπέλια. Το χωριό Αγία Βλαχέρνα μπορεί σήμερα να δείχνει φτωχό και ασήμαντο, όμως είναι παμπάλαιο. Στα πρώτα βυζαντινά χρόνια ονομαζόταν Χρυσούπολη, στη συνέχεια λέγονταν Ερκίστα και το 1930 μετονομάστηκε σε Αγία Βλαχέρνα. Και στις τρεις συνοικίες (Αγία Βλαχέρνα, Βαμβακιές και Αμπέλια) διασώζονται αρκετά παλιά πετρόκτιστα σπίτια.

Κανοέ - καγιάκ στη Λίμνη Κρεμαστών κάτω από τα Φιδάκια.

Ψηλότερα, στη θέση Παλιογωνιά βρίσκεται το εξωκλήσι της Παναγίας της Βλαχέρνας όπου στο πανηγύρι, που γίνεται εκεί στις 2 Ιουλίου, μαζεύεται κόσμος από όλη την Ευρυτανία. Στη συνέχεια θα συναντήσουμε τη σιδερένια γέφυρα τύπου «Μπέλεϊ» (8.5 χλμ. από Τσαγκαράλωνα) που θα μας περάσει απέναντι. Κάτω από τα πόδια μας σ' έναν στενό βράχινο δίαυλο ο ποταμός Τρικεριώτης στριμώχνει τα ορμητικά νερά του. Περνώντας τη γέφυρα του Τρικεριώτη θα έχετε δύο επιλογές. Αν πάτε νότια θα περιπλανηθείτε σε υπέροχες τοποθεσίες παράλληλα με το ποτάμι και θα καταλήξετε μετά από μια μικρή περιπέτεια 20 χιλιομέτρων στη μονή Προυσού που απέχει 32 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι. Αν στραφείτε βόρεια θα βγείτε στο σημείο όπου ο Τρικεριώτης εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών. Στον δρόμο σας θα συναντήσετε τον οικισμό Αγαλιανός (διοικητικά σήμερα υπάγεται στον Νομό Αιτωλοακαρνανίας). Σε αυτό το σημείο υπάρχει πρόσβαση στο πιο όμορφο ίσως σημείο της τεχνητής λίμνης. Ειδικά φέτος την άνοιξη μετά τον εξαιρετικά βαρύ χειμώνα, τα νερά βρίσκονται σε αρκετά υψηλό σημείο προσφέροντας υπεροχές εικόνες. Αν θέλετε να κάνετε ποδηλασία στους λασπωμένους παραλίμνιους δρόμους, κανό στα ειδυλλιακά φιορδ που δημιουργούν οι εκβολές των ποταμών ή να κάνετε ράφτινγκ στον ποταμό Τρικεριώτη, θα απευθυνθείτε στην εταιρεία εναλλακτικών και υπαίθριων δραστηριοτήτων Mountain Action.

Φτάνοντας στη Λίμνη Κρεμαστών μπορείτε να κατηφορίσετε για Αγρίνιο ή αφού περάσετε τη μεγάλη γέφυρα της Επισκοπής να τραβήξετε για Καρπενήσι. Στο διάβα σας με σύντομες παρακάμψεις θα επισκεφθείτε τα χωριά Ανατολική και Δυτική Φραγκίστα, όπου υπάρχει η δυνατότητα για φαγητό και διαμονή.

Στις πλαγιές της Χελιδόνας.
Πηγαίνοντας από Σελλά για Μηλιά στα 1.500 μέτρα θα δείτε δεξιά έναν χωματόδρομο να ανηφορίζει τις πλαγιές της Χελιδόνας. Προσφέρει μια συγκλονιστική χωμάτινη διαδρομή. Από τις πρώτες στροφές η διαδρομή μάς δείχνει τις διαθέσεις της. Ο δρόμος, καθώς χάνεται στα έλατα, μας ανεβάζει στα 1.300 μέτρα μετά από 4-5 αλλεπάλληλες φουρκέτες. Καθώς κερδίζουμε υψόμετρο το οδόστρωμα χειροτερεύει.

