Ο σύντροφος από την Ανατολή!
Την τελευταία του πνοή σε ηλικία 95 ετών, άφησε ο Τούρκος μαρξιστής πολιτικός και διανοούμενος Μιχρί Μπελί, γνωστός στην Ελλάδα του Εμφυλίου ως ο "καπετάν-Κεμάλ" του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.
Ο Μιχρί Μπελί θεωρείτο η ζώσα ιστορία της τουρκικής Αριστεράς. Η μακρά του πολιτική πορεία συναντήθηκε αρκετά νωρίς με εκείνη της ελληνικής Αριστεράς, στη διάρκεια του Εμφυλίου. Η περίπτωση του καπετάν-Κεμάλ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, ως σημείο συνάντησης των κομμουνιστικών κινημάτων των δύο χωρών, είναι αναμφισβήτητα μοναδική.
Ο Μιχρί Μπελί θεωρείτο η ζώσα ιστορία της τουρκικής Αριστεράς. Η μακρά του πολιτική πορεία συναντήθηκε αρκετά νωρίς με εκείνη της ελληνικής Αριστεράς, στη διάρκεια του Εμφυλίου. Η περίπτωση του καπετάν-Κεμάλ του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, ως σημείο συνάντησης των κομμουνιστικών κινημάτων των δύο χωρών, είναι αναμφισβήτητα μοναδική.
Ο Μπελί γεννήθηκε το 1915 στη Συληβρία της Ανατολικής Θράκης. Αφού αποφοίτησε το 1937 από το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, την άλλοτε αμερικανική Ροβέρτειο Σχολή της Κωνσταντινούπολης, μετέβη με υποτροφία στις ΗΠΑ. Το αντικείμενο των σπουδών του ήταν η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας μετά τo Μικρασιατικό Πόλεμο. Ως αριστερός διανοούµενος στην Αµερική, σύντοµα εντάχθηκε στο κίνηµα για την προάσπιση των πολιτικών δικαιωµάτων των µαύρων τού αµερικανικού Νότου. Επέστρεψε στην Τουρκία το 1941, µέσω της Ιαπωνίας και της Κίνας, και δραστηριοποιήθηκε στις τάξεις του Τουρκικού Κοµµουνιστικού Κόµµατος, ως µέλος της Κεντρικής Επιτροπής και ιδρυτής της Ένωσης Προοδευτικής Νεολαίας. Το 1944 καταδικάζεται σε ποινή διετούς φυλάκισης και εξορίας.
Το 1947, καταφεύγει στην Ελλάδα και εντάσσεται στις τάξεις του Δηµοκρατικού Στρατού στη Θράκη, εκδίδοντας αρχικά την τουρκόφωνη εφημερίδα Savas (Πόλεμος) και πολεµώντας ως «Καπετάν Κεµάλ», µαζί µε ένα µεικτό τάγµα στο οποίο συµµετείχαν µειονοτικά στοιχεία –κυρίως Ποµάκοι και Αθίγγανοι– καθώς και µέλη της ελληνικής Αριστεράς. Τραυµατίζεται και µεταφέρεται για περίθαλψη στη Βουλγαρία αρχικά και στη συνέχεια στη Μόσχα. Επιστρέφει στην Ελλάδα και συµµετέχει στις πολεµικές επιχειρήσεις, στο πλευρό των κοµµουνιστικών δυνάµεων, µέχρι την τελική ήττα του 1949.
Το 1950 επέστρεψε στην Τουρκία, για να ακολουθήσει µία µακρά πορεία φυλακίσεων και εξοριών, που διήρκεσε µέχρι και το 1992. Το 1979 αποτέλεσε στόχο δολοφονικής επίθεσης, από την οποία διέφυγε βαριά τραυµατισµένος. Μετά το πραξικόπηµα του 1971, βρέθηκε αρχικά φιλοξενούµενος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια εξόριστος στη Δυτική Ευρώπη. Ανάλογη ήταν η πορεία του και µετά το πραξικόπηµα του στρατηγού Εβρέν το 1980: διέφυγε στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια µετέβη στη Σουηδία, όπου παρέµεινε µέχρι το 1992. Από το 1975 και µετά άρχισε να ασχολείται µε το Κουρδικό, καταλήγοντας σε µία πρόταση για λύση τού προβλήµατος, στο πλαίσιο ενός ενιαίου κράτους.
Το 1947, καταφεύγει στην Ελλάδα και εντάσσεται στις τάξεις του Δηµοκρατικού Στρατού στη Θράκη, εκδίδοντας αρχικά την τουρκόφωνη εφημερίδα Savas (Πόλεμος) και πολεµώντας ως «Καπετάν Κεµάλ», µαζί µε ένα µεικτό τάγµα στο οποίο συµµετείχαν µειονοτικά στοιχεία –κυρίως Ποµάκοι και Αθίγγανοι– καθώς και µέλη της ελληνικής Αριστεράς. Τραυµατίζεται και µεταφέρεται για περίθαλψη στη Βουλγαρία αρχικά και στη συνέχεια στη Μόσχα. Επιστρέφει στην Ελλάδα και συµµετέχει στις πολεµικές επιχειρήσεις, στο πλευρό των κοµµουνιστικών δυνάµεων, µέχρι την τελική ήττα του 1949.
Το 1950 επέστρεψε στην Τουρκία, για να ακολουθήσει µία µακρά πορεία φυλακίσεων και εξοριών, που διήρκεσε µέχρι και το 1992. Το 1979 αποτέλεσε στόχο δολοφονικής επίθεσης, από την οποία διέφυγε βαριά τραυµατισµένος. Μετά το πραξικόπηµα του 1971, βρέθηκε αρχικά φιλοξενούµενος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια εξόριστος στη Δυτική Ευρώπη. Ανάλογη ήταν η πορεία του και µετά το πραξικόπηµα του στρατηγού Εβρέν το 1980: διέφυγε στη Μέση Ανατολή και στη συνέχεια µετέβη στη Σουηδία, όπου παρέµεινε µέχρι το 1992. Από το 1975 και µετά άρχισε να ασχολείται µε το Κουρδικό, καταλήγοντας σε µία πρόταση για λύση τού προβλήµατος, στο πλαίσιο ενός ενιαίου κράτους.
Η θυελλώδης ζωή του έγινε προ ετών αντικείμενο του ντοκιμαντέρ «Καπετάν-Κεμάλ, Ένας Σύντροφος», διάρκειας 52 λεπτών, που φέρει της σκηνοθετική υπογραφή του Φώτου Λαμπρινού.
Μέσα από την ταινία, ο Μιχρί Μπελί επισκέφθηκε και πάλι τη Θράκη, για να ξαναβρεί τους εναπομείναντες στη ζωή συντρόφους του, εκείνους που του έδωσαν το όνομα «καπετάν-Κεμάλ» και τον θυμούνται μέχρι και σήμερα ακόμη με αυτό το όνομα.
Η αφήγηση του Μπελί, ο οποίος ξεφυλλίζει το ημερολόγιο των αναμνήσεων του από τη Θράκη του Εμφυλίου, συνδυάζεται με σπάνια κινηματογραφικά ντοκουμέντα της πολυτάραχης εκείνης περιόδου, αλλά και την παρουσίαση της εξέλιξης μέχρι τη σύγχρονη εποχή των γεγονότων που σημάδεψαν τη ζωή του ήρωα της ταινίας.
Αποσπάσματα από το ντοκιμαντέρ-αφιέρωμα της ΕΤ3:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου