31/1/09

Αρκουδοπούρναρο - Ilex aquifolium


Οικογένεια: Aquifoliaceae.
Κοινό όνομα: λαύρος, αρκουδοπούρναρο,  μηλοπούρναρο, Ου (απο το γαλλικό του όνομα houx.), ήμερο πρινάρι ή πρίνος.
Ilex: Aειθαλείς ή φυλλοβόλοι θάμνοι και μικρά δένδρα με πράσινα, συνήθως αγκαθωτά φύλλα. Την άνοιξη έχουν ασήμαντα λευκά άνθη, ενώ το φθινόπωρο και το χειμώνα έχουν κυρίως κόκκινους, πορτοκαλί και κίτρινους διακοσμητικούς καρπούς που χρησιμοποιούνται στη Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση. Είναι δίοικα είδη. Αναπτύσσονται σε υγρά, γόνιμα, ουδέτερα ή αλκαλικά εδάφη και ηλιόλουστες ή σκιασμένες θέσεις. Πολλαπλασιάζονται με ημιξυλώδη μοσχεύματα, το καλοκαίρι. Ανάλογα με τις παρυφές των φύλλων τους και για πρακτικούς λόγους διαιρούνται σε τρεις κατηγορίες:
1) Λειόχειλα
2) Αγκαθωτά
3) Αγκαθωτά και οδοντωτά.
Τους αρχαίους χρόνους, σύμφωνα με τον Πυθαγόρα το αρκουδοπούρναρο έφερνε γούρι, έδιωχνε τα μάγια, το κάψιμο στον κήπο έδιωχνε τα φαντάσματα, επίσης έφερε ευτυχία στα νεόνυμφα ζευγάρια. Είναι διακοσμητικό φυτό και κυρίως το συναντάμε στα γιορτινά τραπέζια των Χριστουγέννων, μιας και οι κόκκινοι καρποί του κάνουν ωραία αντίθεση με το ζωντανό πράσινο χρώμα των φύλων του. Σύμφωνα με κάποιες αναφορές προέρχεται από ένα έθιμο των Ρωμαίων, οι οποίοι συνήθιζαν να στέλνουν κλαδιά δένδρων μαζί με άλλα δώρα στους φίλους τους κατά την διάρκεια του εορτασμού της Saturnalia. Το έθιμο αυτό υιοθέτησαν και οι πρώτοι χριστιανοί γεγονός που αποδεικνύεται από ένα διάταγμα το οποίο απαγόρευε στους χριστιανούς να διακοσμούν τα σπίτια τους με κλαδιά δένδρων την ίδια εποχή με τους ειδωλολάτρες.Το έθιμο αυτό των διακοσμήσεων με γκι φαίνεται ότι συνδέεται, επίσης, με τους Δρυίδες. Αυτοί διακοσμούσαν τις καλύβες τους με αειθαλή δένδρα κατά την διάρκεια του χειμώνα έτσι ώστε να τις χρησιμοποιούν σαν κατοικία τους τα πνεύματα του δάσους.
Ένας παλιός μύθος λέει ότι το γκι φύτρωσε για πρώτη φορά στις πατημασιές του Χριστού, όταν αυτός βάδιζε στη γη. Συγκεκριμένα, τα αγκαθωτά φύλλα και οι κόκκινοι καρποί του συμβολίζουν τη μαρτυρία του Σωτήρα. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο σε πολλές γλώσσες της Β. Ευρώπης το γκι ονομάζεται και «Αγκάθι του Χριστού». Πιθανότατα η σχέση με αυτούς τους μύθους, ήταν ο λόγος που το γκι ονομάστηκε «Άγιο Δένδρο». Ωστόσο, αναφορές υποστηρίζουν την ύπαρξη του φυτού αυτού από τα αρχαία χρόνια. Ειδικότερα, ο Πλίνιος αναφέρει ότι αν το γκι φυτευτεί κοντά σε ένα σπίτι ή αγρόκτημα, διώχνει μακριά το κακό και προστατεύει από τους κεραυνούς και τη μαγεία. Λέγεται, επίσης, ότι τα λουλούδια του κάνουν το νερό να παγώνει ενώ ένα κομμάτι ξύλο από τον κορμό του, αν το πετάξεις σε κάποιο ζώο, έχει την ιδιότητα να κάνει το ζώο να γυρίσει πίσω και να ξαπλώσει δίπλα του.Τώρα στις παραδόσεις και τους μύθους των διάφορων λαώντο δέντρο του λιόπρινου συμβολίζει την αειθαλή πτυχή ολόκληρης της ζωήςγια άλλους φέρνει καλή τύχη και προστατεύει από τις αρνητικές δυνάμειςσε άλλες παραδόσεις συμβολίζει την μακροβιότητα της ζωής. Η ελληνική παράδοση θέλει το λιόπρινο να είναι ένα από τα πιό γνωστά νεραϊδόδεντρα. Για τις νεράιδες ο καρπός του είναι από τους αγαπημένους τους και σαν φυτό τις προσελκύει : τους αρέσει να στολίζονται με τους κόκκινα “μηλαράκια” και με τους άσπρους ανθούς του στολίζουν τα μαλλιά τους.

1 σχόλιο:

Αβραμάκης Μανώλης είπε...

Το γκυ που αναφέρεται στο κείμενο είναι άλλο φυτό.