Οδηγούμαστε σε παγκόσμια ύφεση από το 2013!

Του Αθανάσιου Λαδόπουλου.
Αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα «Capital.gr».
Η αλήθεια μπορεί να είναι άσχημη και οι λύσεις συχνά επώδυνες. Θεωρείται απίθανο να υπάρξει χώρα που θα γλιτώσει από την ύφεση... χωρίς αμυχή ενώ θα έχει αρχίσει μία περίοδος αποπληθωρισμού, η οποία θα ενταθεί και ενδεχομένως δεν θα τελειώσει έως περίπου το 2018.
Για να επιτευχθούν οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας μέχρι τον επόμενο Ιούνιο, οι ευρωπαϊκές τράπεζες πρέπει να αντλήσουν 2,4 τρισ. δολάρια κυρίως μέσω πώλησης παγίων, χωρίς να υπολογίζονται ούτε οι απομειώσεις των κρατικών, εμπορικών ή καταναλωτικών δανείων, αλλά ούτε και οι πιο πρόσφατες κατευθυντήριες γραμμές της EMU “οι οποίες ζητούν από τις τράπεζες να μειώσουν την αξία επισφαλών στοιχείων του ενεργητικού για να έχουν καλύτερη εικόνα των κεφαλαιακών τους αναγκών”.
Σύμφωνα με τους Financial Times “το οικονομικό μέλλον των τραπεζών της Ευρώπης με αυτό των κυβερνήσεων είναι άρρηκτα συνδεδεμένο: επειδή οι τράπεζες είναι η πρωταρχική πηγή χρηματοδότησης των κρατικών ελλειμμάτων, το κρατικό χρέος αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο μέρος της βάσης παγίων των περισσότερων τραπεζών της Ευρωζώνης. Συνεπώς ενδεχόμενη χρεοκοπία του ενός απειλεί με χρεοκοπία κάποιον άλλο...” Ωστόσο μία μεγάλη τράπεζα ίσως αποδειχθεί πολύ μεγάλη για να σωθεί.
Στην Ευρώπη θέτονται τα ρήγματα. Σε αδύναμες οικονομικά χώρες δόθηκε η πιστοληπτική αξιολόγηση της Γερμανίας για να δανειστούν και να ξοδέψουν και όλες οι τράπεζες δάνειζαν με μεγάλη χαρά σε αυτές τις κυβερνήσεις διότι είχαν τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δάνεια ως εγγυήσεις στην ΕΚΤ και να δανειστούν ακόμη περισσότερο για να δανείσουν και άλλες κυβερνήσεις. Παρά το γεγονός ότι στο επίκεντρο βρίσκεται η Ελλάδα και τελευταία η Ιταλία, η αλήθεια είναι ότι οι αγορές θα εστιάσουν σε όλες τις χώρες GIIPS-FB (Ελλάδα, Ιταλία, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία καθώς και τις Γαλλία και Βέλγιο).

Λήξη κρατικών ομολόγων και καταβολές τόκων.

* 1,350 τρισ. ευρώ + Πρωτογενή ελλείμματα + ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών = 1,5 τρισ. ευρώ

Η αναχρηματοδότηση κρατών έως το 2014 θα είναι τεράστια και σε αυτό δεν συνυπολογίζονται τα κεφάλαια που απαιτούνται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών: συνολικά μιλάμε για πάνω από 3 τρισ. ευρώ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, η αναχρηματοδότηση είναι ανησυχητική για την Ελλάδα 30% ή κοντά στα 90 δισ. ευρώ (με βάση τις προβλέψεις του ΔΝΤ για ΑΕΠ Ελλάδας στα 310 δισ. ευρώ), την Ιταλία 26%, την Πορτογαλία 19% και την Ισπανία 16% το 2012.
Ακόμη πιο ανησυχητικό, σύμφωνα με τον οίκο αξιολόγησης Egan-Jones, η Ελλάδα δεν μπορεί να υποστηρίξει πάνω από 40 δισ. ευρώ σε φόρους, που ισοδυναμούν με σχεδόν το 10% του τρέχοντος υπολοίπου. “Γι΄ αυτό το λόγο οι κάτοχοι ομολόγων αναμένεται να υποστούν 90% haircut... Και εκτός και αν αντιστραφεί η τάση, θα ακολουθήσουν Ισπανία, Ιταλία και Βέλγιο”.
Όλα αυτά μας οδηγούν σε μία πικρή αλήθεια: θα επιτρέψει η Γερμανία στην ΕΚΤ  και/ή στο EFSF να τυπώσουν στην ουσία χρήματα για να μπορέσουν τα αδύναμα μέλη να αποπληρώσουν τα χρέη τους; Το πρόβλημα είναι ότι το τύπωμα χρήματος δεν λειτουργεί και η Γερμανία δεν σκοπεύει να “ξεκινήσει” τα εκτυπωτικά μηχανήματα πριν γίνει η δημοσιονομική ενοποίηση στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης – όπως επιθυμούν οι Γερμανοί. Οι κίνδυνοι για υπερβολική εκτύπωση χρημάτων είναι ορατοί – με αποτέλεσμα σημαντική αύξηση του κόστους ζωής (πληθωρισμός) καθώς και πληθωρισμός assets.
Η επιλογή που πρέπει να κάνει η Γερμανία είναι σε αυτή την περίπτωση απλή αλλά και δύσκολη. Είτε να τυπώσει χρήμα και να ελπίζει ότι η Ευρωζώνη μπορεί να σωθεί και να επέλθει σταθερότητα είτε να αποδεχτεί την επώδυνη αλήθεια ότι “το ευρώ δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή υπό τις παρούσες συνθήκες”. Με την Ελλάδα και την Ιταλία να κυβερνώνται από τεχνοκράτες και οι δύο χώρες αναμένεται να εφαρμόσουν κάποια σωστά μέτρα όμως το ερώτημα της εφαρμογής τους παραμένει. Αυτό είναι ίσως το τελευταίο “χαρτί” της Ε.Ε. Αν οι πολιτική τους δεν εφαρμοστεί πλήρως ή αποτύχει, η αλλαγή στη σύνθεση των μελών του ευρώ θα είναι αναπόφευκτη.
Που οδεύουμε το 2012;
Ο σύνθετος δείκτης PMI της Markit για τη μεταποίηση και τις υπηρεσίες για το μήνα Οκτώβριο υποχώρησε στις 46,5 μονάδες από 49,1 μονάδες τον αμέσως προηγούμενο μήνα. Η δημοσκόπηση δείχνει ότι το ΑΕΠ μειώθηκε με τριμηνιαίο ρυθμό 0,5% τον Οκτώβριο, υποδεικνύοντας ότι η οικονομία μπορεί να συρρικνωθεί στο τέταρτο τρίμηνο εκτός και αν η επιχειρηματικότητα ανακάμψει σημαντικά το Νοέμβριο. Κάτι που είναι απίθανο, δεδομένης της επιδείνωσης στα βιβλία παραγγελιών και της αυξημένης διστακτικότητας των επιχειρήσεων να προσλάβουν επιπλέον προσωπικό υπό συνθήκες αβέβαιου οικονομικού κλίματος. Αυτό που κάνει ακόμη χειρότερα τα πράγματα είναι ότι όλα τα μέλη του ευρώ κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση. Η Γερμανία βρίσκεται πλέον σε στασιμότητα, χάνοντας την περιοχή της κύριας μηχανής ανάπτυξης, ενώ η Γαλλία ακολουθεί την Ισπανία και την Ιταλία σε πτώση.

Δείκτες της Markit για PMI και ΑΕΠ Ευρωζώνης.

Συμπερασματικά, οι τρέχοντες δείκτες υποδηλώνουν ότι στην καλύτερη περίπτωση η Ευρώπη θα βρεθεί σε ύφεση και η παγκόσμια ανάπτυξη θα είναι αργή το επόμενο έτος. Η οικονομία των ΗΠΑ, παρά τις όποιες ενέργειες της Federal Reserve θα έχει πολύ αργή ανάπτυξη στην καλύτερη των περιπτώσεων ωστόσο θα επιστρέψει σε ύφεση το 2013. Η Ασία θα επηρεαστεί τόσο από τις τράπεζες στην Ευρώπη, οι οποίες πρέπει να αντλήσουν κεφάλαια, όσο και από τη μείωση των εξαγωγών εκτός της ηπείρου. Ακόμη και στην Κίνα η ανάπτυξη θα είναι πιο ήπια και συνεπώς θα βιώσει μείωση των εξαγωγών.
Από το 2013 και μετά.
Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών μας προειδοποιεί από το 2005 για τον αντίκτυπο του υπερβολικού χρέους. Προειδοποιεί εκ νέου μέσω της έκθεσης του Σεπτεμβρίου με τίτλο “Οι πραγματικές επιπτώσεις του χρέους”. “Η μελέτη μας για το χρέος και την οικονομική δραστηριότητα στις βιομηχανοποιημένες χώρες μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχει ξεκάθαρη σχέση μεταξύ των δύο: το υψηλό χρέος είναι κακό για την ανάπτυξη. Όταν το δημόσιο χρέος κυμαίνεται μεταξύ του 85% του ΑΕΠ, περαιτέρω αύξηση του χρέους ίσως αρχίσει να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη. Την ίδια ώρα, η γήρανση μπορεί να περιορίσει τη μελλοντική ανάπτυξη και ίσως οδηγήσει σε αύξηση των επιτοκίων, υπονομεύοντας ακόμη περισσότερο τη βιωσιμότητα του χρέους. Συνεπώς, καθώς αυξάνεται το δημόσιο χρέος και ο πληθυσμός γερνάει, η ανάπτυξη θα μειώνεται. Όσο μειώνεται η ανάπτυξη, το χρέος αυξάνεται περαιτέρω, ενισχύοντας τον πτωτικό αντίκτυπο στον ήδη χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης”.
Συμπεραίνει δε, ότι “στο τέλος η μοναδική διέξοδος είναι η αύξηση της εξοικονόμησης πόρων”. Αυτό είναι μέρος της διαδικασίας απομόχλευσης που η οποία ενδέχεται να διαρκέσει μέχρι περίπου το 2018. Τα χρόνια αυτά θα έχουν κύριο χαρακτηριστικό τις αλλεπάλληλες υφέσεις και τη μείωση των τιμών των assets, ενώ θα ενδιάμεσα θα υπάρχουν μικρά διαστήματα ανάκαμψης.

*Ο κ. Αθανάσιος Λαδόπουλος είναι senior fund manager στην Swiss Investments Managers.

Πηγή:www.capital.gr