Το ψωμάκι των φτωχών - το παντεσπάνι των κερδοσκόπων!

Της  ΕΙΡΗΝΗΣ ΚΑΤΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ.

Ο εφιάλτης της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης του 2008 φαίνεται να επανέρχεται μετά την καταστροφή μέρους της παγκόσμιας παραγωγής σιτηρών εξ αιτίας δυσμενών καιρικών συνθηκών (ξηρασία, πυρκαγιές, πλημμύρες) σε Ρωσία, Ουκρανία, Καζακστάν, Καναδά. Σύμφωνα με ανακοινώσεις του ρωσικού υπουργείου Γεωργίας λόγω του παρατεταμένου καύσωνα και των πυρκαγιών, η καταστροφή της παραγωγής δημητριακών στη Ρωσία φτάνει το 20%, πράγμα που οδήγησε στην πρόσφατη απόφαση του πρωθυπουργού Βλαντιμίρ Πούτιν για απαγόρευση της εξαγωγής σιτηρών μέχρι το τέλος του χρόνου. Μια απόφαση που πυροδότησε νέο χορό διεθνούς κερδοσκοπίας και εκτίναξη των τιμών των σιτηρών.

Ήδη, ο γραμματέας της Διακυβερνητικής Ομάδας του FAO για τα Σιτηρά Αμπντολρεζά Αμπασιάν χαρακτήρισε "μη αναμενόμενη και πολύ απότομη" την απόφαση της Ρωσίας που προκαλεί "ένα στοιχείο αστάθειας στην αγορά" σιτηρών και "μια κατάσταση που δεν ήταν σοβαρή, έχει γίνει τώρα σοβαρή", δημιουργώντας τον κίνδυνο "να διακοπεί προσωρινά το (διεθνές) εμπόριο σιτηρών", καθώς οι κάτοχοι αποθεμάτων θα αναμένουν τη συνέχιση της ανόδου των τιμών. "Αν οι τιμές αυξηθούν στις φτωχές χώρες και σε αυτές με χαμηλά εισοδήματα, αυτό θα προκαλέσει σίγουρα προβλήματα, όπως είχε συμβεί το 2007-2008", όταν η εκτίναξη των τιμών των προϊόντων διατροφής (περισσότερο από 53% στη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων μηνών του 2008 σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2007) είχε πλήξει βαριά τις πιο φτωχές χώρες, προκαλώντας ξέσπασμα λιμού σε χώρες στην Αφρική, στην Καραϊβική και στην Ασία.

Πάντως, τους πρώτους μήνες της φετινής χρονιάς οι τιμές στα δημητριακά και το καλαμπόκι κινούνταν χαμηλά. Οι φόβοι ότι η παραγωγή θα ξεπεράσει σημαντικά την παγκόσμια ζήτηση προκαλούσαν πτώση της χρηματιστηριακής αξίας των σιτηρών στα χρηματιστήρια παραγώγων του Σικάγο και του Κάνσας. Συγκεκριμένα τα τρίμηνα προθεσμιακά συμβόλαια καλαμποκιού κατέγραφαν πτώση 13% τον Φεβρουάριο, ενώ τα αντίστοιχα παράγωγα για το αλεύρι σημείωναν πτώση της τάξεως του 10%. Οι διεθνείς τιμές των δημητριακών εμφάνισαν άνοδο τον Μάρτιο, αν και οι τιμές του σιταριού υποχώρησαν ξανά στα τέλη του Μαρτίου μετά τις βροχές που σημειώθηκαν στις νότιες Πολιτείες των ΗΠΑ, σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Συμβουλίου Δημητριακών (IGC) για τον μήνα Μάρτιο. Στην ίδια έκθεση προβλεπόταν ότι τα παγκόσμια αποθέματα δημητριακών για την περίοδο 2009-2010 θα κινηθούν στα ίδια επίπεδα με αυτά της περιόδου 2008-2009, δηλαδή περί τους 344 εκατ. τόνους, παρά την προβλεπόμενη μείωση στην παραγωγή.

Με βάση τις πρόσφατες προβλέψεις του IGC, η παγκόσμια παραγωγή σιταριών της νέας εμπορικής περιόδου 2010-11 θα κυμανθεί σε επίπεδα χαμηλότερα κατά 2,4%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή (μείωση κατά 13 εκατ. τόνους των προβλέψεων του προηγουμένου μηνός). Αντιθέτως, εκτιμάται αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής καλαμποκιού κατά 2,2%. Ταυτόχρονα προβλέπει αύξηση της παγκόσμιας κατανάλωσης κατά 1,1% στα σιτάρια και 1,6% στο καλαμπόκι. Η αναμενόμενη μείωση της παραγωγής, σε συνδυασμό με την αύξηση της κατανάλωσης, οδηγούν το Διεθνές Συμβούλιο Δημητριακών σε αναθεώρηση του ύψους των διεθνών αποθεμάτων στα τέλη της εμπορικής περιόδου 2010-11 σε ελαφρά χαμηλότερα από τα φετινά, παραμένοντας ωστόσο σαν τα δεύτερα υψηλότερα αποθέματα στη διάρκεια της τελευταίας πενταετίας.

