Αν πούμε «185 χρόνια πριν» είναι σαν να εκτοπίζουμε το γεγονός σ’ ένα μακρινό κάποτε, που ίσως καταντάει αδιάφορο, σαν θρύλος που τον ακούμε χωρίς βαθιά συγκίνηση. Αν πούμε «185 μετά» είναι σαν να εγκαθιστούμε το τότε μες στο δικό μας τώρα, με τα βαριά του προβλήματα, που πάντως δεν συγκρίνονται με τα τοτινά. «Ημέρα Σάββατον», λοιπόν, «και ξημερώνοντας των Βαΐων», το 1826, οι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου επιλέγουν τον απόλυτο τρόπο ελευθερίας: την έξοδο. «Βλέποντες τον εαυτό μας, το στράτευμα και τους πολίτας εν γένει μικρούς και μεγάλους παρ’ ελπίδαν υστερημένους απ’ όλα τα κατεπείγοντα αναγκαία της ζωής προ 40 ημέρας και ότι εκπληρώσαμεν τα χρέη μας ως πιστοί στρατιώται της πατρίδος εις την στενήν πολιορκίαν ταύτην και ότι, εάν μίαν ημέραν υπομείνωμεν περισσότερον, θέλομεν αποθάνει όρθιοι εις τους δρόμους όλοι...».
Και επιλέγουν να πεθάνουν όρθιοι πολεμώντας, εσαεί όρθιοι. Βαριά κι ασήκωτη ήταν η απόφαση, όπως την έσωσε στα «Ενθυμήματά» του ο Νικόλαος Κασομούλης, έγινε ωστόσο δεκτή με ενθουσιασμό. Ωσπου να κατασταλάξουν οι αγωνιστές ότι έπρεπε «τα μικρά παιδιά όλα να τα ποτίσουν αφιόνι οι γονείς, άμα σκοτειδιάσει», είχαν λάβει άλλη απόφαση μα τους απέτρεψε ο Ιωσήφ Ρωγών: «Αποφάσισαν όλοι να φονεύσωμεν όλες τες γυναίκες, ανεξαιρέτως, και τα μικρά παιδιά επί λόγω να μη προδοθούμεν από τας κραυγάς των [...] διά να αποφύγωμεν δε την φιλόστοργον συμπάθειαν των πατέρων και αδελφών, απεφασίσθη να σφάξει ο ένας του αλλουνού την οικογένειαν».
«Ετοιμάσθημεν», λέει ο Κασομούλης, «και με μία φωνήν: -Α, α, α! Επάνω τους! Πάρτε τους!» Και σημειώνει ο Γιάννης Βλαχογιάννης, που εξέδωσε τα «Ενθυμήματα» στα χρόνια 1939-42: «Την πολεμική αυτή κραυγή, ο αναγνώστης πρέπει να την εννοεί βγαλμένη από τα στήθια των πολεμιστών της Εξόδου δασύφωνα, με αρχικό το h. Σαν λαϊκή ομαδική κραυγή προτροπής ή αποδοκιμασίας, είχε τον τόπο της νεότερης κραυγής “αέρα”, όμως ο λαός τη μεταχειριζότανε και στις εκλογές (πριν από το φόλα ή το ξενόφερτο κάτου)...». Σημαδιακό ή όχι, αντλώ το κείμενο από την έκδοση του 1940. Η σύνδεση λοιπόν του «Α, α, α! Επάνω τους!» και του «Αέρα!» γίνεται από την ιστορία, όχι από τη φιλολογία.
***************************
Αναδημοσίευση από εδώ:Ενας αέρας απ’ τ’ αλωνάκι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου