Βιβλιοπαρουσίαση: «Το Τοτέμ του Λύκου»

Το κλίμα αλλάζει. Όλοι, πολίτες, επιστήμονες, πολιτικοί, το διαπιστώνουν από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που ταλαιπωρούν κάθε φορά και διαφορετική πλευρά του πλανήτη. Το επικαλούμενο «φαινόμενο του θερμοκηπίου», η αύξηση της θερμοκρασίας έχει ως επακόλουθο πολλές αλλαγές στη φύση: ξηρασία και εξαφάνιση πολλών ειδών. Και δεν πρόκειται παρά μόνο για την αρχή.Ο Κινέζος συγγραφέας Ζιάνγκ Ρονγκ στο βιβλίο του «Το τοτέμ του Λύκου» αποφασίζει να ασχοληθεί με το μεγαλύτερο ζήτημα που απασχολεί τον σύγχρονο άνθρωπο, το οποίο δεν είναι άλλο από την οικολογική κατάρρευση που απειλεί την ανθρωπότητα. Το θέμα του λοιπόν αποκτά οικουμενικό ενδιαφέρον. Ο άνθρωπος, ως λογικό ον που διαθέτει, νου, ευφυΐα και φαντασία είναι ο μεγάλος ένοχος της καταστροφής της φύσης με την άναρχη και αλόγιστη εκβιομηχάνιση, την εγκατάλειψη της υπαίθρου και συγκέντρωση του πληθυσμού στα μεγάλα κέντρα, την καταπάτηση και καταστροφή δασικών εκτάσεων, την σπατάλη του νερού, το κυνήγι σπάνιων ζώων και ψαριών και τις χιλιάδες χωματερές. Συνυπάρχουμε με τη φύση και όλα τα άλλα πλάσματα. Η φύση δεν είναι ένα προϊόν, αλλά το σπίτι μας. Δεν έχουμε, κανένα δικαίωμα να το καταστρέφουμε. Ο άνθρωπος είναι μέρος της φύσης, όχι κυρίαρχος. Η καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος έχει επιπτώσεις όχι μόνο σε μας αλλά και σε όλα τα άλλα πλάσματα….Ο συγγραφέας έχοντας ζήσει έντεκα χρόνια σε ένα καταυλισμό νομάδων στο Ολόν Μπουλάνγκ της εσωτερικής Μογγολίας, μας αφηγείται στο οικολογικό αυτό μυθιστόρημα, ότι ανακαλύπτει έναν κόσμο που δεν είχε ποτέ του φανταστεί: μια ειδυλλιακή απλή ζωή βασισμένη στην αιώνια μάχη μεταξύ λύκων και ανθρώπων, σ’ έναν συνεχή αγώνα για επιβίωση, την αξία της κοινότητας και της αλληλοβοήθειας, τη σημασία των συμβόλων, τα ήθη και έθιμα, την σκληρή ζωή των νομάδων της μογγολικής στέπας, την άγρια περηφάνια των ανθρώπων, τις παραδόσεις των νομάδων, το αίσθημα ελευθερίας και ανεξαρτησίας που έχουν αναπτύξει οι νομάδες από τη συμπεριφορά των λύκων, τις στρατηγικές των λύκων που εφαρμόστηκαν από τον Τζέγκινς Χαν και εφαρμόζονται σήμερα στην Κίνα στην εκπαίδευση επιχειρηματιών και στρατιωτών, ακόμη και στην κομματική οργάνωση, τον τρόπο που σκέφτονται οι νομάδες Μογγόλοι και οι συγκρούσεις τους με τους αγρότες Χαν, για την οικολογική καταστροφή που προκάλεσαν οι δεύτεροι με την μαζική καλλιέργεια.Το τοτεμικό σύμβουλο των νομάδων βοσκών είναι ο λύκος, ένα πλάσμα ελεύθερο, ανυπότακτο, το μόνο θηρίο που τα βάζει πάντα με άλλα δυνατότερα, που σαν νικηθεί, πεθαίνει σιωπηλός κοιτάζοντας κατάματα τον εχθρό, που δεν δαμάζεται, που δεν παραδίνεται ποτέ, που δεν ξεχνά ποτέ, που ουρλιάζει προς τον ουρανό, που ουρλιάζει στο φεγγάρι για να ακούγεται η φωνή του όσο πιο μακριά γίνεται, που είναι πιο έξυπνο από τον άνθρωπο, που λατρεύει το σκοτάδι, που είναι πιο ενωμένος και πιο επικεντρωμένος στην οικογένειά του από τους ανθρώπους, που προτιμά να πεθάνει παρά να ταπεινωθεί, που γνωρίζει τον καιρό, τη μορφολογία του εδάφους, που ξέρει στρατιωτική τακτική και στρατηγική, που είναι εξαιρετικά πειθαρχημένος, που δεν είναι άπληστος σαν τους ανθρώπους, που ο λύκος δεν σκοτώνει λύκο…..