Άρκευθος (Juniperus)

Είναι θάμνος αειθαλής. Φθάνει τα 9 μ. ύψος και 4 μ. διάμετρο. Όλα τα μέρη του φυτού είναι αρωματικά. Τα φύλλα του σε νεαρή ηλικία είναι βελονοειδή, σε ώριμη μετατρέπονται σε μυτερά, διιστάμενα και σε διάταξη ανά 3 σε σπονδύλους. Στην επάνω επιφάνεια φέρουν μια διπλή λευκή γραμμή. Είδος δίοικο (σπάνια μόνοικο). Άνθη μονογενή. Διατάσσονται σε σφαιρικούς ιούλους, στις βάσεις των βελονών. Ανθίζει Μάρτιο και Ιούνιο. Τα άνθη του δεν αυτογονιμοποιούνται. Ο καρπός είναι ραγόμορφος στρόβιλος. Στην αρχή είναι πράσινος και στη συνέχεια μαύρος, με γαλανό επίχρισμα. Οι σπόροι δεν έχουν πτερύγια, ελευθερώνονται μετά τη σήψη των κώνων. Ωρίμανση τον Οκτώβριο του δεύτερου (στη χώρα μας) ή τρίτου χρόνου μετά την άνθηση.
Είδος φωτόφυτο έως ημισκιόφυτο, ανθεκτικό σε ξηρασία, παγετούς και δυνατούς ανέμους. Αναπτύσσεται σε περιοχές με ελάχιστη ηλιοφάνεια και πολύ βροχή, σε ερεικώνες, σε χερσότοπους. Παρά το ότι είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις χαμηλές χειμερινές θερμοκρασίες, εν τούτοις σε νεαρή ηλικία δεν αντέχει τους όψιμους παγετούς. Συναντάται σε ασβεστούχες άδεντρες λοφώδεις εκτάσεις και σε όξινη τύρφη. Συχνά είναι το κυρίαρχο είδος σε ασβεστόλιθο και σχιστόλιθο. Προτιμά τα ξηρά ή νωπά οποιουδήποτε τύπου εδάφη, ελαφριά, μέτρια, έως και πολύ βαριά πηλώδη, αρκεί να έχουν καλή αποστράγγιση. Επιβιώνει σε φτωχά εδάφη και επίσης σε πολύ όξινα έως και πολύ αλκαλικά (pΗ από 4 μέχρι και 8).
Το ξύλο, συμπαγές, ανθεκτικό και ευκατέργαστο, δεν σαπίζει. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή μολυβιών, εργαλείων, κ.λ.π. Πρακτικά θεωρείται ότι είναι απρόσβλητο από έντομα, λόγω της μεγάλης παρουσίας ελαίων. Πολύ χρήσιμο φυτό στην ιατρική (διουρητικό, τονωτικό), ζαχαροπλαστική, μαγειρική και αρωματοποιία. Οι καρποί του έχουν μια γλυκόπικρη γεύση και ευχάριστο πικάντικο άρωμα που το κάνουν κατάλληλο στον αρωματισμό των τροφών και αλκοολούχων ποτών, ιδιαίτερα του τζιν και λικέρ. Χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική, εν τούτοις σε μεγάλες δόσεις μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των νεφρών.

Από τη χώρα μας κατάγονται τα είδη J. drupacea (Άρκευθος, δρυπώδης, δενδρόκεδρο), J. oxycedrus (Άρκευθος, οξύκεδρος, αγριόκεδρο), J. macrocarpa (Άρκευθος,μακρόκαρπη, θαλασσόκεδρο), J. communis (Άρκευθος, κοινή, θαμνόκεδρο), J. nana ( Άρκευθος, νανώδης), J. phoenicea (Άρκευθος, φοινικική, θαμνοκυπάρισσο), J. foetidissima (Άρκευθος, δυσοσμότατη, βουνοκυπάρισσο), J. excelsa (Άρκευθος, ψηλή, αγριοκυπάρισσο) που θα τα συναντήσουμε από την κορυφή του Ολύμπου (J. nana) ώς τη Γαύδο (J. phoenicea), ενώ φυτά του γένους θα συναντήσουμε επίσης στους περισσότερους κήπους και πάρκα της χώρας μας. Το γένος περιλαμβάνει συνολικά πάνω από 50 είδη φυτών που κατάγονται από το βόρειο ημισφαίριο.

Άρκευθος οξύκεδρος ή αγριόκεδρο (Juniperus oxycedrus )
Θάμνος ή δέντρο με ύψος μέχρι 10 μέτρα. Έχει κόμη κωνική με κλαδιά μέχρι το έδαφος. Ο φλοιός του είναι γκριζοπράσινος.Τα φύλλα του είναι λογχοειδή, πράσινα με μήκος 1 ως 2,5 εκατοστά.


Άρκευθος η κοινή ή θαμνόκεδρο (Juniperus communis)
Όρθιος μέχρι κατακείμενος θάμνος με ύψος 3 ως 5 μέτρα και σπάνια μικρό δέντρο που μπορεί να φτάσει τα 15 μέτρα . Η κόμη είναι πυραμειδοειδής που αγγίζει το έδαφος. . Ο φλοιός του στην αρχή είναι λείος κι αργότερα με σχισμές και γκριζοκάστανο χρώμα. Τα φύλλα του είναι βελονοειδή και δύσκαμπτα, με μήκος 0,5 ως 2 εκατοστά.