Οδηγώντας με προσοχή θα καλύψουμε 5 χιλιόμετρα ώσπου να βρεθούμε σε χαρακτηριστικό αυχένα (υψόμ. 1.600), ακριβώς κάτω από την κορυφή Μοσχοπλάι της Χελιδόνας. Υπέροχα αλπικά λιβάδια που κρατούν σε σκιερές κόγχες το χιόνι μέχρι τον Ιούνιο απλώνονται ολόγυρα. Από εδώ αρχίζει γερή κατάβαση σε κακό χωματόδρομο που είναι βατός μόνο για 40-50 μέρες το καλοκαίρι και που θα μας φέρει μετά από 10 χιλιόμετρα στο Μικρό Χωριό ή στο Νέο Μικρό Χωριό και στην κοιλάδα του Καρπενησιώτη.

Το χωριό Σελλά όπως το βλέπουμε από τον δρόμο Καρπενησίου - Φιδακίων.

Σε καμιά περίπτωση μην ξεκινήσετε την παραπάνω διαδρομή με κακοκαιρία ή αν δεν έχετε μαζί σας κάποιον που να ξέρει τον δρόμο. Ακόμη επειδή ο φετινός χειμώνας ήταν πολύ βαρύς και οι χιονοπτώσεις έχουν ρίξει πολλά δέντρα ή έχουν προκαλέσει κατολισθήσεις, καλό είναι να ρωτήσετε τους ντόπιους πριν ξεκινήσετε και μπλέξετε σε περιπέτειες.

Fast Info.

Σελλά: Ερχόμενοι από Καρπενήσι και 2,5 χλμ. πριν από τα Φιδάκια, σε ύψος 1.050 μέτρων, θα συναντήσετε το χωριό Σελλά. Το καλοκαίρι η κοινότητα ζωντανεύει πρόσκαιρα, καθώς οι μετανάστες επιστρέφουν στις πατρογονικές εστίες, ενώ τον χειμώνα οι μόνιμοι κάτοικοι μόλις και μετά βίας φτάνουν τους 60. Κοντά στο χωριό στη θέση Καρούλα περνούσε ο αρχαίος δρόμος που συνέδεε την κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού με τις πεδιάδες της Αρτας και τα λιμάνια του Αμβρακικού κόλπου.

Στην προτεινόμενη διαδρομή από Φιδάκια για Επισκοπή θα πρέπει να περάσουμε την παλιά γέφυρα του Τρικεριώτη.

Στα ξεχασμένα Ισώματα: Το χωριό Ισώματα βρίσκεται 7 χιλιόμετρα βορειοδυτικά από τα Φιδάκια και σήμερα είναι παντελώς εγκαταλειμμένο. Ο δρόμος που οδηγεί εδώ είναι χωμάτινος. Μέχρι την παλιά εκκλησία του Αγ. Γεωργίου (1887) στην είσοδο του χωριού θα πάτε σχετικά εύκολα. Αντίκρυ βρίσκεται το στρατηγικό κατά την αρχαιότητα ύψωμα Καστρί, το οποίο επόπτευε το πέρασμα του ποταμού Μέγδοβα όπου υπάρχουν υπολείμματα πελασγικού τείχους. Εικάζεται πως εδώ βρισκόταν η αρχαία Οιχαλία.

Η θέα από τα Τσαγκαράλωνα: Υπάρχουν κάποια μέρη όπου θα ήθελες να μείνεις για πάντα και να αγναντεύεις τον ανοιχτό ορίζοντα. Αναμφίβολα ένα από αυτά είναι η τοποθεσία Τσαγκα-ράλωνα (υψόμ. 1.050) που βρίσκεται πάνω στον δρόμο που συνδέει τα Φιδάκια με την κοιλάδα του Τρικεριώτη ποταμού (3 χλμ.). Υπάρχει κιόσκι και πέτρινοι πάγκοι απ' όπου ο επισκέπτης ατενίζει ένα μεγάλο μέρος της τεχνητής Λίμνης των Κρεμαστών, τη γέφυρα της Επισκοπής που συνδέει την Ευρυτανία με την Αιτωλοακαρνανία και τα πολύκορφα Αγραφα.

Η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου, κτίσμα του 1887, δεσπόζει στην είσοδο του έρημου χωριού Ισώματα.

Κείμενο: Ζερμαίν Αλεξάκη,
Φωτογραφίες: Θοδωρής Αθανασιάδης.
Πηγή: εφημερίδα "Έθνος".