Ο Ασωπός στο «αρχείο»...

Ο ανθρώπινος πολιτισμός ξεκίνησε δίπλα στα ποτάμια. Σε ποτάμι έγινε και ο πρώτος αγιασμός των υδάτων για να γιορτάζουμε τα Θεοφάνια. Ως νεοέλληνες, όμως, προτιμούμε να μένουμε στη ρήση «το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω». Ακόμη και αν όσα ρίχνουμε μέσα του επιστρέφουν σε εμάς και με το παραπάνω...

Επί δεκαετίες, ακατέργαστα βιομηχανικά και αστικά απόβλητα, γεωργικά λιπάσματα, παράνομες αμμοχαλικοληψίες, υδροηλεκτρικά και αρδευτικά φράγματα καταστρέφουν τη ζωή στα ποτάμια, τις λίμνες και τις παράκτιες ζώνες, όπου αυτά καταλήγουν και τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, χωρίς στο επίσημο κράτος να έχει δείξει ότι είναι αποφασισμένο να βάλει ουσιαστικούς φραγμούς.
Η περίπτωση του Ασωπού ποταμού στη Βοιωτία αναδεικνύει το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις - και δεν είναι η μόνη. Εκεί το 1969 το κράτος δέχτηκε να ρίχνουν οι βιομηχανίες, που είχαν ξεκινήσει να εγκαθίστανται, τα βιομηχανικά τους απόβλητα. Θεωρητικώς, υπήρχε η πρόνοια να είναι αυτά επεξεργασμένα. Δισεκατομμύρια δραχμές σε επιδοτήσεις δόθηκαν όχι μόνο για να εγκατασταθούν στις παρακείμενες περιοχές (Οινόφυτα, Σχηματάρι κ.λπ.) τεράστια εργοστάσια, αλλά για να δημιουργήσουν, υποτίθεται, μονάδες βιολογικού καθαρισμού. Ουδείς έλεγξε αν ποτέ λειτούργησαν πραγματικά.

Χρειάστηκε να φτάσουμε στο 2007 και να ξεσηκωθούν πολίτες στην τοπική κοινωνία για να διαπιστωθεί επισήμως ότι τα εκατοντάδες εργοστάσια προτιμούσαν να ανοίγουν πηγάδια και να ρίχνουν μέσα τους τα τοξικά τους απόβλητα -εάν δεν έκαναν απορρίψεις κατ' ευθείαν με σωλήνες στο ποτάμι. Το τότε υπουργείο ΠΕΧΩΔΕ μίλησε για έργο εθνικής σημασίας, ανακοίνωσε επιβολή προστίμων και έργα απορρύπανσης. Πριν περάσει πολύς καιρός εμφανίστηκε να λέει ότι το νερό καθάρισε!... Οι μετρήσεις του ΕΛΚΕΘΕ, βέβαια άλλα μαρτυρούν.

Είναι άγνωστο πόσα πρόστιμα πληρώθηκαν και κυρίως εάν αυτό συνέτισε κάποιους. Αγνωστο επίσης εάν ταυτοποιήθηκαν οι δεκάδες σωλήνες που καταλήγουν στο ποτάμι ρίχνοντας απόβλητα με τους ρυπαντές που τις έχουν τοποθετήσει. Γνωστό είναι ότι το ποτάμι συνεχίζει να κυλά μολυσμένο, δίπλα να γίνονται καλλιέργειες και να βόσκουν ζώα και οι κάτοικοι να πίνουν μόνο εμφιαλωμένο νερό.

Η Εκθεση Ελέγχου του γενικού επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης έμοιαζε και αυτή με έναν δύσοσμο, μολυσμένο οχετό, όπως ο Ασωπός. Διαπίστωνε λάθη και παραλείψεις μιας σειράς προσώπων της διοίκησης σχετικά με την αδειοδότηση επιχειρήσεων με επικίνδυνα απόβλητα - επί της ουσίας, τη «χαλαρή» αδειοδότηση των βιομηχανιών, χωρίς την εξασφάλιση των προϋποθέσεων για την ασφαλή επεξεργασία ή διαχείριση των λυμάτων τους. Ο επιθεωρητής ζητούσε τη διερεύνηση τυχόν ευθυνών συνολικά έντεκα δημόσιων προσώπων για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας στην περιοχή των Οινοφύτων. Η έρευνά του είχε ολοκληρωθεί το Μάρτιο του 2008. Ούτε δύο χρόνια αργότερα, έχουν εκδοθεί τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις και βουλεύματα που αθωώνουν τους τότε αρμόδιους νομάρχες, αντινομάρχες και υπαλλήλους νομαρχιών από κάθε ποινική ευθύνη για την κατάσταση στον Ασωπό. Ούτε λίγο ούτε πολύ δηλαδή, σύμφωνα με τις δικαστικές αποφάσεις, η συνολική ευθύνη για τη ρύπανση του υδροφόρου ορίζοντα στα Οινόφυτα και στις γύρω περιοχές βαραίνει αποκλειστικά τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Και ας είχαν «χαρτιά» στα χέρια τους, άδειες λειτουργίας, άδειες επεξεργασίας λυμάτων κ.λπ. Και ας μην ελέγχονταν ποτέ.
Η Εκθεση, λοιπόν, που επίσης διαπίστωνε «το φαινόμενο να διαθέτουμε τύποις πλούσια περιβαλλοντική νομοθεσία σχετική με τη διαχείριση των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων και, παρά ταύτα, τα θέματα αυτά να εξακολουθούν να ρυθμίζονται από μια γενική υγειονομική διάταξη του 1965 «περί διαθέσεως λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων», την έλλειψη συναντίληψης μεταξύ των συναρμόδιων υπουργείων για το ποιες διατάξεις υπερισχύουν, την «αβελτηρία της διοίκησης» καθώς και την έλλειψη άμεσης συνεργασίας μεταξύ συναρμόδιων υπηρεσιών», μπήκε στο αρχείο. Η έρευνα του κ. Ρακιντζή είχε δώσει την ελπίδα στους κατοίκους των Οινοφύτων, σε όλους μας, ότι κάτι μπορεί να αλλάξει, αλλά αποδείχθηκε για ακόμη μία φορά ότι η διοίκηση έχει τη δύναμη να καταπνίξει κάθε ελπίδα. Και ο Ασωπός συνεχίζει να δέχεται απόβλητα των παρόχθιων βιομηχανιών.

ΥΓ) ... Η Ακαδημία Αθηνών στις 29 Δεκεμβρίου βράβευσε τον ιερέα Ιωάννη Οικονομίδη, τον παπα-Γιάννη των Οινοφύτων, για τη συμβολή του στην αποκάλυψη του σκανδάλου. Οπως είπε ο ίδιος, «αν ο δήμαρχος, ο νομάρχης και ο υπουργός επιτελούσαν στο ακέραιο το καθήκον τους για τις επόμενες γενεές και τη φύση, σήμερα δεν θα υπήρχε λόγος να βραβευτώ».