Τριγμοί και στις ισχυρές οικονομίες της Ευρώπης...

Εκτός ελέγχου φαίνεται πως βρίσκονται πλέον οι επιθέσεις των αγορών όχι μόνο στην «ουσιαστικά χρεοκοπημένη», όπως την αποτιμούν πλέον οι αγορές, Ιταλία, αλλά και στις υπόλοιπες μεγάλες οικονομίες – πλην Γερμανίας – της Ευρωζώνης.

Τα πάλαι ποτέ «ανώτατης αποτίμησης και αξιολόγησης» ομόλογα της Γαλλίας, όπως και αυτά της Ισπανίας που βρίσκεται εδώ και καιρό στο στόχαστρο των αγορών, καλπάζουν πλέον σε νέα υψηλά. Σήμερα το spread στα 10ετή ομόλογα του γαλλικού δημοσίου εκτινάχθηκε στα υψηλότερα επίπεδα 21 ετών έναντι του γερμανικού ομολόγου.

Αναλυτικότερα η Γαλλία είναι πια αναγκασμένη να πληρώσει για να δανειστεί διαφορά επιτοκίου της τάξης των 167 μονάδων βάσης έναντι του γερμανικού bund, τουτέστιν το υψηλότερο επιτόκιο των τελευταίων 21 ετών. Σε απόλυτους αριθμούς το επιτόκιο στο 10ετές ομόλογο του γαλλικού δημοσίου διαμορφώνεται στο 3,43%.

Ήδη πια το επιτόκιο των ιταλικών 10ετών ομολόγων διαμορφώνεται  πάνω από το απαγορευτικό 7% και το μείζον πρόβλημα για τη Γαλλία είναι  το τεράστιο άνοιγμα που έχουν οι γαλλικές τράπεζες στο ιταλικό χρέος!

Σε ανοδικό ράλι έχουν αποδυθεί και τα spreads στα 10ετή ομόλογα Ισπανίας και Βελγίου που διαμορφώνονται σε επίπεδα ρεκόρ σε σχέση με τα γερμανικά ομόλογα, στην υψηλότερη διαφορά τους από την εισαγωγή του ευρώ. Συγκεκριμένα το 10ετές ισπανικό ομόλογο έχει πλέον απόδοση 5,93%.

Με την κατάσταση να απειλεί να βγει εκτός ελέγχου, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε χθες εκ νέου σε αγορές 2ετών και 10ετών ιταλικών ομολόγων στην δευτερογενή αγορά. Υπό την πίεση να σταματήσει την κατάρρευση των τιμών οι αγορές αυτές ήταν επιθετικές, λένε traders. Ωστόσο ούτε αυτές οι κινήσεις ήταν αρκετές να ανακόψουν την άνοδο των –αντιστρόφως κινούμενων με τις τιμές- αποδόσεων. 

Με δεδομένο ότι το EFSF δεν θα είναι έτοιμο να αναλάβει δράση πριν το Δεκέμβριο -το νωρίτερο- και οι δυνάμεις του είναι ούτως ή άλλως περιορισμένες, όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Υπάρχουν πιέσεις να προχωρήσει σε μεγαλύτερης κλίμακας αγορές τίτλων στο πλαίσιο του προγράμματος που εδώ και μήνες βρίσκεται σε εξέλιξη και για το οποίο έχουν ήδη διατεθεί 185 δισ. ευρώ. Υπολογίζεται ότι για να σταθεροποιηθεί η κατάσταση σε Ιταλία, Ισπανία και όποιον άλλο χρειαστεί βοήθεια (Βέλγιο και Γαλλία μπορεί να είναι οι επόμενοι) απαιτούνται αγορές ύψους 1 τρισ. ευρώ. Εδώ όμως είναι το πρόβλημα: η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να αναθεωρήσει σημαντικές στρατηγικές επιλογές σε μια στιγμή που από την Γερμανία ασκούνται τεράστιες πιέσεις να μην το πράξει. 

Πρακτικά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να δώσει αποφασιστική λύση στο πρόβλημα θα πρέπει να υιοθετήσει στρατηγική «εκτύπωσης χρήματος», μιμούμενη το αμερικανικό FED.

Εως σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε κάτι διαφορετικό. Προχωρούσε μεν σε αγορές ομολόγων προβληματικών χωρών δίνοντας έτσι ρευστότητα στην αγορά, την ίδια στιγμή όμως «αποστείρωνε» αυτές τις αγορές προσελκύοντας καταθέσεις από το τραπεζικό σύστημα. 

Πρακτικά, δηλαδή, το χρήμα που έριχνε στην αγορά από τη μια πλευρά, το μάζευε από την άλλη…

Αν οι αγορές πολλαπλασιαστούν αναγκαστικά η τακτική αυτή  πλέον δεν θα μπορεί να συνεχιστεί και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα μπει στη λογική της εκτύπωσης χρήματος (quantitative easing). Το χρήμα αυτό θα είναι αναγκαστικά πληθωριστικό.  Κάτι τέτοιο όμως δεν το θέλει επουδενί η Γερμανία, τουλάχιστον στις σημερινές συνθήκες. 

Έτσι η κατάσταση επιδεινώνεται  ώρα με την ώρα και το αποτέλεσμα είναι  η Ιταλία να έχει  αφεθεί ανυπεράσπιστη προς βορά στις ελεύθερες αγορές. Η μείωση ρευστότητας στις Ιταλικές τράπεζες θα επιδεινώσει την ύφεση το επόμενο διάστημα, με άμεση συνέπεια να επιδεινωθούν και τα δημόσια δημοσιονομικά της και έτσι βέβαια η Ιταλία θα φτάσει πολύ νωρίτερα στο δικό μας τέλμα από ό,τι φανταζόμαστε. Μένει να δούμε το πότε, καθώς  πολλοί πιστεύουν ότι τελικά είναι σίγουρο πως θα δούμε, λιρέτες να κυκλοφορούν και μάλιστα πολύ πιο γρήγορα από ό,τι θα δούμε δραχμές. Διότι  σαφώς η Ιταλία δεν είναι Ελλάδα. Και όχι μόνο λόγω μεγέθους! Πολλοί αμφιβάλουν αν οι πιέσεις και οι εκβιασμοί της Τρόικας που βρήκαν πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα  θα μπορούν να περάσουν και στην Ιταλία.