Εμείς είμαστε το μόνο είδος μέσα στη φύση, όπου ένα άτομο σκοτώνει το άλλο και μάλιστα μαζικά , τα θηρία είμαστε εμείς και κανένας άλλος, εμείς είμαστε οι… λύκοι του λύκου.Το τοτέμ του λύκου είναι η ψυχή του βοσκότοπου, το σύμβολο του ελεύθερου κι αδάμαστου πνεύματος των κατοίκων του, που έχει γαλουχήσει αμέτρητους Μογγόλους νομάδες και πολεμιστές και στο μυθιστόρημα του Ζιάνγκ Ρονγκ αποκτά συμβολικές διαστάσεις και ενσαρκώνει τη συνείδηση την οποία οφείλει να αποκτήσει ο κινέζικος λαός για να αλλάξει το πεπρωμένο του.«…Τελικά, νομίζω ότι δε βλέπεις το λύκο ως πραγματικό τοτέμ., Ξέρεις τι είναι; Μια πνευματική δύναμη ένα προς δέκα, προς εκατό, χίλιους, δέκα χιλιάδες. Προστατεύει τη μεγάλη ζωή στο βοσκότοπο. Ο ουρανός ανέκαθεν έβλεπε τη μεγάλη ζωή να κουμαντάρει τη μικρή, ότι η ζωή του ουρανού κουμαντάρει εκείνη των ανθρώπων. Δίχως τη ζωή του Ουρανού και της γης, τις είδους μικρή ζωή θα απέμενε για τους ανθρώπους; Αν τιμάς πραγματικά το τοτέμ του λύκου, πρέπει να στηρίξεις τον ουρανό και τη γη, τη φύση και τη μεγάλη ζωή του βοσκότοπου, οφείλεις να συνεχίσεις να παλεύεις όσο υπάρχει έστω κι ένας λύκος. Πίστεψε στην ιδέα ότι η μοίρα αλλάζει. Ο Τένγκερ θα προστατέψει τα βοσκοτόπια. Αν στηρίξεις τη μεγάλη ζωή, το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να πεθάνεις μαζί με τις δυνάμεις που προσπαθούν να την καταστρέψουν. Η ψυχή σου θα ανεβεί στον Τένγκερ. Αυτός είναι άξιος θάνατος! Οι περισσότεροι λύκοι του βοσκότοπου πεθαίνουν στη μάχη!...».Το βραβευμένο αυτό μυθιστόρημα του Ζιανγκ Ρονγκ δεν κινητοποιεί μόνο τη συγκίνηση του αναγνώστη, αλλά σε καλεί να βυθιστείς στην αφήγηση, μια συνεκτική κινηματογραφική αφήγηση, που φωτίζει, δίχως ανούσιο εξωτισμό, την ψυχή και τον Μογγολικό – Κινεζικό τόπο, που αποδεικνύεται φιλόξενος μόνον για όσους έχουν μάτια να δουν πέρα από τον ορίζοντά του…
Ένα επικό μυθιστόρημα και ταυτόχρονα πολιτικό βιβλίο και οικολογικό μανιφέστο σε αφηγηματική μορφή.
Την άνοιξη του 2002 το 80% των λιβαδιών στο βοσκότοπο του Ολόν Μπουλάνγκ είναι πια έρημος. Σαν την έρημο Γκόμπι της Μογγολίας, σαν την έρημο Σαχάρα της Αφρικής. Η έρημος με τα παραμορφωτικά της είδωλα θα εκτρέψει τον ήρωα Τσεν Ζεν από την αθωότητα στην κοίτη της γνώσης και της ήδη συντελεσμένης οικολογικής καταστροφής.Βλέπουμε με συμπάθεια όσους παλεύουν με νύχια και δόντια (οι περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Ελλάδα είναι : Greenpeace, Αρκτούρος, Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Άγριων Ζώων, Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση – WWF Ελλάς) για τη διάσωση όσων ακόμη μπορούν να σωθούν (ζώα ή φυτά) αρκεί η δράση τους να μην προσκρούει στο μικρό ατομικό μας συμφέρον. Όμως όλοι βλέπουμε τη Γκόμπι και τη Σαχάρα και δεν βλέπουμε τον κόκκο της άμμου, την ατομική μας ευθύνη στην οικολογική καταστροφή. Όσο δε αποποιούμαστε αυτήν την ευθύνη, τόσο περισσότερο στερούμε από την επόμενη γενιά τη δυνατότητα να ζήσει σε ένα περιβάλλον αξιοβίωτο. Τελικά η Σαχάρα και η Γκόμπι είναι μέσα μας…
Σήμερα ο λύκος κινδυνεύει περισσότερο από την Κοκκινοσκουφίτσα!!!
