" Η ΔΩΡΙΔΑ ΚΑΙ ΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ "

Όλοι γνωρίζουμε γιά την προέλευση των Δωριέων και την εγκατάστασί των στην κεντρική Ελλάδα και φυσικόν είναι ημείς οι καταγόμενοι από την Επαρχία Δωρίδος να υποθέτουμε ότι γεννηθήκαμε στην αρχαία κοιτίδα των Δωριέων και πιθανόν να είμαστε απόγονοί των .Άραγε το ενδεχόμενο αυτό ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ; Με τη μικρή αυτή διατριβλη θα προσπαθήσω να βρούμε την αλήθεια με την έρευνα των ιστορικών πηγών χωρίς να έχω πρόθεσι να γράψω ιστορία και να υπεισέλθω σε αλλότριες αρμοδιότητες .Η Δωρίς φέρεται ως το όνομα της περιφερείας της κεντρικής Ελλάδος που περικλείεται προς Β. υπό της χώρας των Μαλιέων , προς Ν. υπό της Λοκρίδος των Οζολών , προς Α. υπό της Φωκίδος και προς Δ. υπό της χώρας των Οιταίων . Αποτελεί ευρεία κοιλάδα μεταξύ της οροσειράς του Καλλίδρομου και Πύρρας από Βορρά και των δύο τμημάτων του Παρνασσού και της Γκιώνας προς Ν.Η σημερινή Επαρχία Δωρίδος είναι γειτονική προς Ανατολάς με την αρχαία Δωρίδα , και τα όριά της αντιστοιχούν προς την αρχαία Λοκρίδα των Οζολών Λοκρών . Κατά τους προιστορικούς χρόνους μέχρι του 1100 π.Χ. οι Δωριείς ήσαν χωρισμένοι σε τρεις φυλάς , τους Υλλείς , τους Δυμάνες και τους Παμφύλους , ήσαν δε Μακεδνοί , δηλαδή Μακεδόνες προερχόμενοι εκ της περιοχής του όρους Λάκμος . Το όνομα Δωριείς απέκτησαν , όταν κατερχόμενοι προς νότον εγκατεστάθησαν εις τους πρόποδας του Ολύμπου και της Όσσης καισυνεχωνεύθησαν με τους κατοικούντας τας περιοχάς αυτάς Υλλέων και άλλων στοιχείων . Συνεκρούσθησαν μετά εγχωρίων Λαπιθών και εσώθησαν με την βοήθειαν του Ηρακλέους επί βασιλέως των Δωριέων Αιγιμιού .Αι παραδόσεις αυτές διεσώθησαν από τον Πίνδαρο και Ηρόδοτο.Οι Δωριείς είναι μία των τεσσάρων φυλών του Ελληνικού Έθνους και διεδραμάτισαν σπουδαιότατον ρόλον εις την Ελληνικήν ιστορία . Οι Δωριείς αποκαλούνται Ηρακλειδείς από την βοήθειαν που έλαβαν κατά τους αγώνας των εναντίων των Λαπιθών κατά την περίοδον 1125 έως 800 π.Χ., χρονικόν διάστημα , κατά το οποίον έγιναν αι μεταναστευτικαί κινήσεις των Ελληνικών ομάδων . Από τα Ελληνικά φύλλα που είναι γνωστά κατά την εποχήν της Χαλκοκρατίας ( 3000 - 1900 π.Χ ) περί τα δέκα πέντε , ήτοι Άβαντες , Αθαμάνες , Αινιάνες , Αρκάδες , Αχαιοί , Βοιωτοί , Δωριείς , Θεσσαλοί , Ίωνες , Λαπίθες , Μάγνητες , Μινόες και Μολοσσοί . Ο Ηρόδοτος ( 1,5,6 ) αναφέρει :" Το Δωρικόν γένος πολυπλάνητον κάρτα ' επί μεν Δευκαλίωνος βασιλέως Φθιώτιδος οίκεε γήν Φθιώτιν , επί δε Δώρου του Έλληνος την Όσσαν και τον Όλυμπον χώραν καλουμένην δε Ισταιήτιν εκ δε της Ιστιαιήτιδος ης εξανέστη υπό Καδμέων οίκεε εν Πίνδω , Μακεδνόν καλεόμενον ".Από την εγκατάστασίν των παρά τον Όλυμπον αρχίζει ο ιστορικός βίος των Δωριέων , διότι ως προαναφέρω ηττηθέντες υπό των Λαπιθών προσέφυγον προς τον ήρωα " Ηρακλήν διά της συνδρομής του οποίου νικήσαντες παρέδωκαν εις αυτόν το τρίτον μέρος της Δωρίδος Χώρας " ( Διόδωρος Σικελίώτης VI, 37 ). Oi Δωριείς επολέμησαν και κατά των Δρυόπων τους κατοικούντες περί την Οίτην και κατέλαβον την μεταξύ Παρνασσού Χώραν " εντεύθεν δε της Πίνδου αύθις εις Δρυοπίδα μετέβη " ( Ηρόδοτος 1,5,6 ). Η τελευταία αυτή χώρα ονομάσθη Δωρίδα . Διά την φτώχειαν των ονομάσθησαν Λιμοδωριείς . Ανερχόμενοι εις 32.000 εχωρίσθησαν αρχικά εις τέσσαρες ομάδες , μιά δ εξ αυτών διαβάσα τον πορθμόν Ρίον - Αντίρριον εκορίευσε μέγα μέρος της Πελοποννήσου , 80 έτη μετά τον Τρωικόν πόλεμον , ήτοι περί το 1100π.Χ. ( Θουκυδίδης Α 12 ).Συνέβαλον εις τον εκδωρισμόν της Μεγαρίδος περί τα μέσα του 10ου αιώνα π.Χ. εκυρίευσαν την Κρήτην και τας νήσους του Ν.Α. Αιγαίου , την Αίγιναν και Αλικαρνασσόν ως την Πύλον .Αι μετακινήσεις στη Μήλο , Κρήτη ,και Ν.Α Αιγαίο χρονολογούνται από του 975-800 π.Χ. Οι υπόλοιποι Δωριείς εγκατεστάθησαν εις τας περιοχάς γύρω από τις πηγές του Βοιωτικού Κηφισσού . Οι Λοκροί ήρχισαν να αποικίζουν την περιοχήν που θα ονομασθή Δυτική Λοκρίς που εκτείνεται μεταξύ Φωκίδος και Αιτωλίας . Είναι γνωστό ότι στη Πελοποννησιάκή Αττική σχηματίσθηκαν δέκα αυτόνομα Δωρικά κράτη στο Άργος , Μυκήνες , Τύρινθο , τροιζήνα , Επίδαυρο , Κλεωνές , Φλιούντα , Σικυώνα , Κόρινθο και Μέγαρα , ως και στη Σπάρτη της οποίας αρχηγός κατά την κατάληψιν της ήτο ο Αριστόδημος .Η Δωρική διάλεκτος υπήρξε μιά των κυριωτέρων της Ελληνικής γλώσσης και ο περίκαλλος ναός της Αθηνάς του Παρθενώνος είναι Δωρικού ρυθμού .Κατά την εκστρατείαν του Ξέρξου η Δωρίδα δεν εταλαιπωρήθη διότι ήτο σύμμαχος των υποταχθέντων εις τους Πέρσας Θεσσαλών , ελεηλατήθη όμως κατά τον Φωκικόν η ιερόν πόλεμον και κατά τους πολέμους μεταξύ Αιτωλών και Μακεδόνων . Οι Δωριείς έλαβον ενεργόν μέρος κατά την Εθνεγερσίαν του 1821 και την 28 Μαρτίου 1821 ύψωσαν την Ελληνικήν σημαία υπό τον εξ Αρτοτίνας οπλαρχηγόν Σκαλτσοδήμον .Από την Αρτοτίνα κατάγεται και ο Αιθανάσιος Διάκος και από το Κροκύλειον ο Μακρυγιάννης . Το έτος 1825 η Δωρίς κατεκτήθη πάλιν υπό του Κιουταχή , απελευθερωθείσα υπό του Καραισκάκη προσωρινώς και οριστικώς υπό του Υψηλάντου τον Σεπτέμβριον του 1828 .Περί τα Βαρδούσια όρη κατά την αρχαιότητα εγκατεστάθησαν οι Οφιονείς , φυλή των Αιτωλών , λαβούσα το όνομα αυτό διότι εθεράπευον τα δήγματα των όφεων . Περί των κατοικούντων την Επαρχίαν μας Οζολών Λοκρών αναφέρει ο Θουκυδίδης ( Α,5 ) τα εξής : " Οι γαρ Έλληνες το πάλαι ετρέφοντο προς ληστείαν και μέχρι τούδε πολλοί της Ελλάδος τω πακαιώ τρόπω νέμεται περί τε Λοκροίς τους Οζόλας και Αιτωλούς και Ακαρνάνες , τότε σιδηροφορείσθαι τούτοις από παλαιάς ληστείας εμεμένηκεν ".Οι κάτοικοι της Δωρίδος κατά νεωτέρους χρόνους , και μάλιστα τους Βυζαντινούς , παρά τας πολλάς επιδρομάς των Σ΄λαύων και την μετέπειτα μακραίωνα Τουρκοκρατίαν , δεν ήλθον εις επιμιξίαν μετά των κατακτητών , βοηθούντος και του αγόνου και ορεινού εδάφους και παρέμειναν γνήσιοι Έλληνες διακρίνονται δε οι σημερινοί Δωριείς διά τον άδολον και ευθύ χαρακρήρα των , τον πατριωτισμόν των κοσμούμενοι διά πολλών αρετών . Παρά την διασποράν των είναι νοσταλγοί των πατρίων και διατηρούν δεσμούς με την γενέτειράν των Δωρίδα .

του Ζήσιμου Αλεξίου απ' τα "ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΙΚΑ" του 1983.