Και ενώ, όπως διαβεβαιώνουν εκπρόσωποι τόσο της Ε.Ε. (δηλώσεις του εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φρεντερίκ Βενσέν) όσο και των ΗΠΑ (Έρικα Όλσον, επικεφαλής της Επιτροπής Σιτηρών στη Βόρεια Ντακότα) δεν υπάρχει πρόβλημα επάρκειας της παραγωγής και των αποθεμάτων σε σιτηρά, η τιμή του σιταριού έχει σημειώσει τη μεγαλύτερη αύξηση στο μικρότερο χρονικό διάστημα από το 1959. Συγκεκριμένα οι τιμές των προθεσμιακών συμβολαίων λήξης Σεπτεμβρίου στο χρηματιστήριο Εμπορευμάτων του Σικάγου (CBOT) διαπραγματεύονταν την περασμένη βδομάδα πάνω από τα 8 δολάρια/μπούσελ (μονάδα μέτρησης όγκου που αντιστοιχεί σε 36,269 λίτρα), όταν στις 9 Ιουνίου η τιμή ήταν 4,25 δολάρια ανά μπούσελ, παρουσιάζοντας δηλαδή αύξηση κατά 71%. Βέβαια δεν πλησιάζουν καν το επίπεδα ρεκόρ των 13,495 δολαρίων/μπούσελ τον Φεβρουάριο 2008, παρουσιάζοντας μάλιστα τις τελευταίες μέρες μια ελαφρά υποχώρηση (7.265 δολάρια/μπούσελ), ωστόσο έμπειροι αναλυτές επισημαίνουν ότι η έντονη διακύμανση των τιμών θα συνεχιστεί για όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Οι αυξομειώσεις αυτές όμως δεν προκαλούνται τόσο από την παραγόμενη ποσότητα των σιτηρών, όσο από τις παρεμβάσεις των κερδοσκόπων που τζογάρουν με βάση την πιθανολογούμενη μελλοντική ζήτηση που συνδέεται κυρίως με την παραγωγή βιοκαυσίμων και λιγότερο με την πραγματική ζήτηση για τις διατροφικές ανάγκες του παγκόσμιου πληθυσμού. Το μαλακό σιτάρι, που αντιπροσωπεύει περί το 45% της συνολικής παραγωγής δημητριακών, προβλέπεται να έχει φτάσει τους 135 εκατ. τόνους ως το 2015. Η ζήτησή του για την παραγωγή βιοαιθανόλης, που σήμερα αντιστοιχεί μόλις στο 3% της συνολικής παραγωγής μαλακού σίτου, εκτιμάται ότι ως το τέλος 2015 θα φτάσει το 7%. Η συνεχιζόμενη άνοδος στη ζήτηση καλαμποκιού, λόγω της ολοένα μεγαλύτερης χρήσης του στην παραγωγή βιοαιθανόλης, προβλέπεται να προκαλέσει αύξηση και στις τιμές του καλαμποκιού.

Και ενώ οι πολυεθνικές του επισιτιστικού τομέα ελέγχουν απόλυτα την αγορά αποκομίζοντας υπέρογκα κέρδη από την παραγωγή και τη διακίνηση των γεωργικών προϊόντων, δισεκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν την πείνα ως αποτέλεσμα της κερδοσκοπικής διακύμανσης των τιμών των γεωργικών προϊόντων τα τελευταία 20 χρόνια και ταυτόχρονα της μονοκαλλιέργειας συγκεκριμένων ειδών για την παραγωγή βιοκαυσίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του FAO για τον υποσιτιζόμενο πληθυσμό, κάθε χρόνο εννέα εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν εξαιτίας της έλλειψης τροφίμων. Κατά το 2009 ένα δισεκατομμύριο κάτοικοι του πλανήτη υποσιτίζονταν, ενώ ακόμη δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι τρέφονταν με ακατάλληλα τρόφιμα

Είναι προφανές ότι, στα χρηματιστικά παιγνίδια μεταξύ κερδοσκόπων και αντισταθμιστών κινδύνου, οι μόνοι κίνδυνοι που έχει αξία να λογαριάζονται είναι οι πιθανές μετεωρολογικές συνθήκες και ο προβλεπόμενος όγκος των αποθεμάτων. Η διατροφή δισεκατομμυρίων πεινασμένων και η οικολογική καταστροφή από την υπερεντατική καλλιέργεια της αγροτικής γης για την παραγωγή πρώτης ύλης για βιοαιθανόλη και βιοντίζελ, είναι αμελητέες παράμετροι.

***************************

Αναδημοσίευση από εδώ: Το ψωμάκι των φτωχών - το παντεσπάνι των κερδοσκόπων ,

διαβάστε όμως και εδώ: Το στάρι και τα... καπρίτσια των αγορών αγροτικών πρώτων υλών.