«…Όλοι λένε πόσο υπέφερε ο τελευταίος αυτοκράτορας της Κίνας, σκεφτόταν ο Τσεν προχωρώντας πλάι του. Μα ο Μπίλτζι, ο τελευταίος νομάδας βοσκός υποφέρει πολύ περισσότερο. Πρέπει να είναι πιο δύσκολο να αποδεχτείς την καταστροφή ενός βοσκότοπου που μετρά δέκα χιλιάδες χρόνια ζωής από το να γίνεις μάρτυρας στην ανατροπή μιας χιλιόχρονης δυναστείας. Ο άλλοτε δραστήριος άνδρας είχε κλονιστεί, δάκρυα άρχισαν να κυλούν στις ρυτίδες του προσώπου του και να πέφτουν στις τούφες με τις άγριες μαργαρίτες.Ο ηλικιωμένος κλυδωνιζόταν στη σέλα καθώς το άλογό του προχωρούσε με βήματα βαριά. Έπειτα έκλεισε τα μάτια. Βραχνοί ήχοι βγήκαν από το λαρύγγι του και μπερδεύτηκαν με την ευωδιά από το καταπράσινο χορτάρι και τις μαργαρίτες. Στον Τσεν τα λόγια φάνηκαν σαν παιδικό τραγουδάκι:“Κελαηδούν οι κορυδαλλοί, έφτασε η άνοιξη,φωνάζουν οι μαρμότες, οι ορχιδέες άνθισαν,γκρίζοι γερανοί πετούν, ήρθαν οι βροχές,τα λυκόπουλα πετούν, ήρθαν οι βροχές”.Ο Τσεν Ζεν αναρωτήθηκε αν το ίδιο τραγουδάκι έλεγαν κάποτε τα παιδιά των Κουάν – ρονγκ, των Ούννων, των Τούρκων, των Τουνγκούς και των Κιτάν, αλλά και οι απόγονοι του Τζένγκινς Χαν. Θα τραγουδούσαν άραγε στο μέλλον και τα παιδιά του βοσκότοπου; Θα το καταλάβαιναν; Ή θα ήταν γεμάτα ερωτήσεις; Τι είναι οι κορυδαλλοί; Τι είναι η μαρμότα; Και οι γκρίζοι γερανοί; Οι λύκοι; Οι αγριόπαπιες; Τι είναι οι ορχιδέες; Πως είναι μια μαργαρίτα;….».
Βιογραφικό συγγραφέα
Ο Ζιανγκ Ρονγκ (ψευδώνυμο του Λου Τζιαμίν) γεννήθηκε στο Πεκίνο το 1946 και είναι καθηγητής πανεπιστημίου Πολιτικών και Οικονομικών Επιστημών στο Πεκίνο. Ο συγγραφέας είχε φυλακιστεί για δύο χρόνια λόγω του ρόλου του στην εξέγερση των φοιτητών της πλατείας Τιεν – Αν – Μεν, ενώ ακόμα και σήμερα απαγορεύεται να διδάξει στο πανεπιστήμιο.Το «Τοτέμ του Λύκου» είναι το πρώτο του βιβλίο. Βασίζεται στις εμπειρίες που έζησε ο συγγραφέας όταν εργάστηκε εθελοντικά στις άγονες στέπες της Εσωτερικής Μογγολίας κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης από το 1967 μέχρι το 1978 και όπου γνώρισε και έμαθε από κοντά τη ζωή των νομάδων και των λύκων. Χρειάστηκαν 30 χρόνια μελέτης και συλλογής και 6 χρόνια συγγραφής για να ολοκληρωθεί το βιβλίο, το οποίο τιμήθηκε με το Man Asian Booker και έχει κάνει περισσότερο από 20.000.000 πωλήσεις στην Κίνα. Τα δικαιώματά του έχουν πουληθεί σε 24 χώρες και ετοιμάζεται η μεταφορά του στη μεγάλη οθόνη παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων της Κίνας .
Γράφει: ο ΚώσταςΤραχανάς
ΥΓ. Θα πρότεινα στους αναγνώστες, αφού διαβάσουν το οικολογικό αριστούργημα «Το Τοτέμ του λύκου» να ξαναδιαβάζουν τα κλασσικά ήδη οικολογικά βιβλία: «Ο Ασπροδόντης» του Τζακ Λόντον, εκδόσεις Ζαχαρόπουλος, «Λύκοι, σας παρακαλώ μην κλαίτε» του Φάρλεϋ Μόατ, εκδόσεις Χατζηνικολή, και «Το σμήνος» του Φρανκ Σέτσινγκ» εκδόσεις Καστανιώτη.